Xuyên đêm ghép gan, bác sĩ quân y giành lại sự sống cho bệnh nhân

Ánh đèn phòng mổ không tắt suốt 10 giờ. Những đôi tay kiên trì, những gương mặt thấm mệt vẫn bám trụ đến phút cuối. Ca ghép gan xuyên đêm đã mở ra cơ hội sống cho bệnh nhân hôn mê gan cận kề cửa tử.

15h ngày 17/12, hành lang Đơn vị Phẫu thuật Gan Mật Tụy, Bệnh viện Quân y 175 (Bộ Quốc phòng) tiếng bước chân vội vã. Chị Tr. (39 tuổi, quê Ninh Bình) bước vào phòng khám số 33, nơi bác sĩ đã chờ sẵn để tư vấn những bước cuối cùng, trước khi tiến hành ca phẫu thuật “sinh – tử” cho chồng chị.

Chồng chị Tr. nhập viện trong tình trạng suy gan cấp tiến triển rất nhanh chỉ trong vài ngày ngắn ngủi đã rơi vào hôn mê gan nguy kịch phải thở máy, gần như chắc chắn tử vong. Phẫu thuật ghép gan là cứu cánh cuối cùng, để giữ lại cuộc sống cho anh.

Tuy nhiên, phẫu thuật ghép gan vào thời điểm này là một điều không hề đơn giản. Thứ nhất là kỹ thuật ghép rất chuyên sâu, phức tạp. Thứ hai, ghép gan cần nhiều trang thiết bị hiện đại và đắt tiền, đồng nghĩa chi phí ghép rất cao. Ngoài ra, thời gian cuộc mổ ghép gan kéo dài trung bình khoảng 8 tiếng, nhưng nếu không thuận lợi có thể lâu hơn, trong khi hiện trạng sức khỏe của người bệnh vốn đã rất nguy kịch. Việc thực hiện ghép gan cũng đồng nghĩa với việc phải chấp nhận nhiều rủi ro, nhưng đó cũng là cơ hội cứu sống duy nhất.

Chúng tôi chỉ có thể tiên lượng 85% khả năng ca mổ sẽ thành công, 15% thất bại. Gia đình phải xác định tinh thần cho việc này…”, thiếu tá, ThS.BS Nguyễn Văn Mạnh, Trưởng đơn vị Phẫu thuật Gan Mật Tụy – kíp trưởng kíp phẫu thuật giải thích cặn kẽ cho vợ bệnh nhân.

Con số 85% giúp gương mặt đầy lo lắng của chị Tr. ánh lên niềm hy vọng. Rời khỏi phòng tư vấn, người phụ nữ ngồi chờ ngoài hành lang bệnh viện. Gần 1 tháng qua – kể từ thời điểm anh C.Q.K (39 tuổi, quê Vĩnh Long) có các biểu hiện bất thường về sức khỏe, đặc biệt khi phát hiện tình trạng suy gan cấp tiến triển nặng – cuộc sống gia đình chị Tr. gần như đảo lộn hoàn toàn.

Kể với phóng viên, chị Tr. nói anh K. mắc bệnh viêm gan B. nhiều năm nay, nhưng vì là giảng viên, công việc bận rộn nên không điều trị đầy đủ. Một ngày cuối tháng 11, chồng chị xuất hiện tình trạng nôn ói khi ăn nhưng nghĩ bị rối loạn tiêu hóa, nên tự ra tiệm mua thuốc uống.

10 ngày sau, anh lâm vào vàng da, vàng mắt và mệt mỏi, được gia đình đưa vào một bệnh viện địa phương điều trị. Kết quả xét nghiệm tại đây ghi nhận chỉ số men gan của bệnh nhân rất cao. Cộng thêm tiền sử bệnh, người đàn ông được xác định viêm gan biến chứng nặng, phải uống thuốc kháng virus, điều trị triệu chứng tích cực.

Chỉ sau 3 ngày nhập viện, anh K. dần mất tỉnh táo và lâm vào tình trạng não gan, phải thay huyết tương liên tục nhưng tình trạng sức khỏe của anh ngày càng trầm trọng, phải chuyển khẩn lên tuyến trên.

Tại một bệnh viện ở TPHCM, bệnh nhân tiếp tục được thay huyết tương, điều trị theo phác đồ suy gan nhưng ngày càng nguy kịch, có chỉ định ghép gan khẩn cấp.

Trao đổi với phóng viên Dân trí, Bác sĩ Mạnh cho biết, khi bệnh nhân được chuyển đến Bệnh viện Quân y 175 đã rơi vào tình trạng suy gan cấp nghiêm trọng, rối loạn đông máu nặng, nhiễm độc não, hôn mê sâu, phải thở máy.

Hội đồng chuyên môn nhận định, ghép gan cấp cứu là giải pháp duy nhất để cứu sống bệnh nhân. Nhưng không người thân nào trong gia đình bệnh nhân phù hợp nhóm máu để hiến gan. Giữa lúc mọi thứ dường như đi vào ngõ cụt, một sinh viên đại học năm thứ nhất, người có mối quan hệ gắn bó lâu năm với gia đình, đã tự nguyện hiến một phần gan để ghép cho người bệnh.

Ngay sau khi có nguồn tạng phù hợp, trong vòng hơn 48 giờ, Bệnh viện Quân y 175 đã khẩn trương hoàn tất toàn bộ quy trình đánh giá, sàng lọc người hiến – nhận. Dưới sự chỉ đạo trực tiếp của Ban Giám đốc Bệnh viện, công tác hội chẩn chuyên môn cặp ghép đã được tổ chức khẩn trương, kỹ lưỡng cùng PGS.TS. Lê Văn Thành và các chuyên gia của Bệnh viện TWQĐ 108, song song với việc hoàn tất hồ sơ pháp lý và chuẩn bị phẫu thuật nghiêm ngặt theo đúng quy trình.

Kết luận cuộc hội chẩn, Đại tá, TS.BS Nguyễn Việt Cường, Phó Giám đốc Bệnh viện Quân y 175 cho biết, đây là một ca bệnh đặc biệt nặng, bệnh nhân được chuyển đến trong tình trạng hôn mê gan độ IV, phải thở máy kéo dài suốt 4 ngày trước mổ.

Trong khi đó, ở các ca ghép gan trước, phần lớn bệnh nhân còn tỉnh táo hoặc chỉ hôn mê nhẹ, được chỉ định ghép sớm hơn. Việc bệnh nhân hôn mê sâu, thở máy kéo dài khiến tiên lượng điều trị rất khó khăn. Nếu không được ghép gan khẩn cấp, bệnh nhân sẽ dễ gặp trình trạng nhiễm trùng, có thể sẽ mất đi cơ hội để ghép gan. Đây thực là “cuộc chạy đua với tử thần”.

“Tình trạng suy gan cấp diễn tiến rất nhanh, kèm theo nhiễm độc não nặng, dẫn đến hàng loạt nguy cơ trong quá trình phẫu thuật như rối loạn đông máu nặng, nguy cơ chảy máu cao và nguy cơ nhiễm trùng, đặc biệt  nhiễm trùng phổi do thở máy kéo dài. Đây đều là những thách thức được chúng tôi dự báo trước và chuẩn bị kỹ lưỡng mọi phương án điều trị. Chúng tôi kỳ vọng, khi lá gan bệnh lý được thay thế bằng gan lành, các rối loạn liên quan đến suy gan sẽ sớm được cải thiện, giúp bệnh nhân từng bước hồi phục”, TS.BS. Nguyễn Việt Cường chia sẻ. (Ảnh: BVCC)

20h ngày 17/12, trường hợp suy gan cấp thứ tư và cũng là ca ghép gan thứ 12 từ đầu năm của Bệnh viện Quân y 175 được tiến hành. Cuộc đại phẫu có tổng cộng hơn 50 nhân viên y tế của hơn 10 khoa phòng tham gia, với sự hỗ trợ chuyên môn về Gây mê hồi sức của Bệnh viện Trung ương Quân đội 108. Trong đó, 3 đơn vị chủ lực là Phẫu thuật Gan Mật Tụy, Gây mê hồi sức và Hồi sức Ngoại.

Quá trình phẫu thuật, các bác sĩ lấy phần gan phải từ cơ thể người hiến, rửa và tạo hình mảnh gan ghép, rồi nhanh chóng ghép cho người nhận.

Trong đêm tối, không khí làm việc bên trong phòng mổ khẩn trương.

Các ê-kíp tham gia mang tinh thần của người lính Quân y, nỗ lực cao nhất với hy vọng  bệnh nhân vượt qua giai đoạn nguy kịch, sớm hồi sinh trở về với gia đình.

Đặc biệt, đây là lần đầu tiên tại Bệnh viện Quân y 175, kỹ thuật tạo hình mảnh gan ghép bằng hai đoạn mạch nhân tạo được áp dụng, nhằm khắc phục bất thường giải phẫu của tĩnh mạch gan phải của mảnh ghép. Giải pháp này giúp rút ngắn thời gian, bảo đảm lưu thông máu tối ưu cho mảnh gan ghép.

Khi đồng hồ báo hiệu 6h30, tức hơn 10 giờ xuyên màn đêm, ca đại phẫu kết thúc trong sự vỡ òa của ê-kíp điều trị. Hầu hết các nhân viên y tế đều kiệt sức, nhưng đổi lại niềm vui ca ghép đã kết thúc an toàn.

Đến nay, sau gần 4 ngày được theo dõi, điều trị tại phòng Hồi sức ghép tạng, Khoa Hồi sức Ngoại, anh K. có sự hồi phục tích cực, hiện anh đã tỉnh lại, các chỉ số sinh tồn ổn định, gan ghép hoạt động tốt. Trong khi đó, sức khỏe nam sinh viên hiến gan hiện đã cơ bản ổn định.

Đánh giá về ý nghĩa của ca ghép, Đại tá, TS.BS Nguyễn Việt Cường nhấn mạnh: “Ca ghép gan số 12 được các y bác sĩ của Bệnh viện thực hiện trong những ngày toàn Đảng, toàn dân, toàn quân hướng tới kỷ niệm Ngày thành lập Quân đội nhân dân Việt Nam (22/12), mang ý nghĩa chính trị – xã hội và nhân văn sâu sắc. Thành công của ca ghép tiếp tục khẳng định năng lực chuyên môn, bản lĩnh và tinh thần sẵn sàng chiến đấu để giành lại sự sống cho người bệnh, của những người lính khoác áo blouse trắng.

Đây cũng là nền tảng để Bệnh viện Quân y 175 tiếp tục vươn lên làm chủ các kỹ thuật phức tạp hơn, tiến tới xây dựng trung tâm ghép tạng hiện đại, phục vụ ngày càng tốt hơn công tác chăm sóc sức khỏe cho bộ đội và nhân dân phía Nam”.