Vĩnh Long: Kiến tạo chuỗi logistics xanh để xuất khẩu vào thị trường Hoa Kỳ

Chiều 19-12, Cục Xuất Nhập khẩu Bộ Công Thương phối hợp Sở Công Thương tỉnh Vĩnh Long tổ chức Hội thảo với chủ đề “Từ nguy cơ đến cơ hội: Thích ứng chính sách thuế Hoa Kỳ – Giải pháp phát triển xuất khẩu bền vững cho doanh nghiệp Vĩnh Long”.

Ông Trần Quốc Tuấn, Giám đốc Sở Công Thương tỉnh Vĩnh Long nhấn mạnh “Tỉnh xác định doanh nghiệp là tài sản của địa phương, khó khăn của doanh nghiệp cũng chính là khó khăn của tỉnh.

Thách thức từ chính sách thuế Hoa Kỳ là phép thử lớn đối với sức đề kháng của doanh nghiệp. Nhưng nếu linh hoạt chuyển đổi, minh bạch và đoàn kết, doanh nghiệp Vĩnh Long không chỉ vượt qua khó khăn trước mắt mà còn xây dựng được nền tảng xuất khẩu bền vững hơn trong giai đoạn tới”.

Xuất khẩu trước sức ép chính sách và phòng vệ thương mại

Phát biểu tại hội thảo, ông Trần Thanh Hải, Cục trưởng Cục Xuất nhập khẩu (Bộ Công Thương) cho biết, tính chung 11 tháng năm 2025, hoạt động xuất nhập khẩu của Việt Nam tiếp tục duy trì tăng trưởng, với kim ngạch xuất khẩu đạt 430,2 tỉ USD (tăng 16,1%), nhập khẩu đạt 409,6 tỉ USD (tăng 18,4%), thặng dư thương mại đạt 20,6 tỉ USD.

Tuy nhiên, theo ông Hải, bức tranh tích cực này đang song hành với nhiều thách thức khi các thị trường lớn, trong đó có Hoa Kỳ, gia tăng các biện pháp phòng vệ thương mại, điều chỉnh chính sách thuế và siết chặt tiêu chuẩn kỹ thuật, môi trường, lao động và truy xuất nguồn gốc.

Đối với các địa phương có cơ cấu xuất khẩu dựa nhiều vào nông sản và sản phẩm chế biến như Vĩnh Long, việc thích ứng với các yêu cầu mới là vấn đề mang tính sống còn để duy trì thị trường và tăng trưởng bền vững.

Theo các chuyên gia, sau khi Việt Nam và Hoa Kỳ đạt được Khung Hiệp định Thuế Đối ứng, Cân bằng và Công bằng, nhiều quy định mới đã tác động trực tiếp đến hoạt động xuất khẩu. Trong đó, doanh nghiệp có nguy cơ bị áp thuế cao nếu không chứng minh được tính minh bạch của chuỗi cung ứng.

Các ngành hàng chủ lực của Vĩnh Long như nông sản, thủy sản, sản phẩm chế biến, dệt may và sản phẩm từ dừa đều chịu áp lực phải nâng cao năng lực tuân thủ, minh bạch hóa nguồn nguyên liệu, quy trình sản xuất và hệ thống chứng từ xuất khẩu.

Ngành dừa và bài toán chuỗi cung ứng minh bạch

Việt Nam hiện có khoảng 600 doanh nghiệp hoạt động trong ngành dừa, trong đó hơn 90 doanh nghiệp tham gia xuất khẩu, với thị trường trên 80 quốc gia.

Riêng tại Vĩnh Long, ngành dừa giữ vai trò đáng kể trong cơ cấu xuất khẩu của địa phương, song vẫn đối mặt với nhiều khó khăn như chi phí logistics cao, giá nguyên liệu thiếu ổn định, tỷ lệ xuất khẩu nguyên liệu thô còn lớn và yêu cầu truy xuất nguồn gốc ngày càng khắt khe từ thị trường Hoa Kỳ.

Ông Trần Văn Đức, Phó Chủ tịch Hiệp hội Dừa Việt Nam, Chủ tịch HĐQT BEINCO nhấn mạnh, chuỗi cung ứng minh bạch chính là “chìa khóa” để ngành dừa nói riêng và nông sản Vĩnh Long nói chung thích ứng với chính sách thuế và tiêu chuẩn mới của Hoa Kỳ.

Theo ông Đức, các giải pháp cần tập trung vào số hóa vùng nguyên liệu, mã hóa nông hộ, chuẩn hóa quy trình thu mua, kiểm soát chất lượng, đồng thời áp dụng các tiêu chuẩn quốc tế như Organic, Fair Trade, BSCI, ESG. Việc minh bạch hóa không chỉ giúp doanh nghiệp giảm rủi ro pháp lý mà còn góp phần xây dựng thương hiệu bền vững trên thị trường quốc tế.

Logistics xanh: “Vũ khí” cạnh tranh mới cho xuất khẩu

Song song với chính sách thuế và chuỗi cung ứng, hội thảo cũng đặt vấn đề logistics như một yếu tố then chốt ảnh hưởng đến năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp xuất khẩu.

Theo các phân tích, dù Vĩnh Long mới hợp nhất từ Vĩnh Long, Bến Tre và Trà Vinh, sở hữu lợi thế về vị trí địa lý, hệ thống sông ngòi và tiềm năng cảng biển, nhưng hạ tầng logistics vẫn còn phân tán, chi phí vận chuyển cao, làm giảm sức cạnh tranh của hàng hóa xuất khẩu.

Ông Nguyễn Hoài Chung, Giám đốc Sàn giao dịch logistics quốc tế Phaata cho rằng, logistics xanh và chuyển đổi số đang trở thành hướng đi tất yếu trong bối cảnh các thị trường lớn siết chặt tiêu chuẩn môi trường và phát thải.

Theo ông Chung, chiến lược phát triển logistics cho Vĩnh Long cần tập trung vào quy hoạch vùng nguyên liệu gắn với hạ tầng logistics, nâng cao năng lực dịch vụ, thúc đẩy chuyển đổi từ mô hình logistics truyền thống sang các mô hình có giá trị gia tăng cao hơn, qua đó hỗ trợ doanh nghiệp đáp ứng tốt hơn các yêu cầu về thuế, môi trường và tiêu chuẩn kỹ thuật của thị trường Hoa Kỳ.

Định hướng phát triển xuất khẩu bền vững

Từ các ý kiến tại hội thảo, các đại biểu cho rằng để biến nguy cơ từ chính sách thuế Hoa Kỳ thành cơ hội, Vĩnh Long cần tập trung tái cấu trúc chuỗi giá trị xuất khẩu, đẩy mạnh chế biến sâu, giảm dần xuất khẩu nguyên liệu thô.

Các nhóm giải pháp được đề cập gồm đầu tư hạ tầng logistics và chế biến gắn với vùng nguyên liệu; xây dựng kế hoạch phát triển xuất nhập khẩu của tỉnh đến năm 2030 phù hợp với đặc thù địa phương; cải thiện môi trường đầu tư; đồng thời chú trọng đào tạo nguồn nhân lực đáp ứng yêu cầu mới về công nghệ, tiêu chuẩn xanh và minh bạch chuỗi cung ứng.

Ông Nguyễn Trúc Sơn, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Vĩnh Long, nhấn mạnh: “Thách thức từ chính sách thuế Hoa Kỳ không phải là rào cản tuyệt đối, mà là động lực để Vĩnh Long đổi mới mạnh mẽ, nâng cấp tiêu chuẩn sản phẩm, mở rộng thị trường, nâng cao nội lực doanh nghiệp và hướng tới phát triển xuất khẩu bền vững đến năm 2030.

Tỉnh Vĩnh Long cam kết đồng hành cùng doanh nghiệp, xem doanh nghiệp là trung tâm của phát triển kinh tế, là lực lượng trực tiếp tạo việc làm, gia tăng giá trị và thúc đẩy hội nhập quốc tế của địa phương.”