Thăm Mộ cụ Phó bảng Nguyễn Sinh Sắc vừa được xếp hạng Di tích quốc gia đặc biệt

(PLO)- Thăm Khu di tích Nguyễn Sinh Sắc không chỉ là chuyến tham quan mà còn là hành trình về nguồn để tưởng nhớ, tri ân bậc tiền nhân có công lớn với đất nước.

Tỉnh Đồng Tháp vừa tổ chức lễ đón nhận bằng xếp hạng Di tích quốc gia đặc biệt Mộ cụ Phó bảng Nguyễn Sinh Sắc; khánh thành công trình tu bổ, tôn tạo và phát huy giá trị Khu di tích Nguyễn Sinh Sắc cùng lễ giỗ lần thứ 96 cụ Phó bảng vào ngày 16-12.

Khu di tích Nguyễn Sinh Sắc là nơi yên nghỉ của Cụ Phó bảng Nguyễn Sinh Sắc, thân sinh Chủ tịch Hồ Chí Minh, vị cha già của dân tộc. Sinh ra và lớn lên ở Nghệ An nhưng Cao Lãnh là miền quê ân tình sâu nặng đối với Cụ Phó bảng.

Trước đó, ngày 11-9-2025, Thủ tướng Chính phủ đã có quyết định xếp hạng di tích quốc gia đặc biệt Di tích lịch sử Mộ Cụ Phó bảng Nguyễn Sinh Sắc.

Khu di tích quốc gia đặc biệt Nguyễn Sinh Sắc tọa lạc tại đường Phạm Hữu Lầu (phường 4, TP Cao Lãnh, tỉnh Đồng Tháp) vừa mở cửa đón khách tham quan trở lại sau thời gian tu bổ.

Cụ Nguyễn Sinh Sắc sinh năm 1862, người làng Sen, nay thuộc xã Kim Liên, tỉnh Nghệ An. Năm 1901, cụ đỗ Phó bảng. Sau khi làm quan được một thời gian ngắn, cụ bị triều đình nhà Nguyễn cách chức.

Cụ vào miền Nam, sinh sống tại làng Hòa An (Đồng Tháp) để dạy học, bốc thuốc chữa bệnh giúp người nghèo và sống cuộc đời thanh bạch cho đến lúc qua đời. Cụ Nguyễn Sinh Sắc luôn là nhà Nho được người dân kính trọng, yêu thương.

Điều trân quý là trong suốt thời kỳ chiến tranh, bất chấp hiểm nguy, bom đạn, người dân Hòa An, Cao Lãnh vẫn kiên trì bám trụ, gìn giữ phần mộ Cụ với tất cả lòng kính trọng và sự thủy chung son sắt.

Năm 1977, tỉnh Đồng Tháp tu bổ, khánh thành khu di tích đưa vào hoạt động. Đến năm 1990, kỷ niệm 100 năm ngày sinh Chủ tịch Hồ Chí Minh, tỉnh tiếp tục đầu tư xây dựng mô hình nhà sàn Bác Hồ và ao sen, thể hiện khát vọng thiêng liêng được đón Bác trở về sum vầy bên người cha kính yêu.

Sau khi được công nhận di tích cấp quốc gia vào năm 1992, đến năm 2010, khu di tích tiếp tục được mở rộng, bổ sung nhiều hạng mục, tạo thành quần thể trang nghiêm và hài hòa.

Mộ cụ Nguyễn Sinh Sắc quay về hướng đông, có mái cong hình cánh sen cách điệu, trông giống hình dáng bàn tay xòe úp xuống che chở. Phía trên mái đắp nổi tượng chín con rồng, tượng trưng cho 9 tỉnh (cũ) của ĐBSCL, thể hiện sự bảo vệ cho ngôi mộ người chí sĩ yêu nước.

Ngôi mộ cụ Phó bảng quay về hướng đông, có mái cong hình cánh sen cách điệu, trông giống hình dáng bàn tay xòe úp xuống che chở. Phía trên mái của khu mộ đắp nổi tượng của chín con rồng, tượng trưng cho 9 tỉnh của Đồng bằng Sông Cửu Long, thể hiện sự che chở và bảo vệ cho ngôi mộ của người chí sĩ yêu nước.

Phía trước mộ có một đỉnh trầm làm bằng đá Ngũ Hành Sơn. Trong khuôn viên mộ có nhiều loại cây cảnh và hoa trái quý hiếm được người dân khắp nơi trên cả nước mang về trồng lưu niệm. Đặc biệt là cây khế gần 300 tuổi nằm phía bên trái mộ và cây sộp hơn 300 tuổi nằm phía bên phải.

Điểm nổi bật khác trong Khu di tích Nguyễn Sinh Sắc là ngôi nhà sàn của Chủ tịch Hồ Chí Minh. Ngôi nhà sàn ở đây được phục chế nguyên mẫu từ ngôi nhà sàn của Bác tại thủ đô Hà Nội.

Khu vực quảng trường là nơi đặt tượng cụ Phó bảng Nguyễn Sinh Sắc. Năm 2025, dự án “Tu bổ, tôn tạo và phát huy giá trị Khu di tích Nguyễn Sinh Sắc” đã cải tạo và mở rộng không gian khu vực này.

Tượng toàn thân Cụ Sắc trong vai người thầy thuốc với tay nải, quần nâu về làng Hòa An được đúc bằng đá, cao 3 m, đặt ở quảng trường. Phía sau tượng là hàng 6 cây tùng tạo bóng mát và vẻ đẹp tự nhiên.

Tại Khu di tích Nguyễn Sinh Sắc còn có khu vực tái hiện làng Hòa An xưa, nơi cụ Nguyễn Sinh Sắc sống cùng bà con những ngày cuối đời. Len lỏi qua những hàng dừa, me, vú sữa… cạnh con rạch nhỏ, qua những cây cầu khỉ, du khách có thể đến với không gian làng cổ Hòa An đầu thế kỷ XX.

Đại diện Khu di tích Nguyễn Sinh Sắc cho biết việc tái hiện làng Hòa An xưa nhằm kể lại một phần lịch sử, tạo làng cổ giữa đô thị, giới thiệu với khách tham quan về văn hóa và con người Hòa An – Cao Lãnh xưa.

Theo Ban quản lý Di tích Nguyễn Sinh Sắc, một góc làng Hòa An xưa được phục dựng trong khuôn viên khu di tích thuộc dự án “Bảo tồn, tôn tạo và phát huy giá trị Khu Di tích Cụ Phó bảng Nguyễn Sinh Sắc”, có diện tích 22.000 m2. Khu vực này gồm hai phần: Tái hiện lịch sử các mô hình nhà di tích gắn với Cụ Sắc và tái dựng một số mẫu nhà gỗ truyền thống ở làng Hòa An xưa.

Với kiến trúc độc đáo và giá trị văn hóa lịch sử sâu sắc, Khu di tích Nguyễn Sinh Sắc đã trở thành địa điểm du lịch về nguồn nổi tiếng của xứ sở sen hồng. Giờ đây, không chỉ với người dân địa phương mà cả những ai đã một lần đến mảnh đất này đều xem phần mộ cụ Nguyễn Sinh Sắc là biểu tượng của tinh thần yêu nước, ý chí cách mạng.