Bác sĩ chỉ 9 sai lầm phổ biến cần tránh để bảo vệ thận khi trời lạnh

Hãy tưởng tượng thận của bạn giống như những “nhân viên pha chế” thầm lặng trong máu, liên tục lọc bỏ chất độc và cân bằng dịch cơ thể. Tuy nhiên, khi mùa đông tới, cơ quan này cũng có thể “nhiễm lạnh” – không phải bằng những cơn hắt hơi, mà thông qua tình trạng mất nước, lưu thông máu trì trệ và áp lực từ các ổ nhiễm trùng.

Đối với những người có tiền sử bệnh thận hoặc miễn dịch yếu, các bệnh nhiễm trùng mùa đông như nhiễm trùng đường tiết niệu (UTI) hay viêm đường hô hấp có thể nhanh chóng biến chứng thành suy thận cấp.

Tại sao mùa đông lại là “kẻ thù” của thận?

Theo bác sĩ Aditya Nayak, chuyên gia thận học tại Bệnh viện Zen Multispeciality (Ấn Độ), thời tiết lạnh tác động trực tiếp đến lưu thông máu, khả năng miễn dịch và độ ẩm của cơ thể – tất cả đều gây áp lực lớn lên thận.

Bác sĩ Nayak giải thích rằng mọi người thường uống ít nước hơn vào mùa lạnh và ở trong nhà lâu hơn, dẫn đến tăng nguy cơ nhiễm trùng đường tiết niệu (UTI) hoặc làm trầm trọng thêm các bệnh thận sẵn có. Hệ miễn dịch hoạt động chậm lại khiến cơ thể khó chống lại vi khuẩn và virus, điều này cực kỳ nguy hiểm với bệnh nhân thận vốn đã giảm khả năng lọc chất thải.

Các bằng chứng khoa học đáng lo ngại:

• Gia tăng suy thận cấp (AKI): Một nghiên cứu năm 2023 trên BMC Nephrology chỉ ra rằng số ca nhập viện vì tổn thương thận cấp tính đạt đỉnh điểm vào mùa đông, do các tác nhân cộng đồng như nhiễm trùng và phơi nhiễm môi trường.

• Co mạch và giảm lưu thông máu: Nghiên cứu trên Environmental Health Perspectives cho thấy nhiệt độ thấp khiến các mạch máu co lại (co mạch), làm giảm lưu lượng máu đến thận (giảm tưới máu thận). Điều này buộc thận phải làm việc vất vả hơn, tăng nguy cơ tổn thương vĩnh viễn cho những người vốn đã suy giảm chức năng lọc.

• Biến chứng từ phổi: Các bệnh viêm phổi, viêm phế quản trong mùa đông không chỉ tấn công phổi mà còn giải phóng độc tố gây hại cho thận, đôi khi để lại di chứng nặng nề.

Tiêm chủng: “Lá chắn” bảo vệ từ xa

Bác sĩ Nayak khuyến cáo tất cả bệnh nhân thận và người trên 65 tuổi nên tiêm phòng các loại vi khuẩn, virus gây nhiễm trùng phổi. Dù tiêm chủng không ngăn chặn được hoàn toàn mầm bệnh, nhưng nó giúp giảm mức độ nghiêm trọng của bệnh, từ đó ngăn ngừa tổn thương nội tạng và bảo vệ tính mạng người bệnh.

9 quy tắc bảo vệ thận trong mùa lạnh

Dù bạn có bệnh nền hay không, hãy tuân thủ các biện pháp dưới đây để giúp thận “vượt đông” an toàn:

• Mặc ấm nhiều lớp: Giữ ấm cơ thể để tránh co mạch và duy trì lưu thông máu ổn định.
• Uống đủ nước: Đừng đợi đến khi khát mới uống. Cần đảm bảo lượng nước nạp vào đều đặn để ngăn ngừa mất nước và sỏi thận.
• Chế độ ăn giàu vitamin C: Bổ sung trái cây và rau xanh tươi để tăng cường sức đề kháng.
• Vệ sinh cá nhân và đi tiểu đúng lúc: Tuyệt đối không nhịn tiểu, nên làm trống bàng quang thường xuyên để tránh vi khuẩn tích tụ gây UTI.
• Cắt giảm muối và thực phẩm chế biến sẵn: Muối làm tăng huyết áp và gây áp lực trực tiếp lên bộ lọc của thận.
• Tăng cường tầm soát: Bệnh nhân thận cần theo dõi huyết áp, lượng nước tiểu và làm xét nghiệm máu thường xuyên hơn trong mùa đông.
• Cảnh giác với các dấu hiệu bất thường: Nếu thấy đau buốt khi đi tiểu, sốt, đau hoặc nặng vùng dưới rốn, hãy đi khám ngay lập tức.
• Tuân thủ phác đồ kháng sinh: Nếu bị nhiễm trùng và được kê đơn, hãy uống hết liệu trình để ngăn ngừa vi khuẩn kháng thuốc và tái phát.
• Kiểm soát bệnh nền: Luôn theo dõi sát chỉ số đường huyết và huyết áp, dùng thuốc đúng theo chỉ dẫn của bác sĩ.

Mùa đông không chỉ làm lạnh đôi bàn tay, nó còn làm thay đổi sự cân bằng sinh hóa bên trong cơ thể. Hãy lắng nghe những “tín hiệu cầu cứu” của thận và bảo vệ chúng trước khi quá muộn. Đừng trì hoãn việc điều trị nếu các triệu chứng kéo dài.

Mỹ Ý (Theo Times of India)