Fandom và vai trò với kinh tế Lifestyle

Fandom hay cộng đồng người hâm mộ, không còn chỉ là một nhóm người cùng nhau bàn tán về một bộ phim hay một nhóm nhạc. 

Từ cộng đồng yêu thích đến động lực định hình kinh tế Lifestyle

Ngày nay, Fandom đã trở thành một lực lượng kinh tế mạnh mẽ, là yếu tố cốt lõi trong việc hình thành cái gọi là Kinh tế phong cách sống (Lifestyle Economy), một mô hình mà các thành phố lớn trên toàn cầu, bao gồm cả TP.HCM, đang phát triển ngày càng rõ nét. 

Thuật ngữ Fandom được ghép từ “Fan” (người hâm mộ) và “dom” (lãnh địa, cộng đồng). Theo truyền thống, Fandom chỉ được hiểu là một nhóm người hâm mộ cuồng nhiệt dành cho một sản phẩm văn hóa cụ thể nhóm nhạc, một sản phẩm sách hay một nhân vật giải trí mang tính biểu tượng của giới trẻ. Tuy nhiên, trong thời đại số hóa, Fandom đã mở rộng ý nghĩa. Nó không chỉ là về việc tiêu thụ nội dung mà còn là về sản xuất nội dung, tương tác xã hội và xây dựng bản sắc cá nhân.

Thâm nhập và tìm hiểu vài người trẻ, rất trẻ, thậm chí học sinh cấp 2-3, các bạn đã có những tuyên ngôn sống riêng cho mình, đôi khi trẻ con nhưng cũng có sự khác biệt, không thích trào lưu hay áp đặt. Việc gia nhập một Fandom cụ thể (ví dụ: A.R.M.Y của BTS, BLINK của BLACKPINK, hoặc cộng đồng fan của các trò chơi điện tử như Liên quân, Liên Minh Huyền Thoại hay Minecraft) là cách để mỗi cá nhân thể hiện giá trị, gu thẩm mỹ, và thậm chí là quan điểm sống của mình. 

N.Ý (học sinh lớp 11) chia sẻ, mình có một nhóm bạn, thích kiểu DIY Fashion-do it yourself (thời trang “Tự làm”). Các bạn tự sáng tạo hình ảnh cho áo, tạo những đường nét màu sắc riêng cho nhóm và chọn phong cách chủ đạo theo mùa, theo cảm hứng, theo xu hướng cá nhân hóa (Personalization) hoặc Print on Demand (In theo yêu cầu) và biến những chiếc áo ấy thành điểm nhấn, nổi bật cho cả nhóm. 

Đây không chỉ là hành động mua sắm mà là hành động sở hữu một phần của bản sắc và thể hiện cá tính. Và có thể xem, Fandom của các bạn chấp nhận và cảm thấy mình thuộc về một cộng đồng, điều vô cùng quan trọng đối với giới trẻ đang tìm kiếm sự khẳng định bản thân.

Trở thành sức bật cho Lifestyle Economy

Kinh tế phong cách sống (Lifestyle Economy) là mô hình kinh tế tập trung vào việc bán sản phẩm và dịch vụ không chỉ vì công năng mà vì khả năng cải thiện và thể hiện một phong cách sống lý tưởng mà người tiêu dùng mong muốn. Fandom chính là chất xúc tác mạnh mẽ nhất cho mô hình này, biến sở thích thành nhu cầu tiêu dùng không thể thiếu. Các mô hình tiêu dùng truyền thống đã thay đổi đáng kể và tích cực hơn. 

Các khu vực trung tâm của TP.HCM đang chứng kiến sự phát triển của các cửa hàng chuyên bán đồ nhập khẩu, các quán cà phê được thiết kế để trở thành nơi gặp gỡ của Fandom. Những địa điểm này trở thành “điểm nóng” văn hóa, thu hút du khách và người hâm mộ ở nhiều nơi khác đến TPHCM. 

Các khu vực giải trí và trung tâm mua sắm phải liên tục điều chỉnh chiến lược để tổ chức các sự kiện phù hợp với nhu cầu của Fandom, từ việc cho phép thuê không gian quảng cáo LED cho thần tượng đến việc tổ chức các buổi gặp gỡ fan. 

Điều này trực tiếp thúc đẩy ngành dịch vụ, ẩm thực và bán lẻ của thành phố. Fandom không chỉ là lực lượng tiêu thụ mà còn là lực lượng sáng tạo tiềm năng lớn. Từ đó, nhiều người hâm mộ cuồng nhiệt đã trở thành những influencer (người ảnh hưởng) trong cộng đồng của họ. Họ đánh giá sản phẩm, hướng dẫn mua sắm, và tạo ra xu hướng. Sức ảnh hưởng của họ dựa trên sự tin cậy và sự hiểu biết sâu sắc về Fandom, có sức thuyết phục hơn nhiều so với quảng cáo truyền thống.

Fandom – lực lượng định hình phong cách tương lai 

Fandom đã vượt ra khỏi vai trò là một cộng đồng hâm mộ để trở thành một lực lượng văn hóa xã hội và kinh tế không thể phủ nhận. Đối với giới trẻ TP.HCM, việc tham gia Fandom là một phần của quá trình định hình phong cách sống và tìm kiếm cảm giác thân thuộc. 

Để phát triển bền vững Kinh tế phong cách sống, các thành phố lớn cần nhận ra và tận dụng sức mạnh này: Fandom không phải là một hiện tượng nhất thời, mà là một cấu trúc xã hội mới đang định hình cách chúng ta sống, tiêu dùng và tương tác trong kỷ nguyên số. 

Chính sự nhiệt huyết và khả năng chi trả của các cộng đồng Fandom đang là động lực thầm lặng nhưng mạnh mẽ, thúc đẩy sự phát triển năng động và đầy màu sắc của Lifestyle Economy tại các đô thị hiện đại. 

Việc xây dựng một nền “kinh tế phong cách” dành cho thế hệ này không chỉ dừng lại ở việc đáp ứng nhu cầu vật chất mà còn phải được định hướng bởi một lối sống xanh, nhận thức văn minh, và tư duy sáng tạo mang tính bản sắc cá nhân nhưng vẫn phù hợp với văn hóa Á Đông. 

Nhìn nhận khách quan, xu hướng này là một nhu cầu tất yếu, sự gia tăng của các vấn đề môi trường (biến đổi khí hậu, ô nhiễm) buộc người tiêu dùng phải thay đổi hành vi, lối sống và giới trẻ sẽ là lực lượng tiên phong trong suy nghĩ và hành động, để Lối sống xanh không còn là một lựa chọn mà là một trách nhiệm. 

Từ góc độ chủ quan, tôi tin rằng chìa khóa để xây dựng thành công kinh tế phong cách nằm ở sự cân bằng giữa “cá tính” và “khuôn khổ văn hóa”. Giới trẻ khao khát thể hiện bản thân, khẳng định sự khác biệt qua phong cách sống (ăn uống thuần chay, thời trang vintage và second-hand, hay du lịch bền vững) thì chắc chắn đây là động lực mạnh mẽ thúc đẩy các mô hình kinh doanh mới như kinh tế chia sẻ (sharing economy) và kinh tế tuần hoàn (circular economy). 

“Phong cách” lúc này không chỉ là vẻ ngoài mà là tuyên ngôn về giá trị sống. Ví như việc sử dụng các sản phẩm truyền thống không chỉ vì yếu tố đu trend mà còn vì ý thức bảo tồn di sản là một biểu hiện đẹp của sự kết hợp này. 

Kinh tế lifestyle: ‘Mỏ vàng’ mới của TP.HCM

Những trải nghiệm và giá trị tưởng như vô hình lại trở thành “mỏ vàng” mới, định hình sức hút đô thị và khiến nhiều người sẵn sàng chi số tiền lớn. Ở nhiều thành phố lớn trên thế giới, kinh tế lifestyle đang trỗi dậy mạnh mẽ.