Ai có thể bị trục xuất khỏi Mỹ?

Cơ quan Thực thi Di trú và Hải quan Mỹ (ICE) đầu năm nay cho biết khoảng 1,4 triệu người hiện có lệnh trục xuất khỏi Mỹ và đang chờ bị trục xuất.

Vậy tại sao nhiều người bị trục xuất khỏi Mỹ như vậy và việc trục xuất diễn ra thế nào?

Đối tượng có thể bị trục xuất khỏi Mỹ

Theo trang web của chính phủ Mỹ (usa.gov), trục xuất là quá trình buộc một người không phải công dân Mỹ rời khỏi Mỹ do vi phạm luật nhập cư.

Mỹ có thể tạm giữ và trục xuất những người không phải công dân nếu những người này: Tham gia các hành vi phạm tội; Gây nguy hiểm cho an toàn công cộng; Vi phạm điều kiện thị thực.

Các lý do trục xuất có thể khác nhau tùy theo tư cách pháp lý. Ngay cả khi có thẻ xanh hoặc thị thực hợp lệ, chính phủ vẫn có thể trục xuất người không phải công dân nếu họ vi phạm luật di trú, theo trang web luật EPM Law.

Người có thẻ xanh (thường trú nhân hợp pháp) nhìn chung có quyền sinh sống tại Mỹ vô thời hạn, trừ khi vi phạm luật di trú. Họ có thể đối mặt việc trục xuất trong các trường hợp sau: Bị kết án hình sự, đặc biệt là trọng tội nghiêm trọng hoặc các tội liên quan đạo đức xã hội; Gian lận hoặc khai báo sai sự thật khi xin quy chế thường trú; hoặc từ bỏ nơi cư trú, chẳng hạn sinh sống ở nước ngoài trong thời gian dài.

Người có thị thực tạm thời – như du học sinh, khách du lịch hoặc lao động tạm thời – có thể bị trục xuất nếu vi phạm các điều kiện của thị thực hoặc ở lại quá thời hạn được phép. Các ví dụ phổ biến gồm: Làm việc khi chưa được phép; Không rời khỏi Mỹ khi thị thực hết hạn; Bỏ dở chương trình học bắt buộc.

Ngoài ra, những người đến Mỹ theo diện nhân đạo vẫn có thể bị trục xuất nếu phạm tội hoặc không còn đủ điều kiện hưởng quy chế được bảo vệ. Ví dụ, người có Quy chế Bảo vệ Tạm thời (TPS) có thể mất sự bảo vệ nếu việc chỉ định TPS cho quốc gia của họ chấm dứt.

Quy trình trục xuất

Theo đài npr, một quy trình trục xuất thông thường gồm 4 bước.

Đầu tiên là xác định đối tượng bị trục xuất. Như đã đề cập, những người có nguy cơ bị bắt bao gồm những người không có tư cách pháp lý, do có thể đã nhập cảnh trái phép, ở lại quá hạn thị thực lao động hoặc du học, hoặc vi phạm các điều kiện của thẻ xanh, trong đó có hành vi phạm tội.

Tuy nhiên, các chuyên gia luật di trú lưu ý rằng theo luật liên bang, giới chức không cần phải chứng minh một người đã phạm tội mới có thể trục xuất họ.

Tiếp theo là bắt giữ. Hiện nay, Cục Điều tra Liên bang (FBI), Cơ quan Cảnh sát Tư pháp Liên bang Mỹ và Cơ quan Phòng chống Ma túy (DEA) đang hỗ trợ điều tra và bắt giữ.

Thông thường, phần lớn các vụ bắt giữ xuất phát từ cơ quan thực thi pháp luật địa phương. Việc giam giữ có thể diễn ra ở bất kỳ thời điểm nào, từ lúc bị bắt cho đến khi tòa án đưa ra quyết định cuối cùng.

Các luật sư di trú cho biết, trong một số trường hợp, người nhập cư có thể phớt lờ giấy triệu tập ra tòa, hoặc không nhận được giấy này do trục trặc trong khâu gửi hồ sơ. Tuy nhiên, việc không ra hầu tòa sẽ dẫn đến lệnh trục xuất cuối cùng.

Bước tiếp theo là ra tòa án di trú. Các quyết định theo luật di trú, bao gồm việc một người có bị ban hành lệnh trục xuất cuối cùng hay không, thuộc thẩm quyền của Văn phòng Điều hành Xét duyệt Di trú trực thuộc Bộ Tư pháp.

Nếu thẩm phán xác định một người thuộc diện có thể bị trục xuất, thẩm phán có thể kết luận họ “thuộc diện trục xuất theo cáo buộc”. Đây chưa phải là lệnh trục xuất cuối cùng, nhưng sẽ kích hoạt các bước tiếp theo của quy trình. Ở giai đoạn này, người đó chưa mất tư cách pháp lý.

“Việc này giống như bất kỳ vụ kiện tụng nào khác. Bạn có thể nói ‘tôi không nhận tội’, và chính phủ phải chứng minh rằng bạn thuộc diện bị trục xuất” – Luật sư về di trú John Conrace nói với npr.

Cuối cùng là trục xuất chính thức. Nếu các yêu cầu nhằm ngăn chặn việc trục xuất không được chấp nhận, thẩm phán sẽ ban hành lệnh trục xuất cuối cùng. Lệnh này vẫn có thể bị kháng cáo. Ngoài ra, người liên quan cũng có thể lựa chọn “tự nguyện rời đi”, đây không phải là trục xuất chính thức và không ảnh hưởng bất lợi đến hồ sơ di trú trong tương lai.

Phần lớn các trường hợp trục xuất được thực hiện bằng đường hàng không do chính phủ Mỹ chi trả. Một số trường hợp khác có thể sử dụng kết hợp vận chuyển bằng đường hàng không và đường bộ.

Đáng chú ý, chính quyền Mỹ có thể bỏ qua quy trình xét xử tại tòa, dựa vào các chương trình như “trục xuất rút gọn”, cho phép trục xuất nhanh những người đã ở Mỹ dưới 2 năm mà không có tư cách pháp lý.

Lệnh trục xuất có thể bị huỷ bỏ không?

Theo các chuyên gia pháp lý, cả thường trú nhân hợp pháp và người không có quy chế thường trú đều có thể đủ điều kiện xin hủy bỏ thủ tục trục xuất. Đây là một hình thức miễn trừ áp dụng cho các vụ trục xuất đang được xem xét tại tòa.

Đối với người không phải thường trú nhân, để đủ điều kiện xin hủy bỏ trục xuất, họ phải chứng minh rằng: Đã hiện diện liên tục về mặt thể chất tại Mỹ từ 10 năm trở lên; Có tư cách đạo đức tốt trong suốt thời gian 10 năm ở Mỹ; Không phạm các tội hình sự nhất định được nêu trong Đạo luật Di trú và Quốc tịch (INA); Việc bị trục xuất sẽ gây ra và dẫn đến tổn thất đặc biệt nghiêm trọng cho vợ/chồng, con cái hoặc cha/mẹ là thường trú nhân hợp pháp hoặc công dân Mỹ.

Thẩm phán di trú phụ trách vụ việc sẽ quyết định chấp thuận hay bác đơn xin hủy bỏ trục xuất. Để đưa ra quyết định, thẩm phán có thể xem xét thời gian người nhập cư đã sinh sống tại Mỹ cũng như mối liên hệ của họ với gia đình và cộng đồng tại Mỹ.

Đối với thường trú nhân hợp pháp (người có thẻ xanh), để đủ điều kiện hưởng quyền lợi di trú này, họ phải chứng minh rằng mình: Đã là thường trú nhân hợp pháp ít nhất 5 năm; Đã sinh sống liên tục tại Mỹ ít nhất 7 năm; Không bị kết án về các tội hình sự nhất định được liệt kê trong INA.