Congo cáo buộc Rwanda vi phạm lệnh ngừng bắn do ông Trump làm trung gian

Tổng thống Cộng hòa Dân chủ Congo Felix-Antoine Tshisekedi ngày 9/12 cáo buộc Rwanda không tuân thủ thỏa thuận hòa bình do Mỹ và Qatar làm trung gian, chỉ vài ngày sau khi các bên ký kết thêm văn kiện tại Washington bổ sung cho thỏa thuận hòa bình hồi tháng 6.

Những nỗ lực triển khai thỏa thuận nhanh chóng bị phủ bóng bởi giao tranh đẫm máu, khi phiến quân M23 cuối tuần trước tiến sâu vào lãnh thổ CHDC Congo tại khu vực giáp Burundi và chiếm làng Luvungi. Rwanda từ lâu bị cáo buộc hậu thuẫn nhóm M23, nhưng chính phủ nước này bác bỏ.

Quân đội CHDC Congo rút khỏi Luvungi rồi đụng độ với lực lượng Wazalendo, một nhóm phiến quân ở miền đông nước này, hôm 8/12 tại thị trấn Sange. Các vụ nổ xảy ra ở thị trấn vào hôm sau, khiến 36 người thiệt mạng. Các tổ chức quan sát chưa thể xác định bên nào khai hỏa hoặc loại vũ khí gây ra vụ nổ.

Giao tranh nổ ra dù chính phủ CHDC Congo và Rwanda tuần trước đều tái khẳng định cam kết với thỏa thuận ngừng bắn do Mỹ làm trung gian, đồng thời ký thêm các văn kiện mới tại Washington. Rwanda chưa bình luận về cáo buộc mới của Tổng thống Tshisekedi.

“Chính phủ Mỹ đặc biệt quan ngại trước tình trạng bạo lực tiếp diễn tại miền đông Congo, gây ra làn sóng tản cư và tình cảnh đau thương cho vô số gia đình. Rwanda, nước đang tiếp tục hỗ trợ M23, cần ngăn chặn leo thang”, người phát ngôn Bộ Ngoại giao Mỹ cho biết.

Một quan chức cấp cao trong chính quyền Tổng thống Donald Trump cho biết họ đang theo dõi sát diễn biến, bao gồm những khu vực mà hành động thực tế của các bên chưa phù hợp với cam kết trong thỏa thuận hòa bình.

Quan chức này nói thêm rằng Mỹ đang làm việc với cả CHDC Congo và Rwanda, đồng thời nhấn mạnh Tổng thống Trump đã nói rõ với hai bên rằng “tiến độ thực thi lệnh ngừng bắn mới là tiêu chí đánh giá và ông kỳ vọng kết quả ngay lập tức”.

Trong lệnh ngừng bắn được ký kết bởi Ngoại trưởng CHDC Congo và người đồng cấp Rwanda hôm 27/6 tại Phòng Bầu dục, hai nước Đông Phi cam kết “chấm dứt ngay lập tức và vô điều kiện mọi hỗ trợ nhà nước đối với các nhóm phiến quân” tại miền đông CHDC Congo, đồng thời thúc đẩy tiến trình giải giáp và tái hòa nhập các lực lượng này.

Tổng thống Trump khi đó bình luận xung đột giữa hai nước “là một trong những cuộc chiến tồi tệ nhất” thế giới. Ông cho biết thỏa thuận hòa bình giữa hai nước châu Phi không chỉ khép lại nhiều năm xung đột đẫm máu, mà còn tạo cơ hội cho Mỹ “được quyền khai thác rất nhiều khoáng sản tại Congo”.

Thanh Danh (Theo Reuters)