Tấn công mạnh, liệu Mỹ sẽ chế ngự triệt để Houthis?

(PLO)- Việc Mỹ tấn công Houthis gây tổn thất cho lực lượng thân Iran này nhưng cũng khiến Mỹ đối mặt những nguy cơ khó lường. 

Cuối tuần qua, Tổng thống Mỹ Donald Trump đã phát động đợt tấn công quân sự quy mô lớn nhằm vào lực lượng vũ trang Houthis ở Yemen, đánh dấu hoạt động quân sự lớn nhất của Mỹ ở Trung Đông kể từ khi ông Trump nhậm chức hồi tháng 1.

Đòn phủ đầu mạnh

Cuộc tập kích từ trên không và trên biển của Mỹ hôm 15-3 nhắm vào thủ đô Sana và bảy tỉnh khác do Houthis kiểm soát, trong đó có quận al-Jeraf ở thủ đô Sana được cho là thành trì của Houthis.

Bộ Quốc phòng Mỹ tuyên bố cuộc không kích đã giết chết một số lãnh đạo chủ chốt của Houthis cũng như phá hủy các kho vũ khí được cất giữ trong lòng đất, bao gồm tên lửa và máy bay không người lái (UAV) của nhóm này.

Theo giới quan sát, sự khác biệt giữa cuộc tập kích này và những cuộc tấn công trước đây của Mỹ là nó nhằm trực tiếp nhắm vào giới lãnh đạo Houthis. Đây không chỉ là động thái đáp trả việc Houthis tấn công các tàu ở Biển Đỏ, trong đó có tàu chiến Mỹ, làm tê liệt khả năng tấn công của Houthis mà còn là lời cảnh cáo tới Iran ngừng hỗ trợ cho nhóm vũ trang này.

Ngày 16-3, Houthis cho biết cuộc tập kích của Mỹ đã khiến ít nhất 53 người chết và khoảng 100 người bị thương, đồng thời tuyên bố trả đũa cuộc tấn công vô lý này. Nhóm này cũng tuyên bố đã nhắm mục tiêu vào tàu sân bay USS Harry S. Truman của Mỹ và các tàu hộ tống trên Biển Đỏ bằng tên lửa đạn đạo và UAV để đáp trả cuộc tập kích của Mỹ.

Trong khi đó, Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Pete Hegseth khẳng định Mỹ sẽ tiếp tục tấn công lực lượng Houthis cho đến khi nhóm vũ trang thân Iran này chấm dứt các cuộc tấn công vào tàu hàng ở Biển Đỏ.

Con dao hai lưỡi

Giới quan sát cho rằng việc Mỹ mạnh tay với Houthis không thể vô hiệu hóa ngay năng lực của nhóm này bởi Houthis đã được tôi luyện qua những cuộc tập kích tương tự, thậm chí mạnh hơn.

Như trong 7 năm, từ tháng 3-2015 đến tháng 3-2022, liên quân do Saudi Arabia lãnh đạo – có sử dụng chiến đấu cơ Mỹ và châu Âu – đã tiến hành tới hơn 75.000 vụ không kích tiêu diệt Houthis, nhưng hiện tại nhóm này vẫn tồn tại và “làm mưa làm gió” ở Biển Đỏ.

Tờ The Wall Street Journal dẫn nhận định của ông Mohammed Albasha, người sáng lập công ty tư vấn an ninh về Trung Đông Basha Report có trụ sở tại Mỹ, rằng cuộc không kích của Mỹ đánh dấu một cấp độ mới về cường độ trong cuộc xung đột và Houthis sẽ không “nằm yên chịu trận” mà sẽ trả đũa dữ dội, tạo ra một vòng “ăn miếng trả miếng” luẩn quẩn.

Bên cạnh việc tiếp tục tấn công vào Israel và tàu thuyền trên Biển Đỏ, bao gồm tàu chiến Mỹ, Houthis cũng có thể tấn công các căn cứ quân sự Mỹ trong khu vực, như ở Djibouti ngay đối diện Yemen và ở Các tiểu Vương quốc Ả rập Thống nhất (UAE) cách đó hơn 1.200 km. Ông Albasha cũng cảnh báo rằng nếu cuộc xung đột kéo dài, Houthis có thể sẽ tiếp tục các cuộc tấn công vào Saudi Arabia như một hình thức gây áp lực gián tiếp lên Washington.

Một số chuyên gia cho rằng việc truy quét các lãnh đạo Houthis lần này của ông Trump mà chính quyền Tổng thống tiền nhiệm Joe Biden không làm vì sợ leo thang căng thẳng, có thể làm suy yếu thêm khả năng ứng phó của Houthis nhưng cũng có nguy cơ khiến nhóm này trở nên quyết liệt và khó lường hơn khi Houthis đã liên tục chứng minh khả năng thích nghi và phục hồi trong các cuộc chiến.

Ngoài tác động trực tiếp lên Houthis, cuộc không kích này còn tác động tiêu cực đến dân thường, vì lãnh thổ do Houthis kiểm soát chiếm hơn 60% dân số Yemen. Các cuộc tấn công đã gây ra thương vong, gieo rắc nỗi sợ hãi cho người dân Yemen, làm tăng sự phẫn nộ đối với Mỹ. Houthis có thể tận dụng tâm lý này để tập hợp thêm sự ủng hộ chống Mỹ.

Kể từ năm 2023, Houthis đã nhắm mục tiêu vào hơn 100 tàu thương mại bằng tên lửa và UAV, đánh chìm hai tàu và khiến bốn thủy thủ thiệt mạng.

Mỹ có cách chế ngự Houthis hiệu quả?

Cuộc tập kích của Mỹ cho thấy quan điểm cứng rắn của Mỹ trong việc ngăn chặn Houthis phá hoại quyền tự do hàng hải ở Biển Đỏ và là tín hiệu quan trọng gửi tới đối tác của Mỹ trong khu vực về việc đối phó với Houthis. Tuy nhiên, giới chuyên gia cho rằng với lịch sử tồn tại lâu dài của Houthis, đợt không kích của Mỹ vừa rồi khó có thể ngăn chặn được hành vi của nhóm này.

Để chiến dịch tấn công Houthis của Mỹ có hiệu quả, ông Danny Citrinowicz, chuyên gia về Trung Đông thuộc tổ chức nghiên cứu Hội đồng Đại Tây Dương có trụ sở tại Mỹ, gợi ý rằng hoạt động tấn công phải liên tục và cần tiếp tục phá hủy các sở chỉ huy cũng như năng lực sản xuất và phóng tên lửa và UAV của Houhis.

Theo ông Citrinowicz, chiến dịch cũng phải ngăn chặn việc Iran hỗ trợ Houthis xây dựng sức mạnh, thông qua tiếp viện đường biển Ả Rập và Oman, cũng như dựa vào Saudi Arabia và UAE, vốn quen thuộc với việc đối đầu Houthis.

Bổ sung thêm ý của ông Citrinowicz, ông Daniel E. Mouton, chuyên gia của Hội đồng Đại Tây Dương, cho rằng Mỹ cần những nguồn lực bổ sung để đạt được mục tiêu ngăn chặn Houthis. Theo ông Mouton, những nguồn lực bổ sung này bao gồm sự tham gia, phối hợp của Nga và Trung Quốc về mặt ngoại giao, các nguồn lực hàng hải để ngăn chặn việc tiếp tế cho Houthis và các động thái để gây sức ép hiệu quả lên Iran.

Cạnh đó, cần tăng cường năng lực phòng thủ của các đối tác của Mỹ trong khu vực là Saudi Arabia và UAE, vốn là những mục tiêu tấn công mà Houthis đã từng nhắm đến. Những điều đó gửi đi thông điệp về sự nghiêm túc của Mỹ tới Iran và khu vực, ông Mouton nhận định.