EU đóng băng vô thời hạn tài sản Nga, mở đường hỗ trợ Ukraine

Liên minh châu Âu (EU) ngày 13/12 đạt được thỏa thuận phong tỏa các tài sản của ngân hàng trung ương Nga đang bị giữ tại châu Âu, trị giá khoảng 210 tỷ euro (hơn 246 tỷ USD), “cho đến khi nào còn cần thiết” thay vì phải gia hạn lệnh đóng băng định kỳ 6 tháng một lần như trước đây.

Quyết định này nhằm loại bỏ rủi ro chính trị khi một số nước thành viên có quan hệ thân thiện hơn với Moskva, như Hungary hoặc Slovakia, tiếp tục đe dọa phủ quyết gia hạn phong tỏa tài sản Nga và buộc EU phải hoàn trả. Động thái còn là bước then chốt nhằm tháo gỡ rào cản pháp lý về sử dụng nguồn tiền này để hỗ trợ Ukraine.

EU coi cuộc xung đột tại Ukraine là mối đe dọa trực tiếp đối với an ninh của khối và đặt mục tiêu duy trì năng lực tài chính cho Kiev trong giai đoạn tới. Việc đóng băng vô thời hạn được kỳ vọng sẽ thúc đẩy kế hoạch cho Ukraine vay tối đa 165 tỷ euro trong giai đoạn 2026-2027, trang trải cả nhu cầu quân sự lẫn dân sự. Ukraine chỉ phải hoàn trả khoản vay một khi Nga bồi thường thiệt hại chiến tranh.

Các lãnh đạo EU dự kiến họp ngày 18/12 để thảo luận chi tiết cơ chế cho vay và giải quyết những vướng mắc còn lại, trong đó có yêu cầu của Bỉ về bảo đảm cơ sở pháp lý, tránh nguy cơ nước này đơn độc chịu hậu quả nếu Nga thắng kiện trong các vụ kiện.

Trong khi đó, Thủ tướng Hungary Viktor Orban chỉ trích quyết định được EU thông qua bằng cơ chế biểu quyết thiếu công bằng. Ông cũng cảnh báo rằng quyết định này sẽ gây tổn hại không thể khắc phục cho EU và tuyên bố Budapest sẽ tìm cách “khôi phục trật tự pháp lý”.

Ngân hàng trung ương Nga phản đối kế hoạch của EU, cho rằng việc sử dụng tài sản của họ là trái pháp luật và khẳng định sẽ áp dụng mọi biện pháp cần thiết để bảo vệ lợi ích.

Cơ quan này đã khởi kiện Euroclear, tổ chức lưu ký chứng khoán có trụ sở tại Bỉ đang nắm giữ khoảng 185 tỷ euro tài sản Nga, cáo buộc các hành động bất hợp pháp gây thiệt hại cho khả năng quản lý quỹ và chứng khoán của Nga. Euroclear hiện đang đối mặt với hơn 100 vụ kiện tại Nga liên quan đến việc phong tỏa tài sản từ năm 2022.

Thủ tướng Ukraine Yulia Svyrydenko ca ngợi quyết định của EU là “bước ngoặt hướng tới công lý và trách nhiệm”, cho rằng động thái này củng cố nền tảng cho cơ chế vay bồi thường và đưa Kiev tiến gần hơn tới viễn cảnh Nga phải chi trả cho những thiệt hại đã gây ra.

Thanh Danh (Theo Reuters, Guardian)