Một hoạt động giáo dục tổ chức cho học sinh TPHCM có sự kết hợp giữa nhà trường và doanh nghiệp, có thu phí (Ảnh: Huyên Nguyễn).
Tại buổi tiếp xúc cử tri Hà Nội mới đây, Tổng Bí thư Tô Lâm yêu cầu Thành phố phải kiểm tra, xử lý tình trạng trường học liên kết với các công ty, đưa giáo viên bên ngoài vào giảng dạy và thu tiền nhiều hơn mức học phí mà Nhà nước đã miễn.
Theo Tổng Bí thư, Nhà nước quản lý và chịu trách nhiệm về giáo dục, về chương trình phổ cập. Trường hợp các cơ sở giáo dục còn thiếu giáo viên thì phải tổ chức đào tạo, bố trí một cách khoa học, hợp lý chứ không thể đưa giáo viên bên ngoài vào dạy để thu tiền của phụ huynh.
“Không thể biến trường học thành nơi dịch vụ được”, Tổng Bí thư nói và yêu cầu Hà Nội phải kiểm tra, xử lý, bởi việc này “không đúng bản chất giáo dục, gây bức xúc”.
Từ năm học 2025-2026, Bộ Chính trị quyết định miễn 100% học phí cho học sinh từ bậc mầm non đến hết THPT công lập trên toàn quốc. Chính sách này không chỉ giảm gánh nặng tài chính cho phụ huynh, mà còn tạo điều kiện để tất cả trẻ em được tiếp cận giáo dục bình đẳng, góp phần nâng cao chất lượng nguồn nhân lực trong tương lai.
Tuy vậy, vào năm học mới, phụ huynh không phải đóng học phí cho con, nhưng vẫn phải nộp một số khoản thu khác theo quy định.
Cùng nhìn lại những khoản thu của hai thành phố lớn là Hà Nội và TPHCM.
Hà Nội: Quy định 5 nhóm dịch vụ
Tại Hà Nội, HĐND Thành phố đã thông qua Nghị quyết Quy định danh mục 5 khoản thu và mức thu, cơ chế quản lý thu, chi đối với các dịch vụ phục vụ, hỗ trợ hoạt động giáo dục, đào tạo đối với cơ sở giáo dục mầm non, giáo dục phổ thông, giáo dục thường xuyên công lập (không bao gồm các cơ sở giáo dục công lập chất lượng cao).
Nghị quyết quy định danh mục các khoản thu và mức thu các dịch vụ phục vụ, hỗ trợ hoạt động giáo dục, đào tạo: Dịch vụ ăn uống, bán trú; dịch vụ đưa đón học sinh; dịch vụ trông giữ, chăm sóc trẻ em, học sinh ngoài giờ; dịch vụ hoạt động giáo dục kỹ năng sống; dịch vụ hỗ trợ hoạt động giáo dục khác… Nghị quyết cũng quy định cơ chế quản lý thu, chi đối với các dịch vụ phục vụ, hỗ trợ hoạt động giáo dục, đào tạo.

Danh mục các khoản thu dịch vụ tại Hà Nội (Nguồn: TPHN).
Cụ thể, về quy định dịch vụ ăn uống, bán trú: Dịch vụ tiền ăn của học sinh bữa sáng 20.000 đồng/học sinh/ngày và bữa trưa là 35.000 đồng/học sinh/ngày.
Dịch vụ chăm sóc bán trú: 235.000 đồng/học sinh/tháng; dịch vụ trang thiết bị phục vụ bán trú (công cụ, dụng cụ, vật dụng dùng chung và đồ dùng cá nhân phục vụ cho dịch vụ bán trú) bậc mầm non là 200.000 đồng/học sinh/năm học, bậc tiểu học, THCS là 133.000 đồng/học sinh/năm học…
Các mức thu trong nghị quyết quy định đều là mức trần (mức cao nhất).
Hà Nội cũng quy định dịch vụ hoạt động giáo dục ngoài giờ chính khóa (do các cơ sở giáo dục công lập trực tiếp thực hiện) được tính mức thu theo giờ, tối đa 15.000 đồng/giờ.
TPHCM: “Điểm danh” tới 24 khoản thu
Trong khi đó, tại TPHCM, các trường công lập được thu 24 khoản dịch vụ, từ các chương trình liên kết tăng cường đến đưa đón, suất ăn, bán trú, đồng phục, máy lạnh, khám sức khoẻ…
Với các dịch vụ, hỗ trợ giáo dục, Hội đồng Nhân dân TPHCM đã thông qua 9 khoản thu gồm: Tổ chức phục vụ, quản lý và vệ sinh bán trú; phục vụ ăn sáng; chăm sóc, nuôi dưỡng ngoài giờ; khám sức khoẻ ban đầu; sử dụng máy lạnh; tiện ích ứng dụng công nghệ thông tin và chuyển đổi số; đưa rước học sinh; ký túc xá.
Trong đó, mức trần áp dụng với nhóm 1 là học sinh trên địa bàn các phường sẽ cao hơn so với nhóm 2 là học sinh ở các 54 xã, đặc khu Côn Đảo.
Mức tối đa cho học sinh nhóm 1 và nhóm 2 như sau:
Sở cho hay đây là mức thu tối đa. Tùy điều kiện thực tế và nhu cầu của học sinh, trường học có thể thỏa thuận với phụ huynh mức thu cụ thể, nhưng không được vượt trần, không tăng quá 15% so với năm học trước.
Ngoài 9 khoản trên, theo hướng dẫn của Sở GD&ĐT, các trường có thể thu 15 khoản khác phục vụ cho chương trình nhà trường và cho cá nhân học sinh.
Các nội dung phục vụ chương trình nhà trường như: Dạy tin học, tăng cường tiếng Anh, giáo dục công dân số, kỹ năng sống, STEM, năng khiếu, CLB, nhân viên nuôi dưỡng, chương trình kích cầu đầu tư, nội dung chất lượng cao tiên tiến hội nhập…
Các dịch vụ khác cho cá nhân học sinh như: Thiết bị, vật dụng phục vụ bán trú; đồng phục; học liệu; ăn bán trú, nước uống; trông xe;….
Dịch vụ tổ chức và chăm sóc bán trú được thực hiện trong trường học (Ảnh: Huyên Nguyễn).
Trong đó, với các khoản thu cho chương trình giáo dục, Sở yêu cầu các trường có sự kế thừa từ năm học trước, đảm bảo nguyên tắc thu đủ, chi đủ và sử dụng đúng mục đích, công khai với phụ huynh. Mức thu cần tương xứng với chất lượng dịch vụ giáo dục, đào tạo. Tỷ lệ tăng mức thu (nếu có) không quá 15% so với năm ngoái.
Nhìn chung, nhà trường phải giải trình, công khai và thống nhất với phụ huynh, trước khi thu.
So sánh danh mục các khoản thu giữa Hà Nội và TPHCM cho thấy, về bản chất, các hoạt động dịch vụ trong trường học không quá khác nhau. Tuy nhiên, cách thiết kế danh mục lại có sự chênh lệch đáng kể.
Hà Nội gộp các hoạt động giáo dục ngoài giờ chính khóa vào một nhóm dịch vụ lớn, trong khi TPHCM tách nhỏ thành từng nội dung, từng môn học cụ thể. Điều này khiến số lượng đầu mục các khoản thu tại TPHCM nhiều hơn, dù không ít khoản có nội dung tương đồng.
Các khoản thu này cơ bản đã duy trì nhiều năm qua, kể cả khi chưa miễn học phí. Trong bối cảnh học phí đã được miễn hoàn toàn, việc quản lý, minh bạch và kiểm soát các khoản thu dịch vụ trong trường học đang trở thành vấn đề được xã hội đặc biệt quan tâm.
Câu chuyện không chỉ nằm ở con số bao nhiêu khoản thu, mà là ranh giới giữa hỗ trợ giáo dục cần thiết và nguy cơ “dịch vụ hóa” môi trường học đường.
Nguồn: https://dantri.com.vn/giao-duc/diem-danh-hang-chuc-khoan-thu-dich-vu-dang-duoc-thuc-hien-tai-truong-hoc-20251217090224807.htm

