Nhiều dự án tái định cư tại Đắk Lắk gặp vướng mắc do thiếu vốn và đất sản xuất

Ngày 26-12, lãnh đạo UBND tỉnh Đắk Lắk cho biết đang yêu cầu các ngành chức năng và địa phương rà soát toàn bộ các dự án tái định cư gặp vướng mắc về nguồn vốn để có phương án triển khai trong thời gian tới.

2/4 dự án tái định cư được duyệt chưa triển khai

Theo báo cáo giám sát của Ban Dân tộc HĐND tỉnh Đắk Lắk, các dự án bố trí, ổn định dân di cư tự do được HĐND tỉnh thông qua ngày 8-7-2020 đã hết thời gian thực hiện theo kế hoạch, nhưng đến nay chưa có dự án nào hoàn thành.

Cụ thể có 4 dự án gồm: dự án sắp xếp, ổn định dân di cư tự do cho đồng bào Mông tại xã Ea Dah (nay là xã Phú Xuân) theo Nghị quyết 24; dự án bố trí, ổn định dân di cư tự do tại xã Vụ Bổn theo Nghị quyết 25; dự án di dân khẩn cấp vùng lũ ống, lũ quét, sạt lở đất tại xã Ya Tờ Mốt (nay là xã Ea Bung) theo Nghị quyết 26, và dự án ổn định dân di cư tự do thôn Ea Rớt, xã Cư Pui theo Nghị quyết 27.

Qua rà soát hồ sơ và khảo sát thực tế, Ban Dân tộc HĐND tỉnh cho biết có 2 trong số các dự án nêu trên không được đưa vào kế hoạch đầu tư công trung hạn giai đoạn 2021 – 2025, dẫn đến không có nguồn vốn để tiếp tục triển khai, làm gián đoạn mục tiêu dự án.

Các dự án này đều nhằm giải quyết tình trạng thiếu đất ở, đất sản xuất cho người dân di cư tự do – vấn đề kéo dài nhiều năm, gây bức xúc trong cử tri.

Không chỉ các dự án tái định cư chậm triển khai do thiếu vốn, trước đó Tuổi Trẻ Online từng phản ánh nhiều dự án tái định cư, định canh tại Đắk Lắk đã hoàn thiện hạ tầng nhưng vẫn không có người dân đến ở do nhiều bất cập.

Trong đó dự án tái định cư, định canh tại xã Ea Yiêng với tổng vốn đầu tư hơn 70 tỉ đồng dù đã xây dựng xong đường giao thông, điện, nước, trường học, nhà sinh hoạt cộng đồng nhưng bỏ hoang nhiều năm do thiếu đất sản xuất, vị trí xa khu sản xuất truyền thống, hạ tầng chưa đồng bộ, một số công trình xuống cấp nhanh.

Tương tự, tại dự án tái định cư phục vụ hồ Krông Pắk Thượng, nhiều hộ dân được bố trí đất ở nhưng thiếu hoặc không có đất sản xuất, sinh kế không bảo đảm. Người dân không vào ở hoặc quay trở lại nơi ở cũ, phát sinh nhiều hệ lụy trong quản lý đất đai và bảo vệ rừng.

Trung ương mới bố trí khoảng 10% vốn cho các dự án tái định cư

Theo UBND tỉnh Đắk Lắk, hiện địa phương đang triển khai 4 dự án bố trí, ổn định dân di cư tự do theo các nghị quyết nêu trên với tổng mức đầu tư hơn 747 tỉ đồng, chủ yếu từ ngân sách Trung ương. Tuy nhiên đến nay Trung ương mới bố trí khoảng 77 tỉ đồng, tương đương khoảng 10% tổng mức đầu tư, khiến các dự án không thể triển khai đồng bộ.

Trong điều kiện ngân sách địa phương còn khó khăn, tỉnh đã chủ động cân đối, bố trí vốn cho 2 dự án được xác định là cấp bách, gồm dự án ổn định dân di cư tự do thôn Ea Rớt, xã Cư Pui và dự án di dân khẩn cấp vùng lũ ống, lũ quét tại xã Ya Tờ Mốt, với tổng số vốn hơn 208 tỉ đồng trong giai đoạn 2021 – 2025.

Các dự án còn lại do không được đưa vào kế hoạch đầu tư công trung hạn, phụ thuộc lớn vào nguồn vốn Trung ương nên tiến độ bị kéo dài. 

Bên cạnh đó, giai đoạn 2021 – 2025, tỉnh Đắk Lắk bị hụt thu ngân sách do biến động thị trường bất động sản, ảnh hưởng đến khả năng cân đối vốn cho các dự án an sinh xã hội.

UBND tỉnh Đắk Lắk cho biết đã trình HĐND tỉnh xem xét bố trí phần vốn còn thiếu từ ngân sách tỉnh trong năm 2026 đối với các dự án đủ điều kiện; đồng thời tiếp tục kiến nghị Trung ương bổ sung nguồn vốn để sớm hoàn thành các dự án tái định cư.

Trao đổi thêm, ông Tạ Anh Tuấn – Chủ tịch UBND tỉnh Đắk Lắk – cho biết tỉnh đặc biệt quan tâm công tác bố trí, ổn định dân di cư tự do, song kết quả triển khai thời gian qua chưa đạt mục tiêu đề ra.

Nguyên nhân chủ yếu là việc rà soát quỹ đất chưa hiệu quả, nhất là đất do các nông, lâm trường quản lý, đất rừng có nguồn gốc phức tạp, còn nhiều vướng mắc pháp lý. 

Bên cạnh đó, một số khu tái định cư chưa tính toán đầy đủ yếu tố văn hóa, tập quán sinh sống của đồng bào dân tộc thiểu số, trong khi một số địa phương chưa thật sự quyết liệt trong tổ chức thực hiện.

“Thời gian tới, tỉnh sẽ tổ chức sơ kết 2 năm thực hiện đề án phát triển kinh tế – xã hội gắn với bảo đảm quốc phòng, an ninh trên địa bàn Tây Nguyên để đánh giá toàn diện kết quả, chỉ rõ tồn tại, hạn chế và đề ra giải pháp cụ thể”, ông Tuấn cho biết.

Một xã Đắk Lắk kiến nghị xây dựng khu tái định cư khẩn cấp

Mưa lũ kéo dài khiến thôn Vĩnh Xuân, xã Tuy An Tây, Đắk Lắk (trước là Phú Yên cũ) xảy ra sạt lở nghiêm trọng, buộc hàng chục hộ dân phải rời nhà trong tình trạng khẩn cấp. Địa phương này đã kiến nghị UBND tỉnh đầu tư xây dựng khu tái định cư cho dân.