Đưa dữ liệu thành nguồn tài nguyên mới

Theo báo cáo, Trung tâm Dữ liệu quốc gia chính thức ra mắt vào ngày 25.2. Đây là bước đột phá quan trọng, đưa Việt Nam lần đầu tiên có một đơn vị chuyên trách trực thuộc Bộ Công an thực hiện chức năng quản lý, điều phối nhà nước về dữ liệu.

Báo cáo cho biết, trung tâm đã hoàn thành đồng bộ lượng lớn dữ liệu về Kho dữ liệu tổng hợp, bao gồm: 157 triệu dữ liệu từ 16 cơ sở dữ liệu quốc gia, chuyên ngành. Đây là nguồn nguyên liệu quý giá phục vụ quản lý nhà nước và phát triển kinh tế xã hội.

Cổng Dịch vụ công quốc gia đang được dịch chuyển và vận hành tập trung tại Trung tâm theo hướng trở thành “điểm một cửa số tập trung duy nhất,” giúp đơn giản hóa thủ tục dựa trên dữ liệu sẵn có, lấy người dân và doanh nghiệp làm trung tâm.

Tại buổi làm việc, Tổng Bí thư Tô Lâm nhấn mạnh, chúng ta đang bước vào một giai đoạn phát triển mới của đất nước. Để hiện thực hóa 2 mục tiêu 100 năm đã đề ra, không còn con đường nào khác là phải tăng tốc, bứt phá mạnh mẽ và phát triển bền vững dựa trên động lực chủ yếu là khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số.

“Trong phương thức phát triển mới này, dữ liệu đã trở thành một nguồn lực chiến lược, một loại tài nguyên mới, có ý nghĩa đặc biệt quan trọng đối với năng lực quản trị quốc gia, sức cạnh tranh của nền kinh tế và chất lượng đời sống của nhân dân,” Tổng Bí thư nhấn mạnh.

Trung tâm Dữ liệu quốc gia theo đó, vừa là nơi lưu trữ dữ liệu, vừa là công cụ để phân tích, khai thác biến dữ liệu thành sản phẩm, dịch vụ phục vụ nhu cầu xã hội.

Bảo đảm an ninh, an toàn dữ liệu ở mức cao nhất

Theo Tổng Bí thư, kết quả xây dựng Trung tâm Dữ liệu quốc gia số 1 vừa qua mới chỉ là bước đầu, cơ bản hoàn thành xây dựng “vỏ trạm” của trung tâm.

Phần lõi quan trọng nhất là “dữ liệu” và các ứng dụng cụ thể thì còn hết sức sơ khai. Theo đó, xây dựng vỏ trạm; thu thập và lưu trữ dữ liệu mới chỉ là điều kiện cần. Điều quan trọng hơn là khai thác, phân tích và sáng tạo giá trị từ dữ liệu, biến dữ liệu thành tri thức, thành quyết sách đúng, thành sản phẩm, dịch vụ cụ thể, thiết thực cho xã hội, cho người dân.

Tổng Bí thư cũng nhấn mạnh đến 3 khó khăn lớn nhất cũng là 3 “điểm nghẽn” phải vượt qua. Đó là, chất lượng dữ liệu chưa đảm bảo yêu cầu: dữ liệu tại nhiều bộ, ngành đang bị phân tán, chưa được tập hợp và chuẩn hóa về cấu trúc và chất lượng theo tiêu chí “đúng, đủ, sạch, sống,” chưa đảm bảo các điều kiện để kết nối, đồng bộ về Trung tâm Dữ liệu quốc gia.

Hệ sinh thái đổi mới sáng tạo dựa trên dữ liệu chưa được triển khai đồng bộ. Mức độ tự chủ về công nghệ lõi và nhân lực chất lượng cao còn hạn chế.

Về định hướng, Tổng Bí thư yêu cầu xây dựng Trung tâm Dữ liệu quốc gia thực sự trở thành “trái tim” của nền kinh tế dữ liệu, xã hội dữ liệu, là “bộ não” phục vụ trực tiếp, hiệu quả công tác lãnh đạo, chỉ đạo, điều hành của Đảng, Nhà nước và hoạt động của toàn xã hội.

Trên cơ sở kết quả xây dựng, hoàn thiện Trung tâm Dữ liệu quốc gia số 1, tiếp tục triển khai thêm các Trung tâm Dữ liệu quốc gia theo kế hoạch, góp phần hoàn thiện mạng lưới hạ tầng dữ liệu tin cậy quốc gia.

Tổng Bí thư nhấn mạnh đây là công việc “quốc gia”, là trách nhiệm chung của cả hệ thống chính trị chứ không phải riêng của một cơ quan hay một lực lượng nào. Bộ Công an được giao nhiệm vụ quản lý nhà nước về dữ liệu và giúp Chính phủ quản lý, vận hành trung tâm này.

Theo đó, cần đẩy nhanh công tác tạo lập, kết nối dữ liệu, chuẩn hóa, làm sạch, quản trị dữ liệu và khai thác, phát huy giá trị của dữ liệu. Phải hình thành Cơ sở dữ liệu tổng hợp quốc gia trong quý 1/2026 kết nối các kho dữ liệu liên quan. 

Tổng Bí thư cũng nhấn mạnh phải đặt yêu cầu bảo đảm an ninh, an toàn dữ liệu ở mức cao nhất. Dữ liệu quốc gia là tài sản chiến lược, gắn liền với chủ quyền quốc gia, an ninh quốc gia và quyền lợi của nhân dân. 

Vì vậy, an ninh mạng, an ninh thông tin, an ninh dữ liệu phải là yêu cầu xuyên suốt, nghiêm ngặt, mang tính “kỷ luật thép” của lực lượng vũ trang; không được phép có sơ hở, không được phép chủ quan; không đánh đổi an ninh, an toàn lấy tiện lợi hay tốc độ.