Vi nhựa đã tới Nam Cực, xâm nhập loài côn trùng duy nhất của lục địa băng giá

Vi nhựa có mặt ở khắp mọi nơi, từ đỉnh núi cao nhất cho đến nơi sâu nhất của đại dương, trong đất, trong không khí và trong cơ thể con người.

Nhóm nghiên cứu do ông Jack Devlin (Đại học Kentucky, Mỹ) dẫn đầu từng cho rằng Nam Cực là nơi hiếm hoi cuối cùng có thể tránh được ô nhiễm nhựa. Tuy nhiên, nghiên cứu mới của họ cho thấy ngay cả lục địa băng giá này cũng không nằm ngoài tác động của vi nhựa, theo IFLScience ngày 31-12.

Theo đó, nhóm đã phát hiện các mảnh vi nhựa bên trong đường tiêu hóa của loài ruồi nhuế Belgica antarctica – chỉ dài bằng hạt gạo và là loài côn trùng duy nhất đặc hữu của Nam Cực.

Chúng cũng là động vật hoàn toàn sống trên cạn lớn nhất của lục địa băng giá này. Dù nhỏ bé, chúng đóng vai trò sống còn đối với hầu hết các hệ sinh thái ở Nam Cực.

Ấu trùng của chúng ăn rêu, tảo và mảnh vụn hữu cơ, giúp giải phóng chất dinh dưỡng trở lại đất, duy trì nền tảng cho cả hệ sinh thái nghèo nàn nơi đây.

Trong thí nghiệm kéo dài 10 ngày, nhóm nghiên cứu đã cho ấu trùng của ruồi nhuế Belgica antarctica tiếp xúc với đất chứa mức độ vi nhựa khác nhau, và quan sát tỉ lệ sống sót, tốc độ trao đổi chất và dự trữ năng lượng.

Kết quả ban đầu cho thấy ấu trùng cũng có thể sống sót ngay cả ở mức ô nhiễm nhựa cao nhất và quá trình trao đổi chất hầu như không thay đổi.

Tuy nhiên, khi phân tích sâu hơn, nhóm phát hiện những con tiếp xúc với nhiều vi nhựa có lượng mỡ dự trữ thấp hơn đáng kể. Mỡ dự trữ là yếu tố sống còn giúp chúng vượt qua mùa đông khắc nghiệt của Nam Cực.

Điều này cho thấy vi nhựa có thể không khiến loài côn trùng này chết đi, nhưng lại âm thầm bào mòn khả năng sinh tồn dài hạn của chúng.

Trong chuyến hải trình nghiên cứu năm 2023 tại 20 điểm thuộc 13 đảo ở Nam Cực, nhóm đã phân tích 40 ấu trùng ruồi nhuế thu thập được trong tự nhiên.

Kết quả cho thấy có vi nhựa trong đường tiêu hóa của hai con, chiếm tỉ lệ dưới 7%. Dù thấp nhưng tỉ lệ này cũng đủ để kết luận rằng nhựa đã xâm nhập vào đất Nam Cực và bắt đầu len lỏi vào hệ sinh thái khu vực.

Theo nhà sinh thái học Elisa Bergami, đồng tác giả nghiên cứu, phát hiện này vừa là tin mừng vì mức độ còn hiếm, vừa là lời cảnh báo rằng khi biến đổi khí hậu gia tăng và hoạt động con người ở Nam Cực nhiều hơn, nguy cơ tích lũy vi nhựa có thể trở nên nghiêm trọng.

Nghiên cứu được công bố trên tạp chí Science of The Total Environment.