Tổng thống Nga Vladimir Putin (Ảnh: Reuters).
Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky ngày 24/12 đã công bố kế hoạch hòa bình 20 điểm do các quan chức Ukraine và Mỹ soạn thảo. Đây là bước ngoặt đáng kể so với kế hoạch hòa bình được đưa ra hồi tháng 10, trong đó đề xuất Ukraine phải nhượng bộ lãnh thổ và từ bỏ tham vọng gia nhập NATO.
Ông Zelensky trình bày đề xuất mới như một sự thỏa hiệp đối với kế hoạch do ông Kirill Dmitriev, đặc phái viên của Tổng thống Nga Vladimir Putin, và ông Steve Witkoff, đặc phái viên của Tổng thống Mỹ Donald Trump, soạn thảo và công bố hồi tháng 11.
Bản kế hoạch mới bao gồm các đảm bảo an ninh mà Ukraine mong muốn nhận được để ngăn chặn các chiến dịch quân sự của Nga trong tương lai, cũng như các kế hoạch tái thiết Ukraine hậu xung đột.
Các nhà phân tích nhận định, Nga khó có thể chấp nhận kế hoạch hòa bình mới của Ukraine, đặc biệt trong bối cảnh lực lượng Moscow đang giành được những bước tiến trên chiến trường.
Lập trường của Nga
Trong 2 năm qua, khi chiến dịch quân sự của Nga diễn ra, Tổng thống Putin liên tục nhấn mạnh hai điểm chính: Ukraine phải rút quân khỏi phần còn lại ở các tỉnh Donetsk và Lugansk, đồng thời từ bỏ mục tiêu gia nhập NATO.
Tổng thống Putin đã xác nhận lại lập trường trên trong cuộc họp báo thường niên gần đây. Ông nói rằng Nga sẵn sàng thực hiện một số “nhượng bộ”, được cho là bao gồm việc từ bỏ quyền kiểm soát một số vùng lãnh thổ do Nga kiểm soát ở các tỉnh Kharkov và Zaporizhzhia. Tuy nhiên, ông nhấn mạnh Nga sẵn sàng tiếp tục chiến dịch quân sự để kiểm soát hoàn toàn tỉnh Donetsk.
Kế hoạch hòa bình mới của Ukraine đề xuất Nga rút quân khỏi các vùng Dnipropetrovsk, Mykolaiv, Sumy và Kharkov. Đề xuất này cũng nêu rõ rằng, Ukraine sẽ rút quân khỏi các khu vực thuộc tỉnh Donetsk, nơi sẽ được biến thành vùng phi quân sự, nhưng với điều kiện Nga cũng phải rút quân khỏi khu vực ở mức độ tương đương.
“Kế hoạch này không đưa ra bất kỳ sự thỏa hiệp nào liên quan đến lãnh thổ hay nhà máy điện hạt nhân Zaporizhzhia. Việc không giải quyết được vấn đề lãnh thổ khiến kế hoạch này không thể thực hiện được”, nhà phân tích Nga Georgi Bovt nhận định.
Nga hiện kiểm soát nhà máy Zaporizhzhia, nhà máy điện hạt nhân lớn nhất châu Âu, nhưng Ukraine muốn vận hành chung cơ sở này với Mỹ.
Vị trí các khu vực ở miền Đông Ukraine (Ảnh: Sky).
Nga có thể bác bỏ kế hoạch hòa bình của Ukraine
Mặc dù chiến dịch quân sự ở Ukraine được cho là gây tổn thất đáng kể cho cả nền kinh tế và quân đội Nga, nhưng Điện Kremlin dường như vẫn tin rằng Nga có thể giành được nhiều lợi ích hơn bằng cách tiếp tục cuộc xung đột này.
Bất chấp các lệnh trừng phạt do phương Tây áp đặt sau khi mở chiến dịch quân sự ở Ukraine, các nhà phân tích cho rằng Nga vẫn chưa rơi vào khủng hoảng kinh tế đến mức phải thay đổi hướng đi.
Nga hiện kiểm soát khoảng 3/4 tỉnh Donetsk. Với tốc độ tiến quân hiện tại, lực lượng Nga sẽ mất khoảng 18 tháng để kiểm soát toàn bộ khu vực này.
Ông Dmitri Medvedev, Phó Chủ tịch Hội đồng An ninh Nga và cựu Tổng thống Nga, hôm 24/12 cho biết khoảng 417.000 tân binh đã ký hợp đồng mới để gia nhập quân đội Nga vào năm 2025, một con số tương đối trùng khớp với ước tính của các nhà nghiên cứu độc lập.
Vì sao Nga vẫn đàm phán?
Các chuyên gia cho rằng Nga quan tâm đến việc đàm phán một thỏa thuận hòa bình khả thi để duy trì mối quan hệ với Mỹ và tránh phải chịu hoàn toàn trách nhiệm về cuộc xung đột đang diễn ra.
Moscow cũng muốn trì hoãn các lệnh trừng phạt bổ sung hoặc các biện pháp hạn chế kinh tế khác từ Washington. Các lệnh trừng phạt do Tổng thống Trump áp đặt vào tháng 10 đối với hai tập đoàn dầu mỏ khổng lồ của Nga, Rosneft và Lukoil, đã buộc Nga phải bán dầu với mức chiết khấu cao hơn đáng kể.
Những tranh cãi về các điều khoản trong kế hoạch hòa bình cũng khoét sâu thêm những rạn nứt giữa Ukraine và các đồng minh phương Tây, khi các điều khoản được thảo luận tại nhiều nước khác nhau trong tiến trình đàm phán kéo dài.
Người phát ngôn Điện Kremlin Dmitry Peskov cho biết Tổng thống Putin đã được thông báo về các đề xuất mới của Kiev và Moscow đang xây dựng lập trường của mình.
“Các đồng nghiệp của chúng tôi ở Mỹ đều biết rõ các luận điểm chính trong lập trường của Nga”, ông Peskov nêu rõ.
Các nhà bình luận cho rằng, các cuộc đàm phán ngoại giao về các điều khoản hòa bình có thể sẽ tiếp tục trong khi cuộc xung đột vẫn tiếp diễn.
“Nga không có ý định chấm dứt xung đột với Ukraine, cũng như không sẵn sàng nhượng bộ dù chỉ là nhỏ nhất ở giai đoạn này”, Volodymyr Fesenko, một nhà phân tích ở Kiev, nhận định.
“Đối với Điện Kremlin, việc thảo luận về kế hoạch hòa bình của Tổng thống Trump chỉ đơn thuần là một nước đi chiến thuật với Mỹ nhằm duy trì mối quan hệ mang tính xây dựng với tổng thống Mỹ đương nhiệm, đồng thời làm trầm trọng thêm mâu thuẫn giữa Mỹ và Ukraine”, nhà phân tích cho biết thêm.
Nguồn: https://dantri.com.vn/the-gioi/giai-ma-buoc-di-chien-luoc-cua-nga-khi-ukraine-neu-de-xuat-hoa-binh-20-diem-20251225144031925.htm
