Ngày nay, người dùng trên thế giới đã dần mở lòng với các hãng ô tô Trung Quốc, nhưng đâu đó vẫn còn tồn tại định kiến với những sản phẩm bắt chước trắng trợn. Tình trạng “đạo nhái” thường xảy ra ở những thương hiệu xe hơi nhỏ lẻ, mở bán sản phẩm trên các sàn thương mại điện tử như Alibaba.
Tuy nhiên, một số ít thương hiệu vẫn thành công phát triển và vươn xa tới thị trường bên ngoài Trung Quốc. Trong đó đáng chú ý là Zotye – cái tên được biết đến với việc sao chép các dòng xe nổi tiếng như Porsche Macan, Volkswagen Touareg, Mercedes-Benz GLA hay Volkswagen Golf…
Các mẫu xe của Zotye cũng từng được mở bán tại Việt Nam. Như mẫu Z8 về nước ta vào năm 2019 gây tranh cãi khi sở hữu ngoại hình “pha trộn” nhiều đường nét của các hãng xe lớn như Land Rover hay Maserati (Ảnh: Duc Anh Do).
Kể từ khi giới thiệu mẫu xe đầu tiên vào năm 2005 (chiếc RX6400 sau đó được đổi tên thành Nomad), Zotye không tạo ra sản phẩm nào có dấu ấn riêng của thương hiệu. Thay vào đó, những mẫu xe được hãng xe Trung Quốc này giới thiệu luôn sở hữu những đường nét khiến người dùng cảm thấy quen thuộc.
Daihatsu Terios “chết yểu” tại Trung Quốc nhưng được hồi sinh dưới một hình hài khác
Năm 1984, Thiên Tân (Tianjin) – thương hiệu con của Tập đoàn Ô tô Đệ Nhất (FAW Group) giới thiệu dòng microvan Huali Dafa. Thực tế, đây là mẫu Daihatsu Hijet đổi tên và được cấp phép lắp ráp tại Trung Quốc.
Mẫu xe này nhanh chóng trở thành một hiện tượng, được các doanh nghiệp điều hành taxi tin dùng nhờ sự bền bỉ và không gian rộng rãi cho cả hành khách lẫn hành lý. Thành công của Huali Dafa thúc đẩy các nhà sản xuất ô tô Trung Quốc triển khai các sản phẩm microvan của riêng mình, nhưng đều là “bản sao chép” của Hijet hoặc Suzuki Carry.
Cuối những năm 80, Volkswagen Santana là dòng xe bán chạy nhất tại Trung Quốc, nhưng không thể phủ nhận sức ảnh hưởng của Daihatsu Hijet tới ngành công nghiệp ô tô tại đất nước tỷ dân (Ảnh: Wapcar).
Sau Huali Dafa, Tianjin Xiali là thành công tiếp theo của hãng xe Thiên Tân. Sản phẩm này cũng là một chiếc Daihatsu đổi tên (từ mẫu xe Charade) và được duy trì sản xuất trong gần 25 năm. Thậm chí, Xiali còn trở thành nguyên mẫu của chiếc Haoqing – mẫu xe thương mại đầu tiên của Geely.
Tất cả những điều này trở thành tiền đề cho cú “bắt tay” giữa Tập đoàn Ô tô Đệ Nhất và Toyota vào năm 2002. Một năm sau đó, liên doanh giữa hai “ông lớn” này chính thức sản xuất mẫu xe mang logo Daihatsu đầu tiên tại Trung Quốc, đó là dòng Daihatsu Terios, nhưng được gọi là Dario Terios.
Daihatsu Terios sử dụng động cơ xăng, 4 xi-lanh thẳng hàng, dung tích 1.3L, sản sinh 85 mã lực và 120Nm. Sức mạnh được truyền tải xuống cầu sau thông qua hộp số sàn 5 cấp hoặc hộp số tự động 4 cấp (Ảnh: Wapcar).
Với giá bán 109.800 nhân dân tệ thời năm 2003, Daihatsu Terios đắt đỏ và không đủ hấp dẫn với người dùng Trung Quốc, trong bối cảnh xe gầm cao chưa trở thành xu hướng. Sức hút kém khiến Terios “chết yểu” tại thị trường này, chính thức dừng sản xuất năm 2005.
Một năm sau đó, Daihatsu Terios được “hồi sinh” dưới một hình hài mới, xuất xưởng từ Zotye.
Công ty mẹ của thương hiệu này vốn được thành lập vào năm 1998 với định vị là nhà cung ứng linh, phụ kiện ô tô. Trong bối cảnh ngành công nghiệp bốn bánh Trung Quốc bước vào giai đoạn tăng tốc vào đầu những năm 2000, công ty này quyết định chuyển hướng sang sản xuất xe hơi.
Zotye Nomad hay còn được gọi là 2008 tại một số thị trường (Ảnh: CarAgencia).
Bằng một cách nào đó, Zotye có được các phụ tùng từ Tập đoàn Ô tô Đệ Nhật hoặc Daihatsu để lắp ráp bản sao của chiếc Terios. Để tránh các rắc rối liên quan đến pháp lý, lưới tản nhiệt của xe được thay thế bằng một chi tiết quen thuộc với người dùng Malaysia và theo Wapcar, đó chính là thiết kế của Perodua Kambara.
Chiếc Zotye Nomad không được đóng logo của thương hiệu Trung Quốc, thay vào đó là hình hai chữ “D” biến tấu từ logo của Daihatsu. Theo giới truyền thông Trung Quốc thời bấy giờ, nguyên nhân là bởi chiếc Nomad này không được phép bán dưới thương hiệu Zotye, do gặp một số hạn chế về mặt pháp lý.
Nhiều mẫu xe đầu tiên của Zotye được bán tại Trung Quốc với tiền tố Dadi-Zotye trong tên gọi (Ảnh: Wapcar).
Dù được xem là bản sao của Daihatsu Terios, Zotye Nomad không sở hữu chất lượng tương đương. Sản phẩm đầu tay của hãng xe Trung Quốc này sử dụng chất liệu nhựa rẻ tiền nhằm cắt giảm chi phí, nhưng vẫn tạo được thành công lớn tại đất nước tỷ dân nhờ giá bán khởi điểm khoảng 50.000 nhân dân tệ, bằng một nửa nguyên mẫu Daihatsu.
Năm 2008, Zotye xuất khẩu dòng Nomad tới nhiều thị trường như Mỹ Latinh, Sri Lanka và Singapore dưới tên gọi 2008. Chất lượng xe không phải là vấn đề quá lớn với những người dùng ở thành phố ít phát triển hay nông thôn, quan trọng là giá bán dễ tiếp cận.
Hành trình trở thành thương hiệu ô tô “đạo nhái” nổi tiếng
Sau thành công của Nomad, Zotye mua dây chuyền sản xuất dòng Fiat Multipla, sau đó “đóng mác” Zotye M300. Kế đến, Zotye mua lại hãng xe Jiangnan Automobile (Công ty Ô tô Giang Nam) vốn đang sở hữu dây chuyền sản xuất thế hệ thứ 2 của mẫu Suzuki Alto.
Năm 2010, Zotye bán “Suzuki Alto” như một mẫu xe hoàn toàn mới (Z100) với giá bán rẻ nhất thị trường, khởi điểm khoảng 18.000 nhân dân tệ. Mẫu xe này được bổ sung một đầu đọc thiết bị USB, và nhanh chóng gặt hái thành công cho hãng xe Trung Quốc, với 30.000 chiếc được sản xuất trong năm đầu tiên.
Zotye Jiangnan Alto, ô tô rẻ nhất Trung Quốc ở năm 2010 nhưng vẫn có điều hòa (Ảnh: AutoCango).
Ngoài dây chuyền lắp ráp dòng Multipla, Zotye còn mua thêm mẫu hatchback Fiat Palio và dòng sedan Siena. Trong khi chiếc Zotye M300 là một chiếc Fiat Multipla “khoác” logo Trung Quốc chính hiệu, thì Zotye quyết định ghép mặt trước của chiếc Volkswagen Golf Mk6 vào Palio/Siena và đặt tên là Z200.
Thời điểm đó, Volkswagen là thương hiệu lớn ở Trung Quốc, nhưng lại “mắt nhắm mắt mở” cho vấn đề này. Thế nhưng, chiếc Golf “giả dạng” này lại không thuyết phục được khách hàng nội địa, chỉ được sản xuất trong 3 năm (2011-2014) trước khi bị “khai tử”.
Zotye Z200 với “bộ mặt” của Golf Mk6, thân của một chiếc Fiat lỗi thời và động cơ đến từ một chiếc Mitsubishi (Ảnh: AutoCango).
Vì không gặp phải vụ kiện nào, Zotye tiếp tục đẩy mạnh dải sản phẩm bắt chước với những ví dụ điển hình như: dòng Z700 có nhiều điểm giống Audi A6, Traum Meet 3 “hao hao” Mercedes-Benz GLA, và đặc biệt là mẫu SR9 “nhái” Porsche Macan.
Trong bối cảnh các dòng SUV gầm cao dần được ưa chuộng tại Trung Quốc, Zotye ngày càng “khét tiếng” với việc bắt chước sản phẩm. Từ sao chép trực tiếp sản phẩm sẵn có, các dòng xe đến từ thương hiệu này ngày càng giống “nồi lẩu” thập cẩm, mỗi nơi cóp nhặt một chút.
Như hai mẫu T700 và T800 của Zotye từng được nhập về Việt Nam trong giai đoạn 2018-2019. Dù hãng xe Trung Quốc khẳng định thiết kế của hai mẫu xe này là “nguyên bản”, tự phát triển nhưng không khó để bắt gặp các đường nét của các thương hiệu lớn như Jaguar, BMW, Range Rover và Maserati.
Các chủ xe Zotye Z8 tại Việt Nam từng ưa chuộng phong cách độ Maserati, thay thế lưới tản nhiệt và logo “đinh ba” đặc trưng của thương hiệu xe sang đến từ Ý (Ảnh: MXH).
Cái kết của Zotye
Trong bối cảnh ngành công nghiệp ô tô Trung Quốc phát triển như vũ bão, Zotye gặp khó trong việc theo kịp hãng xe đồng hương. Kể từ năm 2019, hãng xe này gặp khó khăn tài chính, liên tục thua lỗ và nộp đơn xin phá sản và tái cấu trúc vào năm 2021.
Dù vậy, Zotye vẫn nỗ lực “sinh tồn” trong bối cảnh tái cấu trúc, nhưng mọi cố gắng dường như không đem lại kết quả. Năm 2024, hãng xe này chỉ bán được 14 chiếc xe mới và đến tháng 9/2025, Zotye thông báo rằng một nhà máy sản xuất của hãng đã bị cơ quan chức năng tịch thu và buộc phải tháo dỡ, do khoản nợ khổng lồ.
Theo giới chuyên gia, Zotye khó vượt qua năm 2026, bởi phần lớn dải sản phẩm hiện tại đang là các mẫu SUV chạy xăng “đạo nhái” không còn thuyết phục được khách hàng nội địa. Trong khi đó, ngành công nghiệp ô tô Trung Quốc đã bước vào giai đoạn “điện hóa” từ lâu (Ảnh: Zotye).
Tại Việt Nam, những chiếc xe Zotye đã qua sử dụng đang được chào bán với mức giá sang nhượng rất rẻ. Theo tham khảo của phóng viên báo Dân trí, Zotye Z8 đời 2019 đang có giá khoảng 300-350 triệu đồng tùy chất lượng và số km đã sử dụng, dù từng được chốt giá niêm yết lên tới 768 triệu đồng năm 2019.
Nguồn: https://dantri.com.vn/o-to-xe-may/zotye-hanh-trinh-tu-vua-dao-nhai-xe-sang-den-de-che-bi-sup-do-20251222101329981.htm
