Thị trường bất động sản Mỹ năm 2025 đang chứng kiến một nghịch lý thú vị: Công nghệ càng hiện đại, người mua nhà càng mệt mỏi.
Không còn dừng lại ở các công cụ chỉnh sửa màu sắc đơn thuần, AI đang can thiệp sâu vào cấu trúc hình ảnh, tạo ra một hiện tượng mà giới chuyên môn gọi là “housefished” – mượn từ khái niệm “catfish” (lừa tình qua mạng). Những ngôi nhà trên web thì đẹp như mơ, nhưng thực tế lại là những cú lừa ngoạn mục, đẩy người mua vào ma trận thông tin hỗn loạn và tốn kém.
Công nghệ AI đang biến những căn nhà cũ nát thành “biệt thự” lung linh trên tin đăng, đẩy người mua vào ma trận thật – giả lẫn lộn (Ảnh minh họa: Whales Market).
Cú lừa thị giác và bài toán chi phí cơ hội
Trong đầu tư bất động sản, thông tin chính xác là tài sản quý giá nhất. Tuy nhiên, AI đang làm xói mòn tài sản này. Claire Boston, một phóng viên cao cấp, đã ghi nhận tình trạng ngày càng nhiều người mua nhà tại Mỹ rơi vào cảnh dở khóc dở cười khi tin vào những bức ảnh đã được “tút tát” quá đà.
Những dấu hiệu nhận biết đang dần trở nên phổ biến: Bề mặt tường láng mịn bất thường, thảm cỏ xanh mướt không một chiếc lá úa. Thậm chí, đôi khi những chiếc đèn chùm sang trọng hay cửa sổ thoáng đãng xuất hiện trong ảnh lại hoàn toàn không tồn tại ở đời thực.
Megan Kolstad, một môi giới bất động sản tại St. Paul (Minnesota), là nhân chứng sống cho trào lưu méo mó này. Trong một lần dẫn khách đi xem nhà, cô và khách hàng đã sững sờ khi phát hiện bức ảnh rao bán trên mạng có một ô cửa sổ phòng ngủ rất đẹp, nhưng thực tế bức tường đó lại kín mít.
“Điều đó thực sự gây hiểu lầm nghiêm trọng”, Kolstad bức xúc. Từ góc độ kinh doanh, đây không chỉ là sự lừa dối về thẩm mỹ mà là sự lãng phí nguồn lực khổng lồ. Khách hàng và môi giới mất thời gian di chuyển, sắp xếp lịch trình chỉ để đối chiếu những gì thấy trên mạng với thực tế phũ phàng.
“Khi đến nơi, chúng tôi chỉ mải so sánh ảnh mạng với thực tế, và việc đó rất lãng phí thời gian”, Kolstad nhấn mạnh. Trong một thị trường cạnh tranh, thời gian là tiền bạc. Việc bị thu hút bởi một sản phẩm ảo đồng nghĩa với việc nhà đầu tư có thể đã bỏ lỡ một cơ hội thực tế khác tốt hơn ở nơi khác.
Sonia Rodriguez, một môi giới thuộc Redux Group ở Bắc Virginia, cũng chia sẻ trải nghiệm tương tự. Cô từng đi tiền trạm một căn nhà được quảng cáo là trống trải, sạch sẽ (nhờ kỹ thuật dàn dựng ảo). Nhưng khi bước vào, hiện trạng là một mớ hỗn độn đồ đạc của chủ nhà đang ở, cộng với hệ thống ánh sáng tồi tệ khác xa trên ảnh.
“Tôi đến xem trước và nghĩ ngay: Không ổn rồi”, Rodriguez kể lại. Quyết định không đưa khách đến xem sau đó của cô là một hành động quản trị rủi ro cần thiết. Nếu không, uy tín của nhà môi giới sẽ bị ảnh hưởng nghiêm trọng bởi sự thiếu trung thực của hình ảnh niêm yết.
Ranh giới giữa marketing và gian lận
Cần phải phân biệt rõ ràng giữa làm đẹp và lừa dối. Dàn dựng ảo (dùng phần mềm thêm nội thất vào ảnh phòng trống) từ lâu đã là một công cụ marketing hợp pháp và hiệu quả, giúp người mua hình dung tiềm năng của không gian sống. Tuy nhiên, sự trỗi dậy của AI tạo sinh đang đẩy mọi thứ đi quá giới hạn đạo đức.
Vấn đề nằm ở chỗ, các công cụ AI hiện nay không chỉ “trang điểm” mà còn “phẫu thuật thẩm mỹ” cho ngôi nhà. Nathan Cool, một nhiếp ảnh gia bất động sản kỳ cựu 15 năm tại California, gọi đây là những ảo giác của AI. Ông ủng hộ việc dùng công nghệ để chỉnh sửa ánh sáng hay màu sắc cho nhanh gọn, nhưng kịch liệt phản đối việc thay đổi cấu trúc vật lý.
“Những dấu hiệu cảnh báo bắt đầu xuất hiện khi tôi nghĩ: Khoan đã”, Cool phân tích. “Mọi thứ bắt đầu thay đổi cấu trúc. Tường dài hơn. Cửa sổ lớn hơn. Thậm chí có thể xuất hiện thêm một góc nhà”.
Khi AI tự ý thêm một góc nhà hay nới rộng cửa sổ, nó đang tạo ra một bản mô tả sai lệch về tài sản. Hãy tưởng tượng một nhà đầu tư xuống tiền đặt cọc vì thích độ thoáng của căn phòng, để rồi phát hiện ra độ thoáng đó chỉ là sản phẩm của thuật toán photoshop.
Kolstad còn đưa ra ví dụ về sự sắp đặt phi lý trí của AI: Một bộ sofa chữ L khổng lồ cho 8 người được nhét vào không gian chật hẹp, chắn ngang cửa sổ. “Thực tế thì một chiếc ghế lớn như vậy không thể nào vừa với không gian đó”, cô nói. Điều này đánh lừa cảm nhận của người mua về diện tích thực tế – một chỉ số quan trọng trong định giá bất động sản. Khi kích thước và công năng bị bóp méo, rủi ro định giá sai tài sản sẽ tăng lên theo cấp số nhân.
AI đang biến những căn hộ nhếch nhác thành ngôi nhà mơ ước trên ảnh rao bán (Ảnh: Futurism).
Siết chặt quy định: Hồi chuông cảnh tỉnh cho thị trường
Trước làn sóng “fake news” trong hình ảnh bất động sản, cơ chế tự điều chỉnh của thị trường và bàn tay quản lý của nhà nước đã bắt đầu can thiệp. Đây là tín hiệu cho thấy thời kỳ “miền Tây hoang dã” của AI trong lĩnh vực này sắp kết thúc.
Hiệp hội Môi giới Bất động sản Quốc gia Mỹ (NAR) đã chính thức lên tiếng. Dù vẫn ủng hộ ứng dụng công nghệ, NAR cảnh báo các thành viên phải tuân thủ Bộ Quy tắc Đạo đức, trong đó cấm tuyệt đối hành vi “phóng đại, xuyên tạc hoặc che giấu các thông tin quan trọng”.
Ở cấp độ pháp lý, các bang lớn đang đi đầu trong cuộc chiến chống lại sự lừa dối của AI. Sở Ngoại vụ bang New York tháng trước đã phát đi cảnh báo về sự gia tăng của hình ảnh nhân tạo, coi đây là hành vi có thể vi phạm luật quảng cáo gây hiểu lầm. Họ khuyến khích người mua nộp đơn khiếu nại – một động thái trao quyền mạnh mẽ cho người tiêu dùng.
Quyết liệt nhất phải kể đến California. Từ ngày 1/1 tới đây, một đạo luật mới sẽ có hiệu lực, buộc các môi giới phải công bố rõ ràng khi sử dụng ảnh đã chỉnh sửa kỹ thuật số. Quan trọng hơn, luật yêu cầu phải cung cấp kèm theo cả phiên bản ảnh gốc chưa chỉnh sửa.
Đây là một thay đổi mang tính bước ngoặt. Nó buộc người bán phải minh bạch hóa hiện trạng tài sản. Nếu áp dụng vào góc nhìn đầu tư, quy định này giúp thanh lọc thị trường, loại bỏ những “bom xịt” được tô vẽ và giúp giá cả phản ánh đúng giá trị thực hơn.
Các công ty môi giới cũng đang tự dựng lên hàng rào bảo vệ mình. Cả Rodriguez và Kolstad đều cho biết họ được yêu cầu phải ghi chú rõ ràng trên các bức ảnh có can thiệp của AI. Trong kỷ nguyên thông tin, sự minh bạch chính là ttấm khiên bảo vệ thương hiệu tốt nhất trước các rủi ro kiện tụng.
Sự xâm nhập của AI vào bất động sản là xu thế không thể đảo ngược. Nó mang lại tốc độ và chi phí thấp cho người bán, nhưng lại đẩy rủi ro thẩm định về phía người mua. Câu chuyện tại Mỹ là bài học nhãn tiền cho thị trường Việt Nam, nơi công nghệ cũng đang bùng nổ trong các ứng dụng proptech (công nghệ bất động sản).
Như nhiếp ảnh gia Nathan Cool đã cảnh báo, khi AI bắt đầu ảo giác, rủi ro sẽ trở nên cực kỳ lớn. Một cú click chuột vào bức ảnh đẹp có thể dẫn đến một giao dịch sai lầm trị giá hàng tỷ đồng. Trong thời đại này, sự hoài nghi hợp lý và việc mắt thấy, tay sờ lại trở thành công cụ bảo vệ tài sản hiệu quả nhất.
Nguồn: https://dantri.com.vn/bat-dong-san/nguoi-mua-nha-met-moi-vi-ai-tin-dang-lung-linh-thuc-te-phu-phang-20251223101618399.htm

