Quốc hội vừa chính thức thông qua Luật Thuế thu nhập cá nhân (sửa đổi), chốt phương án nâng doanh thu chịu thuế đối với hộ kinh doanh lên mức 500 triệu đồng/năm. Thay đổi mang tính lịch sử này sẽ có hiệu lực từ ngày 1/1/2026.
90% hộ kinh doanh thoát cảnh nộp thuế
Theo quy định mới, ngưỡng doanh thu chịu thuế (bao gồm cả thuế GTGT và thu nhập cá nhân) sẽ tăng gấp 5 lần so với mức 100 triệu đồng/năm hiện hành. Trước đó, Chính phủ từng trình Quốc hội phương án ngưỡng doanh thu chịu thuế với hộ kinh doanh là 200 triệu đồng, song nhiều đại biểu đánh giá là quá thấp, thiệt thòi cho các cá nhân, hộ kinh doanh.
Đáng chú ý, từ năm 2026, phương thức quản lý thuế cũng sẽ thay đổi căn bản: Chuyển từ hình thức thuế khoán sang cơ chế tự kê khai, tự nộp thuế.
Theo số liệu đến tháng 10/2025, cả nước có hơn 2,54 triệu hộ kinh doanh thường xuyên. Với ngưỡng chịu thuế mới được nâng lên 500 triệu đồng, dự kiến sẽ có khoảng 2,3 triệu hộ kinh doanh không phải nộp thuế (chiếm khoảng 90%). Theo ước tính của cơ quan thuế, số tiền thuế giảm mỗi năm khoảng 11.800 tỷ đồng.
Giao dịch tiền ở ngân hàng (Ảnh: Mạnh Quân).
Ngưỡng 500 triệu: Đảm bảo công bằng
Trao đổi với phóng viên Dân trí, ông Lê Văn Tuấn, Giám đốc Công ty TNHH Kế toán Thuế Keytas, nhận định đề xuất lần này của Bộ Tài chính phù hợp thực tế. Ngưỡng chịu thuế 500 triệu đồng/năm, cũng đảm bảo tính công bằng tương đối với việc thu thuế thu nhập cá nhân đối với các loại thu nhập khác (trong đó có thu nhập từ tiền lương, tiền công).
Theo ông Tuấn, cần phân biệt rõ hai loại thuế. Thuế GTGT là khoản hộ kinh doanh thu hộ Nhà nước từ người mua nên phải nộp đủ. Còn thuế thu nhập cá nhân chỉ phát sinh khi có lãi.
Ví dụ, một hộ kinh doanh có doanh thu 1 tỷ đồng/năm, nếu chi phí hết đúng 1 tỷ đồng (gồm 800 triệu tiền hàng và 200 triệu chi phí nhân công, vận hành), thì không có lãi nên không phải nộp thuế thu nhập cá nhân. Tuy nhiên, hộ vẫn phải nộp thuế VAT 1% trên doanh thu, tức 10 triệu đồng/năm.
Với đề xuất mới, nếu doanh thu là 1 tỷ đồng, hộ được giảm trừ 500 triệu trước khi tính thuế. Như vậy, phần doanh thu tính thuế còn lại là 500 triệu đồng. Áp thuế suất thu nhập cá nhân 1,5%, số thuế phải nộp là 7,5 triệu đồng. Mức này gần tương đương với trường hợp hộ không có lãi và chỉ phải nộp riêng thuế VAT.
Một hộ kinh doanh tại TPHCM (Ảnh: Nguyễn Vy).
Trong khi đó, TS Nguyễn Ngọc Tú, giảng viên Trường Đại học Kinh doanh và Công nghệ Hà Nội, nguyên Vụ trưởng Tổng cục Thuế thì nhận định ngưỡng 500 triệu đồng/năm “chưa phải là ngưỡng cao” nếu xét trên biên lợi nhuận.
Giả định biên lợi nhuận của hộ kinh doanh khoảng 10%, thì doanh thu 500 triệu tương ứng thu nhập thực tế 50 triệu đồng/năm, tức khoảng 4,17 triệu đồng/tháng – một mức thu nhập thấp cho trang trải cuộc sống hiện nay.
Ông Tú đồng thời lưu ý, khi nâng ngưỡng lên 500 triệu đồng, số hộ được miễn thuế tăng mạnh (khoảng 2,3 triệu hộ trên tổng số hơn 2,54 triệu), dẫn đến khả năng giảm thu ngân sách. Đồng thời có thể củng cố tâm lý “đứng dưới ngưỡng để khỏi nộp thuế” khiến khu vực kinh tế phi chính thức khó thu hẹp.
Vì vậy, ông nhấn mạnh Bộ Tài chính cần có khảo sát kỹ lưỡng về cơ cấu doanh thu thực tế để thiết kế chính sách vừa nuôi dưỡng nguồn thu, vừa đảm bảo công bằng, tránh việc quyết định các con số chỉ thuần túy “trên bàn giấy”.
Nguồn: https://dantri.com.vn/kinh-doanh/23-trieu-ho-kinh-doanh-se-khong-con-phai-nop-thue-tu-nam-sau-20251210111527049.htm
