Tiêu chuẩn ninh mạng quốc gia – nền tảng kỹ thuật cho chủ quyền số
Song song với phát triển công nghệ và thị trường, việc chuẩn hóa khung kỹ thuật quốc gia về an ninh mạng cũng được coi là một bước tiến quan trọng để củng cố nền tảng tự chủ.
Theo đại diện Bộ Khoa học và Công nghệ, bộ Tiêu chuẩn Việt Nam TCVN 14423:2025 – “An ninh mạng – Yêu cầu đối với hệ thống thông tin quan trọng” vừa được ban hành là bộ tiêu chuẩn kỹ thuật đầu tiên của Việt Nam quy định chi tiết các yêu cầu bảo đảm an ninh mạng cho hệ thống thông tin của cơ quan nhà nước và các hệ thống trọng yếu về an ninh quốc gia.
TCVN 14423:2025 là bộ tiêu chuẩn kỹ thuật đầu tiên của Việt Nam quy định các yêu cầu bảo đảm an ninh mạng cho hệ thống thông tin của cơ quan nhà nước và các hệ thống trọng yếu về an ninh quốc gia.
Theo đó, TCVN 14423:2025 giúp chuẩn hóa các yêu cầu kỹ thuật, quy trình bảo vệ, giám sát, ứng phó và kiểm định an ninh mạng; tăng cường năng lực phòng thủ chủ động cho các cơ quan, tổ chức, nhất là trong các lĩnh vực then chốt như quốc phòng, an ninh, tài chính-ngân hàng, năng lượng, viễn thông, giao thông và hạ tầng số quốc gia.
Đồng thời, hỗ trợ lực lượng chuyên trách an ninh mạng, tạo nền tảng kỹ thuật thống nhất phục vụ công tác giám sát, ứng phó và đánh giá an toàn thông tin ở phạm vi quốc gia. Qua đó, TCVN 14423:2025 góp phần củng cố năng lực tự chủ, an toàn và bền vững cho không gian mạng Việt Nam.
Tiêu chuẩn này quy định cụ thể các yêu cầu về quản lý rủi ro an ninh mạng, kiểm thử xâm nhập (penetration testing), quản lý tài sản phần cứng/phần mềm và quản lý lỗ hổng bảo mật – những nội dung lần đầu tiên được đưa vào khung tiêu chuẩn quốc gia, giúp nâng cao tính thực hành, tính khả thi và hiệu quả trong triển khai bảo đảm an ninh mạng tại các cơ quan, tổ chức.
Bộ tiêu chuẩn cũng được hài hòa với các chuẩn mực quốc tế như ISO/IEC 27002:2022, CIS Critical Security Controls v8 và NIST SP 800-53 (Hoa Kỳ), bảo đảm khả năng hội nhập và hợp tác kỹ thuật xuyên biên giới.
“TCVN 14423:2025 đóng vai trò cầu nối giữa khung pháp lý quốc gia và thông lệ quốc tế, tạo điều kiện để Việt Nam hội nhập sâu hơn vào mạng lưới an ninh mạng khu vực và thế giới, đồng thời khẳng định vị thế và uy tín quốc gia trong không gian mạng toàn cầu”, đại diện Bộ Khoa học và Công nghệ nhấn mạnh.
Bên cạnh đó, an ninh mạng cũng là một trong 11 công nghệ chiến lược được Chính phủ định hướng phát triển với 2 sản phẩm: Giải pháp tường lửa, phát hiện và ngăn chặn xâm nhập; và hệ thống bảo đảm an ninh cho hạ tầng trọng yếu, cơ sở dữ liệu quốc gia.
Ông Hoàng Long, Trưởng Ban Công nghệ thông tin Tập đoàn Viettel cho biết: Việc Chính phủ xác định an ninh mạng là một trong 11 công nghệ chiến lược quốc gia thể hiện tầm nhìn đúng đắn và cấp thiết trong bối cảnh bảo vệ chủ quyền số trở thành yêu cầu sống còn. Tuy nhiên, đây cũng là lĩnh vực nhiều thách thức khi Việt Nam đặt mục tiêu làm chủ công nghệ lõi.
Theo ông Long, khoảng cách công nghệ giữa Việt Nam và các tập đoàn toàn cầu vẫn còn đáng kể, đặc biệt trong các công nghệ phát hiện mối đe dọa chủ động, trí tuệ nhân tạo ứng dụng trong phòng thủ mạng hay các giải pháp tự động hóa an ninh. Bên cạnh đó, nguồn lực nghiên cứu-phát triển (R&D) trong nước còn hạn chế, trong khi chi phí đầu tư lớn và việc thu hút chuyên gia hàng đầu gặp nhiều khó khăn.
Hệ sinh thái an ninh mạng nội địa vẫn thiếu các đối tác công nghệ, dữ liệu huấn luyện và môi trường thử nghiệm quy mô lớn, khiến việc hoàn thiện sản phẩm, giải pháp phải phụ thuộc phần nào vào linh kiện và phần cứng nhập khẩu. Thị trường trong nước cũng cần thời gian để thay đổi tâm lý “chuộng thương hiệu ngoại”, gia tăng niềm tin đối với sản phẩm nội địa.
Dù vậy, năng lực của các doanh nghiệp Việt Nam đã có bước tiến đáng kể. Nhiều đơn vị trong nước đã làm chủ được công nghệ lõi, có khả năng phát triển và vận hành các nền tảng an ninh mạng phức tạp, đã được chứng minh qua nhiều dự án thực tế.
Lợi thế nằm ở việc hiểu rõ đặc thù thị trường, pháp lý và nhu cầu người dùng, cho phép sản phẩm Việt Nam linh hoạt tùy biến, phản ứng nhanh và hỗ trợ tốt bằng tiếng Việt, trong khi chi phí lại cạnh tranh.
Trưởng Ban Công nghệ thông tin của Tập đoàn Viettel nhận định: “Với tốc độ phát triển như hiện nay và sự đồng hành của Nhà nước, các doanh nghiệp an ninh mạng Việt Nam hoàn toàn có thể thu hẹp khoảng cách công nghệ với thế giới trong 5 đến 10 năm tới”.
Với tốc độ phát triển như hiện nay và sự đồng hành của Nhà nước, các doanh nghiệp an ninh mạng Việt Nam hoàn toàn có thể thu hẹp khoảng cách công nghệ với thế giới trong 5 đến 10 năm tới.
Ông Hoàng Long, Trưởng Ban Công nghệ thông tin, Tập đoàn Viettel
Đề cập ý nghĩa của các nền tảng an ninh mạng “Make in Vietnam”, ông Long nhấn mạnh, đây không chỉ là vấn đề công nghệ, mà còn liên quan trực tiếp đến an ninh quốc gia và chủ quyền dữ liệu.
Khi tự chủ về nền tảng, Việt Nam có thể kiểm soát mã nguồn, tránh nguy cơ backdoor, chủ động trong phản ứng và ứng cứu sự cố, đặc biệt với các dữ liệu nhạy cảm về quốc phòng, an ninh, hạ tầng trọng yếu.
Ở khía cạnh kinh tế, phát triển công nghiệp an ninh mạng nội địa giúp tiết kiệm đáng kể ngoại tệ, tạo nguồn lực tái đầu tư cho R&D trong nước, đồng thời mở ra cơ hội xuất khẩu sản phẩm và dịch vụ ra thị trường quốc tế.
Về nhân lực, đây là lĩnh vực có khả năng tạo việc làm chất lượng cao, thu hút nhân tài công nghệ trở về, góp phần hình thành đội ngũ chuyên gia an ninh mạng vững mạnh.
Về lâu dài, làm chủ công nghệ an ninh mạng không chỉ giúp Việt Nam chủ động trong đàm phán quốc tế về không gian mạng, mà còn xây dựng niềm tin và uy tín quốc gia.
“Chủ quyền số không chỉ là khẩu hiệu, mà là nền tảng sinh tồn và phát triển của đất nước trong thời đại số. Việc làm chủ công nghệ an ninh mạng là chìa khóa để bảo vệ chủ quyền số”, ông Hoàng Long khẳng định.
Nguồn: https://nhandan.vn/special/xay-dung-nen-tang-an-ninh-mang-make-in-vietnam/index.html
