TS Bùi Thanh Minh, Phó giám đốc chuyên môn, Văn phòng Ban Nghiên cứu phát triển kinh tế tư nhân (Ban IV), đánh giá, những năm gần đây, chuyển đổi xanh và thực hành ESG (môi trường – xã hội – quản trị) không còn là khái niệm xa lạ với cộng đồng doanh nghiệp Việt Nam.
Chất lượng thực hành ESG của doanh nghiệp chuyển biến rõ nét
Theo ông, nhận thức và chất lượng thực hành ESG của doanh nghiệp đã có những chuyển biến rất rõ nét, đặc biệt trong khoảng 3 năm trở lại đây.
Theo TS Bùi Thanh Minh, trước đây, ESG chủ yếu được các doanh nghiệp lớn, có tiềm lực tài chính và quản trị xác định là lĩnh vực tiên phong để triển khai. Bên cạnh đó, các doanh nghiệp FDI (FPI) tham gia chuỗi cung ứng toàn cầu cũng buộc phải tuân thủ các tiêu chuẩn ESG theo yêu cầu của đối tác quốc tế.
“Tuy nhiên, đến nay, việc thực hành ESG và chuyển đổi xanh đã lan tỏa sang nhiều nhóm doanh nghiệp khác nhau. Không chỉ có doanh nghiệp lớn, mà cả doanh nghiệp vừa, nhỏ, thậm chí có những doanh nghiệp ngay từ đầu đã lựa chọn mô hình kinh doanh gắn liền với phát triển bền vững”, ông Minh nhận định.
Theo ông, điều này cho thấy một sự chuyển động rất lớn của cộng đồng doanh nghiệp Việt Nam trong tiến trình hướng tới tăng trưởng bền vững.
Đề cập đến cách tiếp cận ESG trong thực tiễn doanh nghiệp, TS Bùi Thanh Minh cho biết, Ban IV thường sử dụng mô hình “chữ T” với ba mức độ.
Mức độ thứ nhất là tuân thủ – doanh nghiệp thực hiện ESG như một nghĩa vụ. Mức độ thứ hai là tích hợp – ESG được đưa vào mô hình kinh doanh, chiến lược vận hành.
Mức độ thứ ba là tiên phong – doanh nghiệp coi ESG là giá trị cốt lõi để tạo lợi thế cạnh tranh.
Đánh giá thực trạng tại Việt Nam, ông cho rằng ở mức độ tuân thủ, doanh nghiệp Việt Nam đã làm khá tốt, nhận thức đã thay đổi rõ rệt.
TS Bùi Thanh Minh, Phó Giám đốc chuyên môn Văn phòng Ban Nghiên cứu phát triển kinh tế tư nhân (Ảnh: Nguyễn Hải).
Ở mức độ tích hợp, nhiều doanh nghiệp đã thành công trong việc đưa ESG vào chiến lược phát triển. Thậm chí, một số doanh nghiệp tiên phong như Vinamilk đã đạt được nhiều thành tựu rõ nét nhờ kiên định theo đuổi con đường ESG.
Theo TS Bùi Thanh Minh, điều kiện mang tính quyết định để doanh nghiệp chuyển ESG từ nghĩa vụ tuân thủ sang công cụ nâng cao năng lực cạnh tranh chính là hệ sinh thái chính sách và sự trợ lực của Nhà nước.
Tăng trưởng ESG là hoàn toàn đúng hướng
Ông dẫn chứng Nghị quyết 68 với chính sách hỗ trợ tín dụng 2% cho các doanh nghiệp, dự án mang tính chất ESG là một bước đi rất tích cực, giúp doanh nghiệp giảm bớt gánh nặng chi phí trong quá trình chuyển đổi.
Bên cạnh đó, Nhà nước cũng đã ban hành nhiều khung chính sách, chương trình hỗ trợ doanh nghiệp thực hành ESG một cách bài bản.
“Trong khoảng 3 năm gần đây, chất lượng doanh nghiệp Việt Nam đã tăng lên rất nhiều. Chúng ta đang xác định kinh tế xanh, kinh tế số, kinh tế tuần hoàn là những động lực tăng trưởng mới, vì vậy việc khuyến khích tăng trưởng bền vững, tăng trưởng ESG là hoàn toàn đúng hướng”, ông Minh nhấn mạnh.
Bên cạnh đó, ông cũng đưa ra nhận định, áp lực từ các thị trường lớn như châu Âu, Nhật Bản cũng buộc doanh nghiệp Việt Nam phải chuyển động, thay đổi cách thức sản xuất – kinh doanh theo hướng bền vững hơn.
Cụ thể, những doanh nghiệp đi trước, tiên phong ESG thường có nhiều lợi thế hơn như tối ưu chi phí sản xuất, phát triển thương hiệu, tiếp cận các hỗ trợ kỹ thuật và thị trường tốt hơn.
Song ông cho rằng, yếu tố quan trọng nhất vẫn là nội lực, sự chuyển mình từ chính bản thân doanh nghiệp.
Dù 97% doanh nghiệp Việt Nam là doanh nghiệp vừa và nhỏ, song theo ông, nhiều doanh nghiệp đã có tư duy toàn cầu, chủ động xây dựng nền tảng quản trị để thích ứng với các tiêu chuẩn mới của thị trường quốc tế.
TS Bùi Thanh Minh nhấn mạnh, ESG ngày nay gắn chặt với dữ liệu, thay vì các phong trào hay tính hình thức như trước. “ESG hiện nay là câu chuyện dùng dữ liệu để kể chuyện. Muốn có dữ liệu, doanh nghiệp buộc phải chuyển đổi số, ứng dụng công nghệ, thậm chí là trí tuệ nhân tạo (AI) trong quá trình thực hành ESG”, ông phân tích.
Việc ứng dụng khoa học công nghệ, AI không chỉ hỗ trợ doanh nghiệp đo lường, báo cáo ESG minh bạch hơn mà còn giúp tối ưu quy trình sản xuất, quản trị và sử dụng tài nguyên hiệu quả. ESG là công cụ, không phải khuôn mẫu cứng nhắc
TS Bùi Thanh Minh khuyến nghị doanh nghiệp không nên nhìn ESG như một “khuôn mẫu cứng nhắc”.
Thực hành ESG có nhiều mức độ khác nhau, phụ thuộc vào mục tiêu và nội lực của từng doanh nghiệp. Điều quan trọng là doanh nghiệp lựa chọn lộ trình phù hợp, tham khảo kinh nghiệm của những người đi trước trong chính ngành nghề của mình.
Doanh nghiệp nên coi ESG là một công cụ để rà soát lại chiến lược, mô hình kinh doanh, từ đó thích ứng tốt hơn với xu hướng quốc tế và thực tiễn phát triển của chính mình trong kỷ nguyên mới.
Nguồn: https://dantri.com.vn/kinh-doanh/3-nam-nay-nhan-thuc-va-thuc-hanh-esg-cua-doanh-nghiep-rat-ro-net-20251223152029726.htm
