5 lý do khiến đường huyết thai phụ tăng vọt

Tăng đường huyết trong thai kỳ xảy ra khi lượng đường trong máu của thai phụ cao hơn mức bình thường. TS.BS Nguyễn Hoàng Long, Đơn vị Y học bào thai, Phòng khám Đa khoa Tâm Anh Quận 7, cho biết theo dõi thai kỳ và kiểm soát các yếu tố nguy cơ giúp ngăn ngừa biến chứng đái tháo đường ảnh hưởng đến sức khỏe thai phụ và thai nhi.

Thừa cân, béo phì

Thai phụ thừa cân, béo phì có nguy cơ cao bị tăng đường huyết trong thai kỳ. Nguyên nhân có thể do mỡ thừa làm tăng căng thẳng oxy hóa gây tổn thương các tế bào, giảm khả năng đáp ứng insulin. Thai phụ cũng có nguy cơ cao mắc hội chứng chuyển hóa bao gồm tăng huyết áp, không dung nạp glucose, rối loạn đông máu, lipid máu, đái tháo đường thai kỳ. Thai phụ bị béo phì thường thai to, khó sinh, trẻ sinh ra có thể bị béo phì, rối loạn chuyển hóa về sau.

Hội chứng buồng trứng đa nang

Buồng trứng đa nang là tình trạng rối loạn nội tiết tố thường gặp ở phụ nữ trong độ tuổi sinh sản. Mất cân bằng hormone ở thai phụ bị hội chứng buồng trứng đa nang có thể ảnh hưởng đến quá trình chuyển hóa đường trong máu. Tình trạng này cũng gây ra nhiều rối loạn chuyển hóa khác trong thai kỳ như rối loạn lipid, tăng huyết áp, dẫn đến tăng đường huyết. Hội chứng này còn đi kèm với tình trạng kháng insulin, ảnh hưởng đến khả năng kiểm soát đường trong máu của thai phụ.

Ăn nhiều thực phẩm có chỉ số đường huyết (GI) cao

Bác sĩ Long cho biết cơ thể thai phụ sản xuất nhiều hormone hỗ trợ sự phát triển của thai nhi. Một số hormone có thể làm giảm tác dụng của insulin, khiến độ nhạy insulin giảm 50-60% khi thai tiến triển.

Ăn thực phẩm có chỉ số GI cao như đồ nếp, bánh ngọt, trà sữa, nước có gas, đồ ăn nhanh hoặc chế biến sẵn… làm tăng đột ngột lượng glucose trong máu thai phụ. Nếu lượng đường trong máu cao kéo dài, thai phụ có khả năng gặp biến chứng như tiền sản giật, lưu thai, sinh non, thai lớn, thai nhỏ, chuyển dạ tắc nghẽn, băng huyết sau sinh, nhiễm trùng… Trẻ có thể bị béo phì, mắc bệnh đái tháo đường type 2 từ sớm.

Chế độ ăn lành mạnh có thể cải thiện lượng đường trong máu. Thai phụ nên hạn chế món giàu carbohydrate tinh chế (đồ ngọt, đồ ăn nhanh), ăn nhiều chất xơ (rau xanh, hoa quả), chọn thực phẩm giàu protein nạc (thịt nạc, trứng, cá, các loại đậu)… Thai phụ nên vận động nhẹ nhàng để kiểm soát cân nặng, tăng cường lưu thông máu, cải thiện độ nhạy insulin.

Đa thai

Phụ nữ mang thai đôi trở lên có nồng độ các hormone tăng cao hơn so với thai đơn. Hormone có thể ảnh hưởng đến quá trình chuyển hóa đường trong cơ thể. Đa thai cũng khiến cơ thể người mẹ cần nhiều insulin hơn để chuyển hóa đường trong máu thành năng lượng cung cấp cho bản thân và thai nhi. Điều này dẫn đến lượng glucose tăng cao trong thai kỳ. Dấu hiệu tăng đường huyết bao gồm thường xuyên khát nước, khô miệng, tiểu nhiều, mệt mỏi… nhưng dễ bị nhầm lẫn với những triệu chứng phổ biến trong thai kỳ.

Tăng huyết áp

Theo bác sĩ Long, tăng đường huyết và tăng huyết áp đều là các tình trạng của hội chứng chuyển hóa, thường xảy ra đồng thời trong thai kỳ. Tăng huyết áp có thể làm giảm khả năng dung nạp glucose của cơ thể, tăng nguy cơ mắc bệnh đái tháo đường thai kỳ. Ngược lại, insulin quá mức cũng thúc đẩy sự phát triển của các tế bào cơ trơn mạch máu, dẫn đến hẹp mạch máu, tăng sức cản mạch máu, gây huyết áp cao.

Thai phụ vừa tăng đường huyết vừa tăng huyết áp có thể gặp nhiều biến chứng nguy hiểm cho cả bản thân và thai nhi như tiền sản giật, sinh non, thai to hoặc thai nhỏ. Thai phụ cũng dễ bị đái tháo đường type 2 sau sinh, trẻ sơ sinh mắc vấn đề về hô hấp.

Thai phụ nên duy trì chế độ ăn uống lành mạnh, vận động nhẹ nhàng 20-30 phút mỗi ngày để kiểm soát đường huyết. Khám thai định kỳ nhằm phát hiện sớm bất thường, giúp bác sĩ đưa ra phương án xử trí kịp thời.

Ngọc Châu