Cách nhận biết và phòng ngừa hẹp mạch máu

Hệ thống mạch máu như những con đường vận chuyển máu đi khắp cơ thể. Nếu chúng bị thu hẹp sẽ cản trở dòng máu lưu thông, gây nhồi máu cơ tim, đột quỵ, thuyên tắc phổi, bệnh động mạch ngoại biên… Tắc hẹp mạch máu xuất phát từ nhiều nguyên nhân, phổ biến nhất là xơ vữa động mạch. Đây là tình trạng các mảng xơ vữa tích tụ trong lòng mạch, làm hẹp lòng mạch và giảm lưu lượng máu. Bên cạnh đó, sự hình thành cục máu đông, các bệnh lý như viêm mạch máu cũng là nguyên nhân.

BS.CKI Trần Quốc Hoài, khoa Ngoại Lồng Ngực – Mạch máu, Phòng khám Đa khoa Tâm Anh Quận 7 TP HCM, cho biết trong những ngày Tết, nhiều người thường có xu hướng ăn uống không kiểm soát những món giàu tinh bột, chất béo, đồ ngọt, thức ăn chiên rán, uống nhiều rượu bia, lại lười vận động. Điều này làm tăng nguy cơ tích tụ mỡ thừa trong máu và các mảng xơ vữa. Thay đổi thói quen sinh hoạt đột ngột cũng thúc đẩy hình thành cục máu đông.

Dấu hiệu

Để phòng tránh các biến chứng nguy hiểm, nhận biết sớm dấu hiệu mạch máu bị tắc hẹp rất quan trọng. Bác sĩ Hoài chỉ ra một số triệu chứng thường gặp bao gồm:

Đau tức ngực: Đây là dấu hiệu phổ biến của bệnh mạch vành, do thiếu máu nuôi tim. Cơn đau thường xuất hiện khi gắng sức hoặc ngay cả lúc nghỉ ngơi. Người bệnh có cảm giác như bị đè ép, thắt chặt, bỏng rát ở ngực, cơn đau có thể lan lên vai, cổ, hàm, cánh tay.

Khó thở: Cảm giác hụt hơi, thở dốc là dấu hiệu của suy tim hoặc thuyên tắc phổi, do tim không đủ sức bơm máu hoặc do cục máu đông làm tắc nghẽn mạch máu phổi.

Đau đầu, chóng mặt, hoa mắt: Các triệu chứng này xuất hiện khi mạch máu não bị tắc hẹp, khiến lượng máu và oxy lên não không đủ. Người bệnh cảm thấy đau đầu dữ dội, chóng mặt, mất thăng bằng, hoa mắt, ngất xỉu.

Tê bì chân tay, yếu liệt: Nếu tay chân đột ngột bị tê bì, yếu hoặc không cử động được có thể là dấu hiệu của đột quỵ. Triệu chứng này thường xảy ra đột ngột kèm theo dấu hiệu khó nói, méo miệng, giảm thị lực, đau đầu dữ dội…

Đau bụng, buồn nôn: Một số trường hợp tắc mạch máu ở ruột có biểu hiện như đau bụng dữ dội, buồn nôn, nôn, chướng bụng và rối loạn tiêu hóa.

Khi có dấu hiệu nghi ngờ mạch máu tắc hẹp, người bệnh cần đến ngay cơ sở y tế gần nhất để được cấp cứu kịp thời. Bác sĩ khám, chỉ định cận lâm sàng cần thiết để xác định tình trạng, đưa ra phác đồ điều trị phù hợp. Các biện pháp được áp dụng điều trị tắc, hẹp mạch máu gồm dùng thuốc, can thiệp mạch (đặt stent, nong mạch), phẫu thuật.

Phòng ngừa

Để ngăn ngừa hẹp mạch máu tái phát sau điều trị, bác sĩ Hoài khuyến cáo mỗi người nên thiết lập thói quen tốt như sau:

Chế độ ăn uống lành mạnh: Hạn chế thực phẩm nhiều dầu mỡ, đồ ngọt, thức ăn nhanh. Tăng cường rau xanh, trái cây và ngũ cốc nguyên hạt. Ăn những thực phẩm tốt cho tim mạch như cá, các loại hạt, dầu ô liu rất tốt cho sức khỏe.

Tăng cường vận động thể chất: Tập thể dục đều đặn ít nhất 30 phút mỗi ngày, 5 ngày mỗi tuần. Các hoạt động như đi bộ, chạy bộ, bơi lội, đạp xe, yoga tốt cho bệnh nhân tim.

Ngủ đủ giấc, tránh căng thẳng: Ngủ đủ 7-8 tiếng mỗi ngày, tìm cách giảm căng thẳng bằng các hoạt động thư giãn như yoga, thiền, nghe nhạc.

Hạn chế rượu bia, không hút thuốc lá: Các chất kích thích này gây hại cho mạch máu, làm tăng nguy cơ mắc các bệnh tim mạch.

Kiểm tra sức khỏe định kỳ: Mỗi người nên đi khám tim mạch ít nhất một lần mỗi năm. Người có các yếu tố nguy cơ như đái tháo đường, tăng huyết áp, rối loạn mỡ máu, tiền sử gia đình mắc bệnh tim… cần đi khám thường xuyên hơn.

Thu Hà