GDP Mỹ tăng trưởng mạnh nhưng người dân vẫn lo lắng về kinh tế

Hôm 23/12, Bộ Thương mại Mỹ thông báo GDP nước này tăng 4,3% trong quý III, cao hơn quý II và mạnh hơn dự báo của các nhà kinh tế. Bất chấp kinh tế đi lên nhanh nhất hai năm qua, tâm trạng dân chúng vẫn khá ảm đạm.

Thăm dò kéo dài hai tuần của Gallup công bố ngày 22/12 cho biết đa số người Mỹ không hài lòng với tình hình đất nước hiện tại và không tán thành các nhà lãnh đạo hàng đầu Nhà Trắng và Cục Dự trữ Liên bang (Fed). Tỷ lệ ủng hộ Tổng thống Donald Trump trong tháng cuối năm chỉ 36%.

Còn cuộc thăm dò kết thúc ngày 14/12 của Reuters/Ipsos cho biết chỉ 33% người Mỹ ủng hộ cách ông Trump điều hành kinh tế, mức thấp nhất năm nay. Tỷ lệ ủng hộ tổng thống về chi phí sinh hoạt giảm còn 27%, từ mức 31% hồi đầu tháng.

Theo CNN, các chỉ số cho thấy hai xu hướng tưởng chừng trái ngược lại có thể cùng đúng. Nói cách khác, không nhất thiết tất cả mọi người đều cảm nhận được kinh tế đang tăng nhanh. Bởi GDP có thể không phản ánh đầy đủ những gì diễn ra.

Ví dụ, động lực khiến GDP tăng quý III là tiêu dùng, nhưng báo cáo không giải thích ai chi tiêu. Theo các nhà kinh tế, hộ gia đình thu nhập cao và tập đoàn lớn giữ phần chủ lực, nhờ hưởng lợi từ chứng khoán bùng nổ, giá nhà đắt đỏ. Ngược lại, các gia đình thu nhập thấp và trung bình chật vật với sinh hoạt phí và trả nợ.

Tương tự, các doanh nghiệp lớn có đủ nguồn lực để bù đắp chi phí tăng lên do thuế nhập khẩu. Trái lại, doanh nghiệp nhỏ chỉ đang cầm cự để tồn tại, thậm chí chật vật vì nguồn lao động giá rẻ suy giảm trong bối cảnh siết nhập cư.

Theo James Knightley, Kinh tế trưởng quốc tế của ngân hàng ING (Hà Lan), đây là biểu hiện cho thấy nền kinh tế Mỹ đang đi theo mô hình chữ K. Mike Reid, nhà kinh tế Mỹ cấp cao RBC Capital Markets đồng tình. “Những người về hưu và 10% người giàu nhất tiếp tục thúc đẩy tăng trưởng”, ông nói.

Cùng với đó, số liệu GDP đẹp nhưng không dẫn đến bùng nổ tuyển dụng, hay giá cả ổn định. Mark Zandi, Kinh tế trưởng Moody’s Analytics, chỉ ra GDP là khái niệm trừu tượng với nhiều người dân. Còn điều họ chứng kiến là giá cả leo thang. “Họ thấy hiện phải trả nhiều tiền hơn cho cà phê, thịt bò, điện, chăm sóc trẻ em và hầu hết mọi thứ khác”, ông nêu.

Lạm phát năm nay không tăng vọt nhưng vẫn ở mức 2,7% vào tháng 11, cao hơn trung bình 1,7% mà người Mỹ trải qua trong thập kỷ trước Covid. Tháng qua, giá điện và khí đốt tăng lần lượt 7% và 9%. Giá thịt bò xay tăng vọt 15% và người tiêu dùng đang phải chi nhiều hơn cho sửa chữa ôtô (10%) và cà phê (19%), theo Cục Thống kê Lao động (BLS).

Thu nhập cũng tăng nhưng thường không đủ để theo kịp chi phí sinh hoạt. Dữ liệu của Bank of America cho thấy tiền lương chỉ tăng nhanh hơn giá cả trong tháng 11 đối với các hộ gia đình có thu nhập cao.

Ngoài ra, người Mỹ thực sự thấy nền kinh tế tốt lên khi không lo lắng về việc làm. Nhưng khảo sát do The Conference Board công bố hôm 23/12 cho biết tỷ lệ tin rằng sẽ có nhiều việc làm hơn trong sáu tháng tới đã xuống mức thấp nhất 4 năm.

Đầu 2025, lần đầu tiên trong bốn năm, số người tìm việc đã vượt quá số lượng việc làm. Tháng trước, tỷ lệ thất nghiệp đạt mức cao nhất trong bốn năm là 4,6%, tăng từ 4% hồi tháng 1, khiến người dân bi quan hơn.

Một lý do khiến tuyển dụng chậm lại là doanh nghiệp nỗ lực tinh gọn đội ngũ nhờ trí tuệ nhân tạo. Đồng thời, những thay đổi chính sách thương mại thất thường của ông Trump đã khiến nhiều công ty bị tê liệt. Do chưa chắc chắn về các động thái tiếp theo, họ tạm dừng kế hoạch tuyển dụng. Thêm vào đó, số khác cắt giảm nhân sự để tránh chuyển gánh nặng thuế quan cho người tiêu dùng.

Tóm lại, GDP cao đến đâu cũng không thể làm cho người Mỹ cảm thấy tốt hơn về nền kinh tế. Trong khi, thu nhập ổn định, sự chắc chắn hơn về tương lai và cải thiện việc làm mới là điều giúp họ lạc quan, theo CNN.

Phiên An (theo CNN, Reuters)