Đề xuất Hà Nội giải tỏa chung cư khi 50% hộ dân đồng ý

Sáng 8/12, Quốc hội thảo luận dự thảo Nghị quyết về một số cơ chế đặc thù để thực hiện các dự án lớn trên địa bàn Thủ đô Hà Nội. Theo dự thảo, Ủy ban nhân dân thành phố được quyết định biện pháp cưỡng chế trong trường hợp 75% chủ sở hữu nhà hoặc 75% chủ sở hữu diện tích trong khu vực cải tạo, chỉnh trang, tái thiết đô thị đồng thuận phương án quy hoạch, bồi thường, hỗ trợ, tái định cư.

Đại biểu Trịnh Xuân An, Ủy ban Quốc phòng, An ninh và Đối ngoại, đánh giá quy định 75% là bước đột phá quan trọng, song đề nghị với nhà chung cư cũ, nhất là các công trình xuống cấp nguy hiểm, chỉ cần 50% hộ dân đồng thuận là có thể triển khai. “Nếu phải chờ đủ 75% sẽ mất nhiều thời gian, khó bảo đảm yêu cầu cấp bách về an toàn tính mạng và tài sản của người dân”, ông nói.

Đại biểu Nguyễn Trúc Anh (Bí thư xã Sơn Đồng, Hà Nội) cũng cho rằng tỷ lệ 75% là cao, nhiều quốc gia chỉ quy định mức 50%. Khi thành phố đã có quy hoạch được phê duyệt, bảo đảm hài hòa lợi ích cộng đồng thì cần triển khai nhanh. Thực tế, những vướng mắc về cơ chế giải phóng mặt bằng khiến nhiều dự án kéo dài hơn 20 năm, gây lãng phí, thất thoát nguồn lực.

“Tôi đề nghị dự thảo bổ sung quy định giao trách nhiệm cho Hà Nội toàn quyền quyết định giải quyết vấn đề về đất đai, dự toán đền bù”, đại biểu Trúc Anh nêu quan điểm.

Đại biểu Nguyễn Hữu Thông, Phó đoàn Lâm Đồng, thì đồng tình với quy định triển khai khi đạt 75% hộ dân đồng ý, coi đây là đột phá chiến lược giúp tháo gỡ nút thắt lớn nhất trong cải tạo chung cư cũ, chỉnh trang các nội đô lịch sử. Việc giao Ủy ban nhân dân thành phố quyết định các biện pháp cải tạo, chỉnh trang, tái thiết theo quy hoạch thể hiện phân quyền mạnh, phù hợp mô hình chính quyền đô thị đặc thù của Thủ đô.

Theo ông Thông, quy định này giúp khắc phục tình trạng thiểu số không thống nhất kéo dài tiến độ dự án nhiều năm, thể hiện nguyên tắc ưu tiên lợi ích chung, lợi ích công cộng so với lợi ích riêng lẻ. Tuy nhiên, để chính sách bền vững và tạo đồng thuận thực chất, ông đề nghị quy định rõ nguyên tắc tái định cư bằng hoặc tốt hơn nơi ở cũ, không chỉ về diện tích mà cả hạ tầng xã hội như trường học, y tế, giao thông, không gian sinh hoạt chung.

Ngoài ra, dự thảo cần bổ sung chính sách hỗ trợ đặc thù cho người cao tuổi, hộ nghèo, hộ chính sách, người khuyết tật trong khu vực cải tạo, bảo đảm ổn định nơi cư trú sau tái định cư. Ban soạn thảo cũng cần quy định rõ trách nhiệm pháp lý của chủ đầu tư trong toàn bộ quá trình từ tạm cư, xây dựng, tái định cư đến quản lý vận hành công trình; có chế tài xử lý nghiêm các trường hợp chậm tiến độ, vi phạm cam kết, ảnh hưởng quyền lợi người dân.

Giáo sư Hoàng Văn Cường, nguyên Phó hiệu trưởng Đại học Kinh tế Quốc dân, cũng đồng tình với mức 75% để triển khai các dự án cải tạo, chỉnh trang, tái thiết đô thị, cho rằng cơ chế này cho phép thực hiện đồng bộ cả khu chung cư cũ và nhà thấp tầng đan xen, hình thành các khu đô thị văn minh, hiện đại. Ông đề xuất Hà Nội phát triển không gian trên cao làm khu ở, không gian ngầm cho dịch vụ và giao thông, mặt đất dành cho cây xanh, công cộng; đồng thời yêu cầu các khu tái thiết tăng mật độ dân số phải theo mô hình phát triển đô thị gắn với giao thông công cộng.

Theo giáo sư Cường, dự thảo cũng cần rà soát quy hoạch khu vực nội đô lịch sử, chỉ giới hạn tại các khu vực cần bảo tồn như Ba Đình, Hồ Tây, khu phố cổ, nơi không được phép xây cao tầng nên không thể tăng mật độ dân số.

Luật Nhà ở hiện hành quy định dự án cải tạo chung cư xuống cấp chỉ được triển khai khi có ít nhất 80% chủ sở hữu nhà, đất đồng ý với phương án bồi thường, tái định cư và xây dựng lại. Riêng với chung cư nguy hiểm cấp D (hư hỏng nặng, mất an toàn, có nguy cơ sập đổ), UBND cấp tỉnh được quyền quyết định theo phương án tối ưu.

Trên địa bàn Hà Nội hiện có hơn 1.500 chung cư cũ. Từ năm 2005 đến nay, thành phố mới hoàn thành 19 dự án cải tạo và đang triển khai 14 dự án. Một trong những nguyên nhân khiến tiến độ chậm là người dân chưa đạt được sự đồng thuận.

Quốc hội dự kiến thông qua Nghị quyết về cơ chế đặc thù cho Hà Nội vào ngày 11/12.

Sơn Hà