Khi nào xe cấp cứu được bật tín hiệu đèn ưu tiên?

Thời gian gần đây, lực lượng chức năng phát hiện nhiều trường hợp xe cấp cứu bật đèn ưu tiên trong quá trình tham gia giao thông dù không làm nhiệm vụ. Đây là tình huống lạm dụng tín hiệu ưu tiên trong quá trình di chuyển, gây ảnh hưởng đến các phương tiện xung quanh và luật hiện hành cũng xử lý nghiêm hành vi này. 

Khi nào xe cấp cứu được bật tín hiệu ưu tiên?

Căn cứ điều 27, luật Trật tự, an toàn giao thông đường bộ 2024 (TTATGTĐB 2024), xe cứu thương đi làm nhiệm vụ cấp cứu thuộc nhóm xe được quyền ưu tiên. Tuy nhiên, điều kiện tiên quyết để sử dụng tín hiệu là xe phải “đang thực hiện nhiệm vụ”. 

Trạng thái “thực hiện nhiệm vụ” được định nghĩa rõ tại khoản 3, điều 3 Nghị định 109/2009/NĐ-CP, bao gồm hai trường hợp, gồm: xe đang vận chuyển bệnh nhân cấp cứu đến cơ sở y tế hoặc xe đang di chuyển đến địa điểm để đón người bệnh trong tình trạng khẩn cấp. Ngoài hai tình huống này, việc bật tín hiệu ưu tiên là sai quy định.

Để đảm bảo sự chặt chẽ trong quy định, khoản 24, điều 9, luật TTATGTĐB 2024 cũng nghiêm cấm hành vi sử dụng quyền của xe ưu tiên khi không thực hiện nhiệm vụ. Do đó, khi kết thúc ca cấp cứu, lái xe có trách nhiệm tắt các thiết bị phát tín hiệu để tránh gây nhầm lẫn cho người tham gia giao thông.

Quyền ưu tiên của xe cấp cứu

Khi đang thực hiện nhiệm vụ và có tín hiệu theo quy định, xe cấp cứu được hưởng các quyền ưu tiên theo khoản 4, điều 27, luật TTATGTĐB 2024. Cụ thể, xe không bị hạn chế tốc độ; được phép đi vào đường ngược chiều; đi qua tín hiệu đèn đỏ; di chuyển trên các làn đường có thể lưu thông; riêng đối với đường cao tốc, chỉ được đi ngược chiều trên làn dừng xe khẩn cấp. 

Tuy nhiên, người lái xe vẫn phải tuân thủ hướng dẫn của người điều khiển giao thông và đảm bảo an toàn tuyệt đối cho các phương tiện xung quanh.

Xe cấp cứu lạm dụng quyền ưu tiên xử phạt thế nào?

Mọi hành vi sử dụng thiết bị phát tín hiệu ưu tiên không đúng quy định hoặc sử dụng khi không thực hiện nhiệm vụ đều bị xử phạt theo Nghị định 168/2024/NĐ-CP. Theo điểm h, khoản 4, điều 6 của Nghị định này, người vi phạm sẽ bị phạt tiền từ 2 – 3 triệu đồng. Ngoài ra, hành vi này còn bị trừ 2 điểm trên giấy phép lái xe theo quy định tại điểm a, khoản 1, điều 6 cùng Nghị định.

Nhìn chung, quyền ưu tiên của xe cấp cứu chỉ phát sinh khi thực hiện nhiệm vụ khẩn cấp và phải chấm dứt ngay khi nhiệm vụ hoàn thành. Việc tuân thủ đúng quy định về tín hiệu không chỉ đảm bảo trật tự giao thông mà còn bảo vệ tính nghiêm minh của pháp luật. Mọi sự tùy tiện trong việc sử dụng còi, đèn ưu tiên đều bị xử lý căn cứ theo các chế tài hiện hành.