Cá khoai là một loài cá góp mặt trong nhiều món ăn dân dã, giàu giá trị dinh dưỡng của ẩm thực Việt. Vậy cá khoai là cá gì, sống ở đâu và vì sao loài cá mềm như thạch này lại được ưa chuộng đến vậy?
Cá khoai là cá gì, giá bao nhiêu?
Cá khoai là tên gọi dân gian của một loài cá biển thân mềm, không vảy hoặc vảy rất nhỏ, thân dài, màu trắng đục hoặc hơi hồng, khi cầm có cảm giác trơn và mềm như thạch. Ở một số địa phương, cá khoai còn được gọi là cá cháo, cá bống khoai hay cá khoai biển. Tên gọi “khoai” xuất phát từ đặc điểm thịt cá mềm, bở, dễ nát, gợi liên tưởng đến củ khoai lang nấu chín.
Cá khoai phân bố khá rộng ở vùng biển Việt Nam, tập trung nhiều tại các tỉnh ven biển miền Trung và miền Bắc như Thanh Hóa, Nghệ An, Hà Tĩnh, Quảng Bình, Quảng Trị, Thừa Thiên Huế và kéo dài vào một số vùng ven biển Nam Trung Bộ. Loài cá này thường sống ở tầng đáy, khu vực gần bờ, nơi có bùn cát pha, độ mặn vừa phải.
Cá khoai là tên gọi dân gian của một loài cá biển thân mềm. Ảnh minh họa
Mùa cá khoai rộ nhất thường từ khoảng tháng 10 âm lịch đến hết tháng Giêng, tháng Hai năm sau, trùng với thời điểm gió mùa đông bắc. Đây cũng là lúc ngư dân ven biển tranh thủ ra khơi gần bờ bằng thuyền nhỏ, sử dụng lưới kéo, lưới giăng để đánh bắt cá khoai. Do chỉ xuất hiện nhiều theo mùa, cá khoai thường được xem là “đặc sản thời vụ”, hết mùa là rất khó tìm.
Về kích thước, cá khoai không lớn, con trưởng thành dài chừng 15–25 cm. Tuy nhỏ và mềm, nhưng cá khoai lại có mùi thơm tự nhiên, vị ngọt thanh, rất phù hợp để nấu canh, nấu cháo hoặc nhúng lẩu. Chính đặc điểm này khiến cá khoai trở thành nguyên liệu quen thuộc trong bữa cơm của nhiều gia đình vùng biển.
Bởi vì tính mùa vụ của loại cá này nên bán rất được giá, trung bình 100.000 đồng mỗi kg, mua tại biển. Còn khi các tiểu thương đem lên chợ bán thì giá dao động 130.000 -350.000 đồng/kg.
Giá trị dinh dưỡng của cá khoai khiến nhiều người ưa thích
Trong ẩm thực dân gian, cá khoai được đánh giá cao bởi sự “dễ ăn, dễ nấu”. Món phổ biến nhất là canh cá khoai nấu chua với cà chua, dứa, me hoặc lá giang. Khi nấu, cá khoai gần như tan ra, làm nước canh sánh nhẹ, ngọt tự nhiên, rất hợp ăn trong những ngày se lạnh. Ngoài ra, cá khoai còn được dùng nấu cháo cho người ốm, trẻ nhỏ và người cao tuổi vì thịt mềm, dễ tiêu hóa.
Xét về dinh dưỡng, cá khoai chứa lượng đạm vừa phải, ít chất béo, giàu canxi và một số khoáng chất cần thiết cho cơ thể. So với nhiều loài cá biển khác, cá khoai không quá “đậm mùi tanh”, nên dễ chế biến và phù hợp với nhiều đối tượng. Đây cũng là lý do cá khoai thường được các bà nội trợ ưu tiên chọn mua khi vào mùa.
Cá khoai chứa lượng đạm vừa phải, ít chất béo, giàu canxi. Ảnh minh họa
Với ngư dân, cá khoai tuy không phải loài cá có giá trị kinh tế cao như cá thu, cá ngừ, nhưng lại mang ý nghĩa quan trọng trong việc “lấy ngắn nuôi dài”. Vào mùa biển động, không thể ra khơi xa, việc đánh bắt cá khoai gần bờ giúp ngư dân có thêm thu nhập, trang trải chi phí sinh hoạt.
Tuy nhiên, do cá khoai thân mềm, khó bảo quản, nên chủ yếu được bán tươi trong ngày. Một số địa phương đã bắt đầu nghĩ đến việc chế biến cá khoai thành sản phẩm giá trị gia tăng như cá khoai đông lạnh, cháo cá khoai đóng gói, nhưng quy mô còn nhỏ lẻ.
Muốn chọn mua được cá khoai tươi ngon, người tiêu dùng cần biết, cá khoai được bán thành từng xâu, mỗi xâu từ 5 đến 10 con, đủ cho một nồi canh. Chọn mua những xâu cá khoai còn tươi, thân còn ánh lên những tia máu hồng li ti dọc theo thân, mắt thường có thể nhìn thấy được. Đem về rửa sạch, cắt riêng phần đầu, bỏ đi phần vây, khi mổ bụng gạt đi phần ruột cá nhưng phải nhớ giữ lấy phần dạ dày của cá, dạ dày của cá là phần ngon nhất nhì, nếu bỏ đi là chưa biết ăn cá khoai.
Cá khoai nấu món gì ngon?
Cá khoai nấu canh
Canh cá khoai ghi điểm bởi cách chế biến nhẹ nhàng nhưng mang lại hương vị thanh mát, dễ ăn. Cá khoai muốn ngon phải còn tươi, được rửa kỹ với nước muối loãng để khử mùi tanh, sau đó ướp cùng chút gừng giã nhỏ, tiêu xay, sả, hành tỏi băm và ớt để dậy mùi.
Khi nấu, cá được cho vào nồi nước dùng đã phi thơm hành, đun liu riu để thịt cá chín mềm mà không bị nát. Cà chua, rau thơm và gia vị được thêm vào sau cùng, tạo nên bát canh hài hòa giữa vị chua dịu, cay nhẹ và vị ngọt tự nhiên của cá khoai. Món canh này đặc biệt thích hợp dùng nóng trong bữa cơm gia đình.
Món phổ biến nhất là canh cá khoai nấu chua
Cháo cá khoai
Cháo cá khoai từ lâu đã trở thành món ăn quen thuộc của người dân vùng biển vào những ngày mưa gió. Cá khoai được làm sạch, sau đó nấu cùng gạo đến khi hạt gạo bung nở, cháo sánh mịn. Trong quá trình ninh, thịt cá tan đều, quyện vào cháo, tạo nên vị ngọt nhẹ tự nhiên.
Khi thưởng thức, người ăn sẽ cảm nhận được độ mềm mượt, thơm ấm của cháo hòa cùng vị cá khoai thanh tao, rất dễ ăn và phù hợp với mọi lứa tuổi.
Lẩu cá khoai chua cay
Lẩu cá khoai chua cay là món ăn đặc trưng, được nhiều thực khách nhắc đến khi nói về ẩm thực Quảng Bình. Cá khoai được làm sạch, cắt khúc vừa ăn, bày sẵn để nhúng vào nồi lẩu đang sôi.
Khi ăn, từng miếng cá được thả vào nước lẩu chua cay đậm đà, chỉ cần chín tới là có thể thưởng thức. Thịt cá mềm, ngọt, không bị bở, kết hợp cùng nước lẩu nóng hổi tạo nên trải nghiệm ẩm thực khó quên, nhất là trong tiết trời se lạnh.
Cá khoai chiên giòn
Với những ai yêu thích món chiên, cá khoai chiên giòn là lựa chọn không thể bỏ qua. Cá sau khi làm sạch sẽ được lọc bớt xương, tẩm qua lớp bột mỏng rồi cho vào chảo dầu nóng.
Thành phẩm là những miếng cá vàng ruộm, giòn bên ngoài nhưng vẫn giữ được vị ngọt bên trong. Món này thường được dùng kèm tương ớt hoặc nước chấm chua ngọt, rất được trẻ nhỏ và các tín đồ ăn vặt ưa chuộng.
Cá khoai kho tiêu
Cá khoai kho tiêu mang hương vị đậm đà, hao cơm không kém các món cá kho truyền thống. Cá được ướp gia vị vừa phải, kho trên lửa nhỏ để thịt cá thấm đều mà vẫn giữ được độ mềm đặc trưng.
Vị cay nồng của tiêu hòa quyện với vị ngọt tự nhiên của cá khoai tạo nên món ăn dân dã nhưng cuốn hút, thích hợp cho những bữa cơm gia đình giản dị mà ấm cúng.
|
Sáng 23/12, Phòng Cảnh sát kinh tế Công an tỉnh Thanh Hóa cho biết đã phối hợp với Phòng CSGT kiểm tra, bắt giữ xe đầu kéo vận chuyển lượng lớn cá khoai đông lạnh vi phạm nghiêm trọng quy định an toàn thực phẩm. Theo đó, qua kiểm tra xe xe đầu kéo do tài xế Nguyễn Thanh Phương (44 tuổi, ngụ xã Vân Canh, tỉnh Gia Lai) điều khiển, lực lượng chức năng phát hiện trên xe chở 271 thùng cá khoai ướp đá, tổng trọng lượng hơn 7 tấn. Tài xế Phương khai nhận trước đó vận chuyển hoa quả từ Tiền Giang ra Lạng Sơn. Sau khi giao hàng, Phương được Công ty TNHH Quốc tế Anh Minh VN (Lạng Sơn) thuê chở 372 thùng cá khoai đông lạnh, tổng trọng lượng gần 9,7 tấn, nhập từ Trung Quốc qua cửa khẩu quốc tế Hữu Nghị. Số cá này sẽ giao cho các đầu mối tiêu thụ dọc tuyến Quốc lộ 1A từ Thanh Hóa đến Bình Định với giá cước 20 triệu đồng. Quá trình di chuyển, Phương đã giao 101 thùng cá (hơn 2 tấn) cho các thương lái tại phường Nam Sầm Sơn và phường Sầm Sơn, tỉnh Thanh Hóa. Khi tài xế đang tiếp tục giao hàng thì bị lực lượng chức năng bắt giữ. Tổng số cá khoai bị thu giữ trong vụ việc lên tới hơn 10 tấn. |
Công an tỉnh Thanh Hóa vừa phát hiện, thu giữ hơn 10 tấn cá khoai nhập khẩu từ Trung Quốc chứa hàm lượng formol đậm đặc, chuyên gia cho rằng đây là…
Nguồn: https://www.24h.com.vn/am-thuc/ca-khoai-la-ca-gi-ma-tan-nhu-chao-khi-nau-nhung-van-khien-nhieu-nguoi-thich-thu-c460a1724086.html
