Chủ tọa lãnh án tù vì nhận hối lộ, bản án đã tuyên xử lý ra sao?

Mới đây, TAND TP.Hà Nội tuyên phạt ông Phạm Việt Cường và Phạm Tấn Hoàng, 2 cựu Phó chánh án TAND cấp cao tại Đà Nẵng (nay là TAND phúc thẩm TAND tối cao tại Đà Nẵng), lần lượt 7 năm và 3 năm tù cùng về tội nhận hối lộ.

Ông Cường, ông Hoàng bị cáo buộc liên quan đến đường dây “chạy án” với sự tham gia của nhiều cựu thẩm phán, cựu kiểm sát viên, luật sư… Từ tháng 3.2022 – tháng 5.2024, nhóm này đã đưa, môi giới và nhận hối lộ tổng số 11,4 tỉ đồng để giải quyết hàng loạt vụ án theo hướng có lợi cho người chi tiền.

Đáng nói, nhiều vụ án trong số trên do ông Cường hoặc ông Hoàng từng làm chủ tọa. Khi tuyên án, ngoài trách nhiệm hình sự, TAND TP.Hà Nội cũng kiến nghị xem xét lại các bản án, quyết định có liên quan đến hành vi sai phạm của các bị cáo.

Vậy trình tự, thủ tục xem xét sẽ được thực hiện ra sao, hệ quả pháp lý là gì?

Cần hủy án để giải quyết lại

Luật sư Nguyễn Ngọc Hùng, Đoàn luật sư TP.Hà Nội, nói rất ủng hộ kiến nghị trên của hội đồng xét xử. Việc xem xét lại các bản án có liên quan sẽ giúp bảo vệ quyền và lợi ích chính đáng của đương sự. Việc này còn bảo đảm các vụ án hình sự phải được xét xử đúng người, đúng tội, đúng quy định pháp luật, không có vùng cấm và không có ngoại lệ.

Theo quy định pháp luật tố tụng hiện hành (cả hình sự, dân sự và hành chính), bản án, quyết định của tòa án đã có hiệu lực pháp luật mà phát hiện có vi phạm nghiêm trọng thủ tục tố tụng, không phù hợp với tình tiết khách quan hoặc có tình tiết mới quan trọng… thì có thể xem xét lại theo thủ tục giám đốc thẩm hoặc tái thẩm.

Như vậy, với vụ án xảy ra tại TAND cấp cao tại Đà Nẵng, TAND tối cao và Viện KSND tối cao cần thiết lập đoàn kiểm tra đối với toàn bộ các bản án có liên quan đến sai phạm của các bị cáo.

Quá trình kiểm tra, nếu phát hiện có các dấu hiệu như đã nêu ở trên, người có thẩm quyền (Chánh án TAND tối cao hoặc Viện trưởng Viện KSND tối cao) sẽ ban hành quyết định kháng nghị theo thủ tục giám đốc thẩm hoặc tái thẩm.

“Một số bản án bị can thiệp sau khi xảy ra hành vi đưa và nhận hối lộ, có dấu hiệu vi phạm nghiêm trọng về thủ tục tố tụng, không khách quan, ảnh hưởng nghiêm trọng tới quyền và lợi ích của đương sự, cần tuyên hủy để giải quyết lại”, ông Hùng nhận định.

Xử lý triệt để sai phạm

Luật sư Bùi Đình Ứng, Đoàn luật sư TP.Hà Nội, cũng ủng hộ việc xem xét lại toàn bộ các bản án xung quanh vụ “chạy án” tại TAND cấp cao tại Đà Nẵng.

Hồ sơ vụ án cho thấy có 20 vụ án, vụ việc được cơ quan tiến hành tố tụng xác định liên quan đến hành vi phạm tội của bị cáo. Có những vụ sau khi xảy ra việc đưa, nhận hối lộ thì án được tuyên theo hướng có lợi; nhưng cũng có vụ “không thể can thiệp” nên các bị cáo phải trả lại tiền.

Theo luật sư Ứng, tình tiết trên có thể dẫn đến 2 hệ quả pháp lý. Một là với những bản án sau khi kiểm tra, xem xét mà không phát hiện vi phạm, đã được giải quyết khách quan, đúng pháp luật thì sẽ giữ nguyên hiệu lực pháp luật, hành vi đưa và nhận hối lộ là độc lập và đã bị xử lý.

Ngược lại, nếu chứng minh bản án đã chịu tác động từ hối lộ, hoặc không khách quan, hoặc có vi phạm trong quá trình giải quyết, thì phải kháng nghị giám đốc thẩm hoặc tái thẩm.

Ông Ứng nhận định, việc xem xét lại các bản án chính là sự khẳng định cho nguyên tắc không bao che, không có vùng cấm, triệt để đến cùng trong công tác xử lý tham nhũng, tiêu cực.

Vị luật sư kiến nghị thời gian tới cần tăng cường hoạt động kiểm tra, giám sát nội bộ ngành tố tụng để kịp thời phát hiện, xử lý đối với các bản án có dấu hiệu không khách quan hoặc vi phạm quy định pháp luật, từ đó phòng ngừa nguy cơ tiêu cực trong hệ thống tư pháp.