Đưa rừng trồng gỗ lớn Quảng Trị đi châu Âu

Từ năm 2007, ông Hoàng Đức Doanh, khi đó là Chi cục trưởng Chi cục Lâm nghiệp Quảng Trị, đã chủ động xây dựng phương án quản lý rừng bền vững gắn với chứng chỉ của Hội đồng Quản trị rừng FSC (Forest Stewardship Council).

Đi đầu cả nước

Đây là lĩnh vực hoàn toàn mới, chưa có tiền lệ ở Việt Nam, đòi hỏi vừa làm vừa học, vừa thuyết phục người dân thay đổi tập quán trồng rừng ngắn ngày sang giữ rừng dài hạn.

Ngày ấy, người dân quen trồng rừng với chu kỳ 5 – 6 năm để bán gỗ dăm, thu lợi nhanh nhưng giá trị thấp cả về kinh tế lẫn môi trường. Việc giữ rừng 10 năm, tuân thủ nghiêm ngặt các tiêu chí môi trường, xã hội và kỹ thuật của FSC bị xem là “xa xỉ”.

“Ai cũng ngơ ngác, không hiểu chứng chỉ rừng là gì”, ông Doanh nhớ lại.

Năm 2007, Chi cục Lâm nghiệp bắt đầu thí điểm trồng rừng có chứng chỉ FSC cho nhóm hộ gia đình trồng rừng. Song song với việc xây dựng bộ tài liệu về nguyên tắc, tiêu chí quản lý rừng, ông Doanh trực tiếp xuống cơ sở, vận động từng nhóm hộ, từng thôn bản tham gia.

Năm 2010, nỗ lực ấy được ghi nhận khi 306ha rừng trồng tại hai xã Trung Sơn và Vĩnh Thủy (cũ) được cấp chứng chỉ FSC. Đây là mô hình nhóm hộ gia đình có chứng chỉ rừng FSC đầu tiên tại Việt Nam.

Từ “hạt giống” ban đầu, phong trào trồng rừng có chứng chỉ ở Quảng Trị từng bước lan rộng. Đến năm 2014, Hội các nhóm hộ có chứng chỉ rừng Quảng Trị được thành lập, ông Hoàng Đức Doanh được bầu làm Chủ tịch hội.

Thực tế cho thấy, rừng FSC mang lại hiệu quả kinh tế rõ rệt. Ông Lê Biên Hòa, trú xã Bến Hải (Quảng Trị) có 10ha rừng FSC. Ông Hòa trồng rừng phủ xanh đất trống từ những năm 1990 nhưng có thời điểm muốn bỏ cuộc vì thu nhập thấp.

Từ 2007, ông trồng rừng gỗ lớn theo tiêu chuẩn FSC với lời hứa hẹn từ doanh nghiệp thu mua cao hơn 20USD mỗi m³. Ông cho biết mỗi ha rừng FSC sau chu kỳ 10 năm, với giá bán cao hơn 10 – 15% so với gỗ không chứng chỉ, lợi nhuận đạt hơn 130 triệu đồng/ha, gấp đôi trồng rừng truyền thống.

Không chỉ lợi ích kinh tế, rừng FSC còn góp phần bảo vệ môi trường, giảm xói mòn, giữ đất, điều hòa khí hậu.

Với chứng chỉ FSC, rừng trồng gỗ lớn Quảng Trị đạt tiêu chuẩn để sản xuất thành phẩm xuất khẩu vào các thị trường khó tính như châu Âu, Mỹ.

Rừng FSC ngày càng mở rộng

Đến nay, Quảng Trị có khoảng 53.000ha rừng được cấp chứng chỉ FSC, trong đó các công ty lâm nghiệp 20.114ha; hộ gia đình 32.886ha.

Riêng Hội các nhóm hộ quản lý hơn 5.600ha, gồm cả rừng trồng (3.500ha) và rừng tự nhiên (2.100ha) của cộng đồng. Diện tích này tăng gấp 15 lần so với thời điểm mới thành lập hội.

Ông Phan Văn Phước – Phó giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường Quảng Trị – đánh giá Hội các nhóm hộ có chứng chỉ rừng tỉnh Quảng Trị giữ vai trò nòng cốt trong việc duy trì và mở rộng diện tích rừng FSC cho các hộ gia đình và cộng đồng tại tỉnh.

“Hội đã góp phần thúc đẩy phát triển rừng trồng gỗ lớn, quản lý rừng bền vững và nâng cao thu nhập cho hộ gia đình”, ông Phước nói.

Với 45 năm tuổi Đảng, ông Hoàng Đức Doanh luôn giữ vai trò đảng viên nòng cốt, kiên trì đưa chủ trương phát triển lâm nghiệp bền vững vào cuộc sống.

Hướng tới Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIV của Đảng, ông Doanh cho hay hội đặt mục tiêu đến năm 2030, hội mở rộng diện tích rừng trồng được cấp chứng chỉ FSC đạt 5.500 – 6.000ha, góp phần vào chỉ tiêu phát triển lâm nghiệp của tỉnh, tăng thu nhập cho người trồng rừng..

Ở tuổi 68, sau hai nhiệm kỳ Chủ tịch hội, ông Hoàng Đức Doanh xin rút lui để lớp kế cận tiếp tục gánh vác.

Nhìn lại chặng đường từ những ngày đầu “khai hoang” khái niệm FSC đến phong trào rừng bền vững, nhiều người trồng rừng ở Quảng Trị nhắc đến ông như người mở đường thầm lặng, đặt nền móng cho sự thay đổi nhận thức và cách làm lâm nghiệp bền vững của cả một vùng đất.