Luật ngầm ‘bôi trơn’ tại Cục An toàn thực phẩm

Kết luận điều tra của Cơ quan điều tra Bộ Công an vừa ban hành cho thấy trong số hàng chục ngàn sản phẩm được Cục An toàn thực phẩm cấp giấy đăng ký công bố sản phẩm khi chưa đủ điều kiện có hàng ngàn sản phẩm thực phẩm chức năng chăm sóc sức khỏe đã được bán ra thị trường cho người tiêu dùng.

Hối lộ công khai

Trong suốt sáu năm (từ 2018-2024), hai cục trưởng của Cục An toàn thực phẩm là Nguyễn Thanh Phong và Trần Việt Nga đặt ra luật ngầm, hồ sơ công bố, quảng cáo sản phẩm của các doanh nghiệp muốn được thông qua phải “bôi trơn”. Chủ trương các cựu lãnh đạo cục này đưa ra phí “bôi trơn” từ 2-10 triệu đồng mỗi hồ sơ.

Theo kết luận, quá trình làm thủ tục tại Cục An toàn thực phẩm, các doanh nghiệp gặp nhiều vướng mắc do quy định pháp luật chung chung, thiếu hướng dẫn chi tiết. Trong khi đó, Cục An toàn thực phẩm thường xuyên gây khó dễ, ngâm hồ sơ, trả hồ sơ.

Từ đó các cá nhân làm dịch vụ hoặc giám đốc, nhân viên của các doanh nghiệp đã chủ động tiếp xúc với các chuyên viên để nhờ hướng dẫn, tạo điều kiện cấp giấy.

Khi đăng ký bản công bố sản phẩm, các cá nhân nộp trực tuyến sẽ được cấp mã hồ sơ. Sau đó người đăng ký nhắn tin mã hồ sơ cho chuyên viên để được “tạo điều kiện” và thỏa thuận chi ngoài từ 5-10 triệu đồng một lần.

Kết quả điều tra xác định có 21 người làm dịch vụ đăng ký bản công bố sản phẩm và giám đốc các công ty đã chuyển cho các chuyên viên của cục trong suốt sáu năm, tổng số tiền gần 80 tỉ đồng.

Trong đó người chuyển nhiều nhất là Trần Thị Quỳnh Trang, chuyên làm dịch vụ đăng ký công bố sản phẩm. Trang bị cáo buộc đã chuyển khoản và đưa tiền mặt cho 21 chuyên viên của Cục An toàn thực phẩm tổng 33,5 tỉ đồng.

Các ông Phạm Đức Thuận, Nguyễn Quang Hưng là chủ tịch và tổng giám đốc của Công ty CP dược phẩm Navaco cùng bị cáo buộc đưa hối lộ gần 4 tỉ đồng. Doanh nghiệp này kinh doanh thực phẩm chức năng, dược phẩm, mỹ phẩm.

Trong quá trình thực hiện các thủ tục đăng ký công bố sản phẩm, Thuận và Hưng đã đưa ra chủ trương chi tiền “bôi trơn” cho Đinh Quang Minh, giám đốc Trung tâm ứng dụng và đào tạo.

Tương tự, các bị can là giám đốc của Công ty TNHH Balactan Việt Nam, giám đốc của Công ty Dược phẩm quốc tế Canada Việt Nam cũng bị cáo buộc hối lộ tiền tỉ cho các chuyên viên của cục cấp giấy chứng nhận công bố hàng trăm sản phẩm thực phẩm.

“Ông trùm” thực phẩm giả chi tiền cho tất cả các lần kiểm tra

Theo kết luận, Nguyễn Năng Mạnh là chủ tịch HĐQT Công ty CP MediaUSA, sở hữu Nhà máy dược phẩm MediPhar và MediaUSA. Mạnh còn thành lập và điều hành nhiều công ty để hợp thức hóa hành vi sản xuất, buôn bán thực phẩm chức năng giả.

Kết quả điều tra xác định trong những lần đặt lịch thẩm định và hậu kiểm hai nhà máy sản xuất thực phẩm bảo vệ sức khỏe, Mạnh cùng cấp dưới đều chi tiền cho đoàn của Cục An toàn thực phẩm để được bỏ qua các lỗi.

Thời điểm năm 2020, Mạnh làm thủ tục xin cấp giấy chứng nhận GMP (văn bản xác nhận đảm bảo chất lượng và an toàn sản phẩm) để nhà máy đi vào sản xuất. “Ông trùm” sản xuất thực phẩm chức năng giả này đã móc ngoặc với trưởng đoàn thẩm định là Cao Văn Trung, phó phòng giám sát ngộ độc của Cục An toàn thực phẩm, để đẩy nhanh tiến độ.

Trung thống nhất với Mạnh, chỉ riêng việc xếp lịch thẩm định hai nhà máy trong thời gian sớm thì phải chi 30 triệu đồng cho cục phó Nguyễn Hùng Long và cục trưởng Nguyễn Thanh Phong. Khi đoàn kiểm tra thẩm định, Mạnh tiếp tục đưa cho Trung tổng cộng 120 triệu đồng trong bốn lần. Trung cũng bốn lần đưa cho ông Long tổng cộng 40 triệu đồng, ông Phong 80 triệu đồng.

Năm 2020, hai lần đoàn kiểm tra tiến hành thẩm định tại Nhà máy MediaUSA và MediPhar và kết luận “còn một số tồn tại”. Mạnh đã đưa cho đoàn 165 triệu đồng để được bỏ qua các lỗi. Tương tự, khi đoàn kiểm tra tại Nhà máy MediPhar, Mạnh cũng chi 180 triệu lót tay.

Trong các lần kiểm tra khác, Mạnh cũng thực hiện theo luật ngầm chi tiền cho các lãnh đạo, cán bộ của cục để được tạo điều kiện. Tổng số tiền “ông trùm” hàng giả này đã chi cho các lần thẩm định là hơn 1 tỉ.

Ngoài ra, Mạnh còn bị cáo buộc đã đưa hối lộ 2,3 tỉ đồng cho nhiều người của cục khi gửi hồ sơ cấp giấy tiếp nhận đăng ký bản công bố sản phẩm.

Đáng chú ý, Nguyễn Năng Mạnh đã bị khởi tố trong vụ án khác, bị xác định điều hành một số công ty cùng Nhà máy MediPhar và Nhà máy MediUSA sản xuất, tiêu thụ thực phẩm chức năng giả với số lượng đặc biệt lớn và chủng loại đa dạng.

Thủ đoạn của “ông trùm” này là nhập hàng trôi nổi hoặc nguồn gốc hàng Trung Quốc nhưng in trên bao bì, nhãn mác sản phẩm thể hiện nhập khẩu từ Mỹ, châu Âu. Các sản phẩm chăm sóc sức khỏe của doanh nghiệp nhắm đến khách hàng là người già, trẻ em.

Tuy nhiên thực tế nhiều thành phần của sản phẩm chỉ đạt dưới 30% so với công bố.