Đi mô rồi cũng nhớ về..… Hà Tĩnh!

Như đã thành tâm thức, khi nhắc đến Hà Tĩnh, mọi người nghĩ ngay miếng kẹo cu đơ ngọt ngào pha chút gừng cay cùng với bát nước chè xanh, để lại dư vị không lẫn vào đâu được.

Kẹo cu đơ được ông Cu Hai (huyện Hương Sơn, tỉnh Hà Tĩnh) làm ra từ thời Pháp thuộc nên gọi là kẹo Cu Hai. Sau đó, vì nhiều lý do mà người dân quen gọi dần thành kẹo cu đơ (trong đó có lý do gọi theo tiếng Pháp: deux là hai). Tuy có xuất xứ từ huyện Hương Sơn nhưng hiện nay, trung tâm sản xuất kẹo cu đơ nằm ở TP Hà Tĩnh, mà một trong những cơ sở nổi tiếng nhất là của ông bà Thư – Viện.

Bà Đặng Thị Hương, chủ cơ sở ông bà Thư – Viện, chia sẻ gia đình bà bắt đầu làm kẹo cu đơ vào năm 1980. Lúc đó, gia đình chủ yếu làm để ăn và bán cho hàng xóm. Vì nhiều người thích, hỏi mua nên gia đình quyết định làm nhiều hơn để bán.

“Trải qua gần 45 năm, 3 thế hệ của gia đình nối tiếp nhau gìn giữ và phát triển nghề làm kẹo cu đơ. Người ta thường gọi cơ sở của gia đình tôi là “kẹo cu đơ ông bà Thư – Viện 2 cây dừa cụt”. Lúc đó, trước nhà tôi có 2 cây dừa cụt ngọn. Tên gọi xưa cũ đó cũng in đậm trong tâm trí nhiều người” – bà Hương bồi hồi.

Làm kẹo cu đơ cần nhiều nguyên liệu và công đoạn, mỗi cơ sở có công thức chế biến riêng. Với thương hiệu cu đơ ông bà Thư – Viện thì từ trước tới nay vẫn thế. Nguyên liệu gồm đậu phộng, mật mía từ huyện Nghĩa Đàn, tỉnh Nghệ An; bánh đa và gừng từ huyện Can Lộc, tỉnh Hà Tĩnh. Tùy vào độ ngọt của mật mía, để bảo đảm đúng vị của kẹo cu đơ truyền thống mà nhiều lúc ông bà phải thêm vào đường hoặc mạch nha.

Cũng theo bà Hương, mỗi ngày cơ sở của bà làm và tiêu thụ trên dưới 3.000 chiếc kẹo, mùa Tết số lượng sẽ nhiều hơn. “Người Hà Tĩnh xem kẹo cu đơ như linh hồn của quê hương. Những người đi làm ăn xa, cứ mỗi lần về quê, nhất định họ phải mang theo vài bịch kẹo cu đơ để làm quà. Do đó, cứ Tết đến là gia đình phải làm nhiều hơn thường lệ để đáp ứng nhu cầu người dân” – bà Hương cho biết.

Giữa tiết trời se lạnh của mùa xuân, hòa chung với cái không khí vui tươi, phấn khởi của một năm mới đang về, ăn một miếng kẹo cu đơ, nhấp một ngụm chè xanh, ta không thể phân biệt được có bao nhiêu thứ cấu thành trong đó. Nó có thể là tổng hòa vị ngọt lịm của mật mía trên đầu lưỡi, vị cay của gừng và vị bùi của đậu phộng, khiến cho ta cứ mãi hoài luyến nhớ.

Có thể khẳng định, cứ nhắc tới Hà Tĩnh là phải nói tới kẹo cu đơ.

Kẹo cu đơ với hình dáng bên ngoài sần sùi chất phác, tên gọi thì gần gũi dân dã, nhưng bên trong là cả một nội lực tiềm tàng như chính con người nơi mảnh đất này. Có phải như thế mà người dân ở đây luôn có câu “Đi mô rồi cũng nhớ về Hà Tĩnh!”.

Hiện nay, trên địa bàn TP Hà Tĩnh, ngoài thương hiệu cu đơ ông bà Thư – Viện, còn hơn 100 gia đình chuyên sản xuất kẹo cu đơ. Giá mỗi chiếc kẹo từ 5.000 đến 10.000 đồng, tùy kích cỡ.