TP.HCM ‘hồi sinh’ khu lâm viên sinh thái hơn 150 ha

6.400 tỉ đồng đầu tư công viên lớn bậc nhất TP

Theo Chủ tịch UBND TP.HCM Phan Văn Mãi, TP sẽ đấu thầu lựa chọn nhà đầu tư có sử dụng đất để tạo ra một lâm viên, một vùng sinh thái ngay trong đô thị, kết hợp với việc khai thác một tỷ lệ nhất định để chúng ta có thể vận hành một phương thức là lựa chọn nhà đầu tư.

Đây là khu lâm viên nằm bên bờ sông Sài Gòn, là khu vực ngập nước tự nhiên, tiếp nhận lượng nước từ phía thượng nguồn và từ phía biển vào nên đã hình thành một vùng sình lầy tự nhiên. Do vậy, chức năng chính của khu vực này là bảo vệ môi trường và thoát nước, giữ gìn hệ sinh thái rừng ngập nước tự nhiên ngay tại trung tâm thành phố.

Hiện khu vực này đã được xây một tuyến đường dài 2,5km với thiết kế cầu cạn, cùng hệ sinh thái cây xanh đa dạng. Khu vực quy hoạch cây xanh sẽ được trồng các loại cây bản địa, có khả năng thích nghi với điều kiện môi trường. Ngoài ra, khu vực này cũng sẽ được xây dựng một khu rừng nhân tạo, tạo môi trường sống cho động vật hoang dã.

Tháng 6 vừa qua, Sở Xây dựng TP.HCM cũng có văn bản đề xuất UBND TP ưu tiên đầu tư xây dựng sáu công viên có quy mô lớn, công viên có nguồn gốc là đất công (hoặc phần lớn là đất công) và phân bổ ở các địa bàn chưa có công viên lớn trên địa bàn TP. Trong đó có khu lâm viên sinh thái ở khu đô thị Thủ Thiêm.

Đây là một trong các công viên sẽ được Ban Hạ tầng đô thị TP.HCM lập và trình chủ trương trong giai đoạn 2024-2030 theo quyết định về kế hoạch phát triển Công viên Cây xanh trên địa bàn TP. Dự án có tổng mức đầu tư lên đến 6.400 tỉ đồng, khu lâm viên sinh thái phần lớn sẽ là vùng sinh thái ngập nước đan xen với các công trình du lịch, tham quan và nghiên cứu thực vật.

Trước đó, TP đã tổ chức cuộc thi tuyển quốc tế về ý tưởng thiết kế để có cơ sở để triển khai xây dựng khu đô thị mới Thủ Thiêm. Đơn vị trúng giải là công ty Sasaki đã truyền tải được những đặc trưng văn hóa của Sài Gòn. Đồng thời thể hiện được ý tưởng đột phá, táo bạo để hình thành đô thị hiện đại, đa dạng, mang tầm cỡ quốc tế. Trong đó có một ý tưởng khá độc đáo là một lâm viên sinh thái rừng ngập nước đặt ngay trung tâm thành phố.

Đồ án quy hoạch này đã dành rất nhiều diện tích cho các công trình phúc lợi công cộng mà khu trung tâm hiện hữu còn đang thiếu hoặc hạn chế. Trong đó có quảng trường hơn 20 ha, công viên bờ sông gần 10 ha hồ trung tâm gần 40 ha. Đặc biệt hơn là phần diện tích cây xanh phục vụ công cộng sẽ chiếm tỷ lệ 43% diện tích của toàn khu.

Theo đồ án quy hoạch, khu đô thị mới Thủ Thiêm sẽ được chia thành 8 khu chức năng. Khu số 1 đến khu số 7 sẽ là các khu đất phát triển đô thị, nó sẽ được bố trí tại các khu vực có nền đất cao hơn. Tại khu chức năng số 8 sẽ dành riêng cho khu lâm viên sinh thái ngập nước tự nhiên giữa lòng thành phố. Khu này có ý nghĩa rất quan trọng để đảm bảo chiến lược phát triển bền vững của khu Thủ Thiêm.

Bổ sung mảng xanh cho thành phố

KTS Trần Tuấn (Hội kiến trúc sư TP.HCM), cho biết đặc điểm chủ yếu của khu vực này là môi trường rừng ngập nước và đầm lầy, hình thành hệ sinh thái đa dạng với sự hiện diện của các loài cây bụi rậm, dừa nước và lau sậy, có vai trò quan trọng trong việc duy trì sinh thái và bảo vệ đa dạng sinh học của khu vực. Mục đích xây dựng siêu công viên này nhằm tạo ra không gian xanh công cộng rộng lớn, cung cấp không chỉ là nơi giải trí mà còn là điểm đến để người dân thư giãn, tăng cường sức khỏe và cải thiện chất lượng môi trường sống. Công viên này cũng đóng vai trò quan trọng trong việc điều tiết khí hậu và làm giảm hiệu ứng đô thị nóng bức.

Công viên chạy dọc bờ sông với cây xanh chiếm đến 75% tổng diện tích đất. Trong khu lâm viên này, phần lớn sẽ là vùng sinh thái ngập nước, được dành cho bảo tồn và phát triển các loài thực vật đặc hữu, với chức năng chính là bảo vệ môi trường và duy trì hệ sinh thái tự nhiên, kết hợp với các khu vực giải trí và nghỉ ngơi dành cho cư dân. Sự cộng hưởng giữa gió, không khí và nước tạo ra bầu không khí yên bình, không chỉ có lợi cho sức khỏe mà còn giúp tinh thần phấn chấn và tái tạo năng lượng cho lao động. Đây là không gian quan trọng để người dân tận hưởng và thư giãn, đồng thời đóng góp tích cực vào việc làm giảm hiệu ứng đô thị nóng bức và cải thiện chất lượng cuộc sống trong thành phố đông đúc như TP.HCM.

Trong quy hoạch, khu vực cây xanh và rừng sẽ được trồng các loại cây bản địa và cây có khả năng chống chịu môi trường đô thị. Ngoài ra, cần xây dựng khu rừng nhân tạo nhằm tạo môi trường sống và cung cấp nguồn thức ăn cho động vật hoang dã. Điều này nhằm bảo vệ và phát triển đa dạng sinh học trong khu vực, đồng thời giúp duy trì sự cân bằng sinh thái và hệ sinh thái tự nhiên trong môi trường đô thị đang phát triển.

Đặc biệt, khu vực này còn kết hợp với các tuyến giao thông đường thủy được nạo vét từ các luồng lạch hiện hữu. Khi đến đợt triều cường, nước từ sông Sài Gòn sẽ đổ vào hệ thống kênh đào này, sau đó được lọc và đưa ngược lại vào hệ thống giao thông đường thủy của khu lâm viên sinh thái. Điều này giúp duy trì môi trường nước trong khu vực, đồng thời tạo ra một hệ sinh thái phong phú và bền vững cho công viên.

Do vậy, dự án xây dựng khu lâm viên sinh thái không chỉ mang lại giá trị về môi trường và kinh tế mà còn đóng vai trò quan trọng trong chiến lược phát triển bền vững của TP.HCM. Được xem như một công trình tiêu biểu, dự án này góp phần quan trọng vào việc xây dựng một thành phố xanh, sạch, đẹp và hiện đại. Nó không chỉ cung cấp không gian xanh cho cư dân và du khách, mà còn bảo vệ và phục hồi môi trường tự nhiên, giúp giảm thiểu tác động của đô thị hóa và thay đổi khí hậu. Đồng thời, dự án còn thúc đẩy phát triển kinh tế bền vững thông qua các hoạt động du lịch sinh thái và giáo dục môi trường, mang lại lợi ích lâu dài cho cả cộng đồng và các thế hệ tương lai.

“Trong lúc mảng xanh của TP.HCM còn thiếu và đặc biệt là các khu vui chơi, giải trí của người dân không có nhiều thì đây rõ ràng là khu vực lý tưởng để phát triển một khu lâm viên sinh thái. Mô hình này gần giống với công viên Gardens By The Bay của Singapore. Nơi đây đã được đầu tư trở thành một công viên sinh thái, là điểm đến thu hút rất đông du khách trong và ngoài nước. TP.HCM cần đầu tư một công viên xứng tầm như vậy. Tuy nhiên, dự án đã trùm mền khá lâu cần phải nhanh chóng đầu tư để xứng tầm với khu đô thị mới Thủ Thiêm và của TP.HCM khi dự án cách trung tâm quận 1 chỉ một dòng sông”, KTS Trần Tuấn đề xuất.