Đề nghị được chọn vừa tham gia bảo hiểm xã hội bắt buộc, vừa tự nguyện

Bộ Tài chính vừa trả lời một số kiến nghị của cử tri TP.HCM liên quan tới chính sách về bảo hiểm xã hội.

Cử tri TP.HCM đề nghị quy định theo hướng cho phép người lao động được lựa chọn vừa tham gia bảo hiểm xã hội bắt buộc, vừa tham gia bảo hiểm xã hội tự nguyện.

Lý do, một số người lao động tham gia bảo hiểm xã hội bắt buộc ở mức đóng thấp, lo ngại khi nghỉ hưu, lương hưu thấp không đủ trang trải cuộc sống; hoặc đang tham gia bảo hiểm xã hội bắt buộc nhưng có thêm nguồn thu nhập khác, mong muốn đóng thêm bảo hiểm xã hội tự nguyện để nâng cao mức hưởng lương hưu.

Trả lời nội dung này, Bộ Tài chính cho biết, pháp luật về chính sách bảo hiểm xã hội quy định người lao động đang tham gia bảo hiểm xã hội bắt buộc thì không thuộc đối tượng tham gia bảo hiểm xã hội tự nguyện, trừ trường hợp đang tạm hoãn thực hiện hợp đồng lao động, hợp đồng làm việc.

Luật Bảo hiểm xã hội 2024 đã quy định cụ thể việc người lao động được tham gia bảo hiểm hưu trí bổ sung.

Bảo hiểm hưu trí bổ sung là loại hình bảo hiểm mang tính chất tự nguyện theo nguyên tắc thị trường nhằm bổ sung cho chế độ hưu trí trong bảo hiểm xã hội bắt buộc, có cơ chế tạo lập quỹ từ đóng góp của người sử dụng lao động hoặc của người sử dụng lao động và người lao động.

Mức chi trả bảo hiểm hưu trí bổ sung được xác định trên cơ sở số dư tài khoản hưu trí cá nhân tại thời điểm chi trả, được tích lũy thông qua hoạt động đầu tư quỹ bảo hiểm hưu trí bổ sung theo nguyên tắc thị trường.

Theo Bộ Tài chính, quy định về tham gia bảo hiểm hưu trí bổ sung đã tạo điều kiện cho người sử dụng lao động và người lao động đang tham gia bảo hiểm xã hội bắt buộc có thêm sự lựa chọn đóng bổ sung để được nâng cao mức hưởng khi đến tuổi nghỉ hưu dưới hình thức tài khoản hưu trí cá nhân.

Chốt sổ bảo hiểm xã hội khi doanh nghiệp giải thể ra sao?

Ngoài nội dung trên, cử tri TP.HCM còn nêu vấn đề: hiện nay, một số doanh nghiệp sau khi giải thể hoặc di dời địa điểm sản xuất, kinh doanh đã chấm dứt hợp đồng lao động nhưng chưa hoàn thành nghĩa vụ nộp bảo hiểm xã hội cho cơ quan bảo hiểm xã hội.

Điều này dẫn đến người lao động không thể chốt sổ bảo hiểm xã hội cho giai đoạn này, gây ảnh hưởng đến quyền lợi hưu trí cũng như các chế độ bảo hiểm xã hội khác.

Cử tri đề nghị Bảo hiểm xã hội Việt Nam nghiên cứu có giải pháp tháo gỡ phù hợp, cho phép người lao động được chốt sổ theo thời gian thực đóng; đồng thời tiếp tục truy thu phần nợ bảo hiểm xã hội từ doanh nghiệp bằng các biện pháp pháp lý, cưỡng chế thi hành, bảo vệ quyền lợi hợp pháp của người lao động.

Bộ Tài chính thông tin, khoản 3 điều 8 Nghị định số 158/2025/NĐ-CP quy định: người sử dụng lao động có trách nhiệm đóng đủ số tiền phải đóng bảo hiểm xã hội bắt buộc đối với người lao động đủ điều kiện hưởng bảo hiểm xã hội hoặc thôi việc, chấm dứt hợp đồng lao động, hợp đồng làm việc để kịp thời giải quyết chế độ bảo hiểm xã hội cho người lao động.

Trường hợp người sử dụng lao động chưa đóng đủ số tiền phải đóng bảo hiểm xã hội bắt buộc thì giải quyết chế độ bảo hiểm xã hội trên cơ sở thời gian đã đóng bảo hiểm xã hội đối với người lao động đủ điều kiện hưởng chế độ bảo hiểm xã hội, xác nhận thời gian đóng bảo hiểm xã hội đến thời điểm đã đóng bảo hiểm xã hội đối với trường hợp người lao động thôi việc, chấm dứt hợp đồng lao động, hợp đồng làm việc.

Sau khi thu hồi số tiền phải đóng bảo hiểm xã hội bắt buộc thì xác nhận bổ sung thời gian đóng bảo hiểm xã hội và thực hiện điều chỉnh lại mức hưởng chế độ bảo hiểm xã hội.

Ngoài ra, theo chương V Nghị định 158/2025/NĐ-CP, trường hợp người sử dụng lao động không còn khả năng đóng bảo hiểm xã hội cho người lao động trước ngày 1.7.2024 thì được xác nhận thời gian đóng để làm căn cứ giải quyết chế độ hưu trí, tử tuất đối với người lao động.

“Như vậy, việc xác nhận thời gian đóng bảo hiểm xã hội cho người lao động đã được pháp luật quy định đầy đủ. Đồng thời, Bảo hiểm xã hội Việt Nam tiếp tục phối hợp với các cơ quan chức năng có giải pháp truy thu số tiền chậm đóng bảo hiểm xã hội đối với người sử dụng lao động để điều chỉnh chế độ theo đúng quy định”, Bộ Tài chính khẳng định.