Gỡ vướng chính sách BHXH cho doanh nghiệp

Ngày 14-3, đại diện của hơn 300 đơn vị, doanh nghiệp (DN) đã tham dự hội nghị đối thoại giữa DN và chính quyền thành phố do Trung tâm Xúc tiến Thương mại và Đầu tư thành phố (ITPC) phối hợp với BHXH TP HCM tổ chức. Dịp này, BHXH thành phố đã thông tin một số nội dung mới của Luật BHXH 2024, đồng thời giải đáp những khó khăn, vướng mắc của DN trong thực hiện chính sách BHXH, BHYT, bảo hiểm thất nghiệp (BHTN) thời gian qua.

Băn khoăn quyền lợi

Tại hội nghị, vấn đề chốt sổ BHXH và giải quyết quyền lợi cho người lao động (NLĐ) tại các đơn vị nợ BHXH được các DN đặc biệt quan tâm. Đại diện Công ty Titan DMS (quận 11, TP HCM) cho hay NLĐ đã tham gia BHXH ở công ty, nay nghỉ việc nhưng không thể chốt sổ BHXH được. Nguyên do là ở đơn vị NLĐ làm việc trước đó đang nợ BHXH. Hiện DN và NLĐ không biết phải làm gì để được chốt sổ BHXH.

BHXH TP HCM cho biết theo quy định hiện hành, đối với đơn vị chậm đóng BHXH, BHTN, nếu NLĐ đủ điều kiện hưởng BHXH hoặc chấm dứt hợp đồng lao động, hợp đồng làm việc thì đơn vị có trách nhiệm đóng đủ BHXH, BHTN, bao gồm cả tiền lãi chậm đóng theo quy định, cơ quan BHXH xác nhận sổ BHXH để kịp thời giải quyết chế độ cho NLĐ. Trường hợp đơn vị chưa đóng đủ thì xác nhận sổ BHXH đến thời điểm đã đóng BHXH, BHTN.

Sau khi thu hồi được số tiền đơn vị chậm đóng, cơ quan BHXH sẽ xác nhận bổ sung trên sổ BHXH để bảo đảm quyền lợi cho NLĐ. “Hiện BHXH Việt Nam cho phép đơn vị chậm đóng gửi văn bản đến cơ quan BHXH đề nghị đóng trước tiền để chốt sổ cho NLĐ đã nghỉ việc, đủ điều kiện hưởng BHXH” – đại diện BHXH TP HCM thông tin.

Liên quan đến việc chốt sổ BHXH, BHXH thành phố hướng dẫn thêm đối với trường hợp DN chưa chốt sổ BHXH, NLĐ nộp hồ sơ tại cơ quan BHXH nơi quản lý đơn vị để xác nhận sổ BHXH. Trường hợp đơn vị đã chốt sổ nhưng chưa đầy đủ do chậm đóng thì NLĐ yêu cầu DN gửi văn bản đến cơ quan BHXH đề nghị đóng trước tiền để chốt sổ cho NLĐ đã nghỉ việc theo quy định.

Đối với phản ánh của Công ty CP Con Cưng (quận 7, TP HCM) về việc khi làm hồ sơ để khắc phục các lỗi vi phạm (do vô ý) trong quá khứ, bị cơ quan BHXH đòi thanh tra, đại diện BHXH thành phố cho rằng theo quy định tại Văn bản hợp nhất 2525/VBHN-BHXH, đối với đơn vị đề nghị truy thu, tùy theo thời gian cộng nối, cán bộ thu phải chịu trách nhiệm kiểm tra hồ sơ, đối chiếu hồ sơ DN; lập biên bản; trình giám đốc BHXH để phê duyệt hoặc thực hiện thanh tra đột xuất và xử lý theo quy định trước khi truy thu.

Do vậy, cơ quan BHXH phải tổ chức thanh tra, kiểm tra để xác minh thông tin kê khai, hồ sơ tăng, giảm, điều chỉnh liên quan đến quá trình tham gia BHXH, BHYT, BHTN để bảo đảm quyền lợi cho NLĐ.

Nhiều thắc mắc được giải đáp

Việc tham gia BHXH cho NLĐ sao cho đúng quy định, đúng đối tượng, nhất là những đối tượng vừa được bổ sung tại Luật BHXH 2024 (hiệu lực từ ngày 1-7-2025) cũng được nhiều DN đặt câu hỏi.

Đại diện Ngân hàng Thương mại Á Châu (quận 3, TP HCM) thắc mắc liệu NLĐ có thể tham gia BHXH tự nguyện, BHYT hộ gia đình trong thời gian nghỉ việc không hưởng lương? Hay người đang trợ cấp BHXH hằng tháng (ví dụ trợ cấp tai nạn lao động) thì có thuộc đối tượng tham gia BHXH bắt buộc? Ngoài ra, một số DN cũng mong được cơ quan BHXH hướng dẫn về việc đóng BHXH cho người quản lý DN, tổng giám đốc, giám đốc công ty… theo quy định mới của Luật BHXH 2024.

Về việc tham gia BHYT hộ gia đình, BHXH TP HCM cho biết theo Luật sửa đổi bổ sung một số điều BHYT 2024, NLĐ nghỉ không hưởng lương hoặc tạm hoãn hợp đồng lao động được tham gia theo nhóm tự đóng BHYT. Riêng về BHXH tự nguyện, căn cứ Luật BHXH 2024, NLĐ trong thời gian nghỉ không hưởng lương không thuộc đối tượng tham gia.

Đề cập trường hợp NLĐ đang hưởng trợ cấp hằng tháng, BHXH thành phố cho hay nếu họ có giao kết hợp đồng lao động từ 1 tháng trở lên thì thuộc đối tượng tham gia BHXH bắt buộc. Người đang hưởng trợ cấp tai nạn lao động hằng tháng nếu nghỉ việc thì được cấp thẻ BHYT do quỹ BHXH chi trả.

Đối với việc tham gia BHXH bắt buộc cho người quản lý DN thì theo Luật BHXH 2024, đối tượng này được lựa chọn tiền lương làm căn cứ đóng BHXH bắt buộc, nhưng thấp nhất bằng mức tham chiếu và cao nhất bằng 20 lần mức tham chiếu tại thời điểm đóng. Sau ít nhất 12 tháng thực hiện đóng BHXH, NLĐ được lựa chọn lại tiền lương làm căn cứ đóng BHXH. 

Tỉ lệ đóng các khoản bảo hiểm cụ thể của đối tượng này là: BHXH 25%, bảo hiểm tai nạn lao động – bệnh nghề nghiệp 0,5%, BHYT 4,5% và không tham gia BHTN. Đối tượng này được hưởng đầy đủ các chế độ BHXH gồm ốm đau, thai sản, hưu trí, tử tuất.