Gia đình Việt Nam ngày càng nhỏ, đơn thân gia tăng

Ngày 30.12, Ban Văn hóa – Xã hội, HĐND TP.HCM phối hợp Sở Văn hóa và Thể thao TP.HCM cùng Trường đại học Khoa học xã hội và Nhân văn (Đại học Quốc gia TP.HCM) tổ chức hội thảo khoa học “Nâng cao hiệu quả thực hiện bộ tiêu chí xây dựng gia đình hạnh phúc tại TP.HCM”.

Xây dựng gia đình hạnh phúc với 5 nhóm cốt lõi

Phát biểu tại khai mạc hội thảo, ông Huỳnh Thanh Nhân, Phó chủ tịch HĐND TP.HCM, cho biết năm 2021, UBND TP.HCM đã phê duyệt Đề án xây dựng tiêu chí đánh giá gia đình hạnh phúc giai đoạn 2021 – 2030 với 5 tiêu chí cốt lõi: ứng xử trong gia đình, điều kiện vật chất, điều kiện tinh thần, giáo dục, y tế và chăm sóc sức khoẻ.

TP.HCM là địa phương đầu tiên trong cả nước triển khai bộ tiêu chí xây dựng gia đình hạnh phúc, thể hiện tư duy đổi mới trong quản lý xã hội và phát triển con người.

Sau gần 5 năm triển khai, bộ tiêu chí được đánh giá là chủ trương đúng đắn, phù hợp với yêu cầu phát triển văn hóa – xã hội trong giai đoạn mới, từng bước đi vào đời sống. Qua đó, góp phần nâng cao nhận thức và thúc đẩy những thay đổi tích cực trong hành vi, lối sống và mối quan hệ gia đình – cộng đồng.

Theo bà Phạm Phương Thảo, nguyên Chủ tịch HĐND TP.HCM, gia đình Việt Nam hiện chịu những tác động lớn từ kinh tế thị trường, cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ 4 và thời kỳ hội nhập.

Một trong những biến đổi rõ nét là quy mô gia đình ngày càng nhỏ hơn và gia đình đơn thân ngày càng nhiều hơn. Xu hướng “4 không” của một bộ phận giới trẻ trên thế giới: Không yêu, không kết hôn, không sinh con, không lập gia đình đang có những ảnh hưởng nhất định.

Bên cạnh đó, chức năng tái sản xuất con người của gia đình cũng thay đổi theo hướng bình đẳng hơn, không còn quá chú trọng việc sinh con trai.

Trong đời sống gia đình, các mối quan hệ cũng trở nên dân chủ hơn, con cái được lắng nghe nhiều hơn, thay vì tuân theo người lớn một cách máy móc như trước.

ẢNH: SỞ VĂN HÓA VÀ THỂ THAO TP.HCM

Hoàn thiện bộ tiêu chí theo hướng khoa học và bền vững

Bên cạnh những kết quả đạt được, lãnh đạo TP.HCM cũng thẳng thắn nhìn nhận một số hạn chế trong quá trình triển khai bộ tiêu chí. Nhận thức về vai trò của gia đình ở một bộ phận người dân, đặc biệt là giới trẻ, chưa thật sự đầy đủ; công tác tuyên truyền chưa đồng đều, chưa đi vào chiều sâu.

Việc đo lường mức độ hạnh phúc gia đình hiện vẫn còn thiếu các công cụ định lượng khoa học, chủ yếu dựa vào cảm tính. Một số tiêu chí cần được rà soát, cập nhật để phù hợp hơn với bối cảnh mới như tác động của công nghệ số, mạng xã hội, áp lực kinh tế – xã hội, vấn đề chăm sóc người cao tuổi và giáo dục trẻ em trong môi trường đô thị đặc thù.

Các ý kiến của các đại biểu thống nhất rằng xây dựng gia đình hạnh phúc không chỉ là phong trào, mà là nhiệm vụ chiến lược gắn với phát triển con người và xã hội bền vững.

Từ kết quả hội thảo, các đại biểu đề xuất tiếp tục hoàn thiện bộ tiêu chí và hệ thống chỉ số theo hướng khoa học, khả thi, phù hợp với thực tiễn đô thị.

Qua đó, đẩy mạnh ứng dụng công nghệ số trong thu thập và quản lý dữ liệu, tăng cường liên kết giữa nghiên cứu khoa học và quản lý nhà nước. Đồng thời lồng ghép hiệu quả chính sách gia đình với an sinh xã hội, bình đẳng giới và phát triển con người.