Các chất dinh dưỡng tốt cho hệ hô hấp

BS.CKII Mã Thanh Phong, Trưởng Đơn vị Hô hấp, khoa Nội Tổng hợp, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP HCM, cho biết sau Tết Nguyên đán, lượng bệnh nhân hô hấp thường tăng gần 30% so với ngày thường. Trong đó, nhiều trường hợp nặng, phải nhập viện điều trị. Thời tiết chuyển mùa đông – xuân là điều kiện thuận lợi để nhiều loại virus, vi khuẩn, nấm mốc, ký sinh trùng phát triển mạnh, gây viêm mũi dị ứng, viêm xoang, viêm mũi họng… Bác sĩ Thanh Phong hướng dẫn chế độ dinh dưỡng khoa học giúp giảm nguy cơ mắc bệnh.

Protein nạc (lean protein) như đậu, các loại hạt, thịt đỏ, thịt trắng, trứng, sữa, hải sản cung cấp năng lượng, giúp cơ thể chống lại các bệnh nhiễm khuẩn, thực hiện chức năng miễn dịch. Protein còn tham gia vào quá trình tái tạo cơ, gân, các cơ quan, da, enzyme, hormone, chất dẫn truyền thần kinh. Một người nên cung cấp khoảng 0,8 g protein trên mỗi kg trọng lượng cơ thể mỗi ngày. Một số người bệnh hoặc người vận động cường độ cao có thể bổ sung protein với hàm lượng cao theo khuyến nghị của bác sĩ.

Omega-3 có nhiều trong cá béo, hải sản, rong biển, các loại hạt, trái bơ. Chất béo này có tác dụng kháng viêm, chống oxy hóa, tham gia vào nhiều quá trình xây dựng cấu trúc cơ thể như màng tế bào, thị giác, xương, hệ miễn dịch, não… Chúng còn có khả năng cải thiện viêm nhiễm đường hô hấp, thúc đẩy chức năng phổi tốt hơn, giảm nguy cơ mắc các bệnh như hen suyễn, bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính (COPD).

Vitamin và khoáng chất mang đến nhiều lợi ích cho sức khỏe tổng thể, trong đó có hệ hô hấp. Cụ thể vitamin A hoặc beta carotene (tiền chất vitamin A) giúp tăng tế bào biểu mô, dịch nhầy của hệ hô hấp, ngăn ngừa sự tấn công của các loại virus, vi khuẩn, nấm gây hại. Dầu cá, gan động vật, cà rốt, các loại đậu, ớt chuông, cải bó xôi cung cấp nhiều vitamin A.

Vitamin C có nhiều trong trái cây có múi (cam, quýt, chanh, bưởi), ổi, cà chua, ớt chuông, táo hỗ trợ tăng khả năng miễn dịch của cơ thể trước sự tấn công của virus, vi khuẩn, nấm. Vitamin D trong cá béo, trứng, nấm, ngũ cốc nguyên hạt góp phần giảm khả năng nhiễm trùng phổi, cải thiện triệu chứng hen suyễn, hỗ trợ ngăn ngừa bệnh COPD.

Magie là khoáng chất tốt cho bệnh nhân hen, góp phần làm tăng dung tích phổi để nhận được nhiều oxy hơn. Những thực phẩm giàu magie như các loại hạt, đậu, chuối, cá, quả khô, bơ. Kali điều hòa cân bằng nước và điện giải, giảm nguy cơ hạ kali máu thường xảy ra ở người bệnh COPD. Thực phẩm giàu kali như chuối, bơ, sữa, đậu, cá hồi.

Chất chống oxy hóa như allicin trong tỏi, curcumin từ nghệ, gingerol của gừng hoặc carvacrol và axit rosmarinic có nhiều trong rau kinh giới. Chúng hỗ trợ tăng sức đề kháng, khả năng chống lại sự tấn công của các loại virus, vi khuẩn, vi nấm độc hại.

Probiotic là các chủng vi khuẩn, nấm men có lợi, có khả năng sống và phát triển trong hệ tiêu hóa. Chúng hỗ trợ cân bằng hệ vi sinh đường ruột, cải thiện chức năng tiêu hóa, tăng sức đề kháng. Probiotic cũng có khả năng làm giảm nguy cơ viêm nhiễm đường hô hấp do virus, vi khuẩn. Thực phẩm cung cấp probiotic phổ biến như sữa chua, thức uống lên men, cải chua, dưa kiệu, kim chi.

Bác sĩ Thanh Phong lưu ý phụ nữ mang thai, trẻ em và người cao tuổi hoặc người bị suy giảm miễn dịch, mắc bệnh nền như tim mạch, huyết áp, tiểu đường, béo phì… có thể tăng nguy cơ mắc các bệnh hô hấp cấp tính. Nếu không điều trị kịp thời, bệnh dễ tăng nặng, dẫn tới nhiều biến chứng nguy hiểm, thậm chí gây tử vong. Người bệnh nên đi khám chuyên khoa hô hấp để được chẩn đoán, điều trị kịp thời, tránh lâu ngày khiến bệnh tăng nặng hoặc biến chứng nguy hiểm.

Cách giúp hệ hô hấp khỏe mạnh là uống đủ 1,5-2 lít nước mỗi ngày, ngủ đủ giấc, vận động vừa sức. Hạn chế uống rượu bia, các chất kích thích, tránh xa khói thuốc lá, nên giữ ấm cơ thể. Đeo khẩu trang khi ra ngoài hoặc đến nơi đông giúp che miệng và mũi để giảm nguy cơ nhiễm virus gây bệnh hô hấp.

Mỗi người nên khám sức khỏe tổng quát ít nhất 1-2 lần mỗi năm hoặc theo chỉ định của bác sĩ. Từ đó, bác sĩ có thể phát hiện sớm những yếu tố nguy cơ hoặc bệnh lý mắc phải để điều trị cho người bệnh phù hợp. Tiêm vaccine giúp phòng ngừa các bệnh truyền nhiễm đường hô hấp như cúm mùa, Covid-19, viêm phổi, RSV…

Trường Giang