(PLO)- Sau khi thống nhất đất nước vào tháng 4-1975, Việt Nam có 72 đơn vị hành chính cấp tỉnh, đến thời điểm này, cả nước có 63 tỉnh, TP, trong đó có 57 tỉnh và 6 TP trực thuộc trung ương.
Bộ Chính trị, Ban Bí thư đã có Kết luận 126 về một số nội dung tiếp tục sắp xếp, tinh gọn tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị năm 2025.
Trong đó, đáng chú ý, để tiếp tục sắp xếp, hoàn thiện tổ chức, bộ máy của hệ thống chính trị trong năm 2025 và nhiệm kỳ 2025 – 2030, Bộ Chính trị giao Đảng ủy Chính phủ chủ trì, phối hợp với Ban Tổ chức Trung ương, Đảng ủy Quốc hội, các cấp ủy, tổ chức đảng có liên quan nghiên cứu định hướng tiếp tục sắp xếp bỏ cấp hành chính trung gian (cấp huyện).
Đồng thời, xây dựng phương án tiếp tục sắp xếp cấp xã phù hợp với mô hình tổ chức mới, đề xuất tổ chức bộ máy, chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn, trách nhiệm của cấp xã; định hướng sáp nhập một số đơn vị hành chính cấp tỉnh…
Đảng ủy Chính phủ cũng được giao đề xuất chủ trương sửa đổi, bổ sung các quy định pháp luật, quy định của Đảng có liên quan, báo cáo Bộ Chính trị trong quý 3-2025.
Những thông tin này đã nhận được sự quan tâm, chú ý của người dân. Vậy lịch sử của những lần sáp nhập, chia tách tỉnh, thành của Việt Nam từ khi thống nhất năm 1975 đến nay được thực hiện ra sao?
Thông tin tổng hợp của Bộ Nội vụ về quản lý địa giới đơn vị hành chính các cấp được công bố cách đây vài năm (năm 2017), cho hay sau khi thống nhất đất nước vào tháng 4-1975, Việt Nam có 72 đơn vị hành chính cấp tỉnh; trong đó, miền Bắc có 25 đơn vị và miền Nam có 47 đơn vị.
Đến tháng 12-1975, Quốc hội khóa V đã ra nghị quyết bãi bỏ cấp khu, giải thể khu tự trị, hợp nhất đơn vị hành chính, sáp nhập hàng loạt tỉnh phía Bắc và Bắc Trung Bộ.
Đầu năm 1976, việc sáp nhập tiếp tục được thực hiện trên diện rộng trải dài từ Bắc Trung Bộ đến các tỉnh Tây Nam Bộ và các tỉnh Tây Nguyên. Khi này, cả nước chỉ còn 38 đơn vị hành chính cấp tỉnh.
Vào năm 1978, Quốc hội phê chuẩn mở rộng địa giới Hà Nội, sáp nhập thêm 5 huyện; tách tỉnh Cao Lạng thành hai tỉnh Cao Bằng và Lạng Sơn, cả nước lúc này có 39 tỉnh, thành. Một năm sau, năm 1979, cả nước có 40 đơn vị hành chính sau khi thành lập Đặc khu Vũng Tàu – Côn Đảo, tương đương cấp tỉnh.
Năm 1989, cả nước có 44 tỉnh thành, đặc khu; gồm 40 tỉnh, 3 TP và đặc khu Vũng Tàu – Côn Đảo. Thời điểm này, tỉnh Bình Trị Thiên được tách ra làm ba tỉnh là Quảng Bình, Quảng Trị và Thừa Thiên – Huế; tỉnh Nghĩa Bình được tách ra thành Quảng Ngãi và Bình Định; tỉnh Phú Khánh được tách ra thành tỉnh Phú Yên và Khánh Hòa.
Tới năm 1991, cả nước có 53 tỉnh thành. Lúc này, hàng loạt tỉnh nhập lại trước đây như tỉnh Hà Sơn Bình được tách ra thành tỉnh Hà Tây và tỉnh Hòa Bình; tỉnh Hà Nam Ninh tách ra thành tỉnh Nam Hà và tỉnh Ninh Bình; tỉnh Nghệ Tĩnh tách ra thành tỉnh Nghệ An và tỉnh Hà Tĩnh; tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu được thành lập trên cơ sở ba huyện tách từ tỉnh Đồng Nai hợp nhất với đặc khu Vũng Tàu Côn Đảo (giải thể đặc khu).
Năm 1997, cả nước tăng lên 61 tỉnh thành khi một số tỉnh tiếp tục chia tách. Cụ thể, tỉnh Bắc Thái tách thành tỉnh Bắc Kạn và tỉnh Thái Nguyên; tỉnh Hà Bắc tách thành tỉnh Bắc Giang và tỉnh Bắc Ninh; tỉnh Nam Hà tách thành tỉnh Hà Nam và tỉnh Nam Định; tỉnh Hải Hưng tách thành tỉnh Hải Dương và tỉnh Hưng Yên.
Đồng thời, cũng trong năm này, tỉnh Quảng Nam – Đà Nẵng chia tách thành hai đơn vị hành chính là tỉnh Quảng Nam và TP Đà Nẵng (trực thuộc Trung ương); tỉnh Sông Bé tách thành hai tỉnh là Bình Dương và Bình Phước.
Năm 2004, nước ta tách thêm ba tỉnh nâng số đơn vị hành chính cấp tỉnh lên đến 64. Cụ thể, tỉnh Đắk Lắk tách thành tỉnh Đắk Nông và tỉnh Đắk Lắk; tỉnh Cần Thơ tách thành tỉnh Hậu Giang và TP Cần Thơ (trực thuộc Trung ương); tỉnh Lai Châu tách ra thành tỉnh Lai Châu và tỉnh Điện Biên.
Đến năm 2008, Quốc hội biểu quyết thông qua nghị quyết sáp nhập tỉnh Hà Tây, bốn xã của tỉnh Hòa Bình và huyện Mê Linh (Vĩnh Phúc) về TP Hà Nội.
Như vậy, từ năm 2008 đến nay, Việt Nam giữ nguyên số đơn vị hành chính gồm 63 tỉnh, TP; trong đó có 57 tỉnh và 6 TP trực thuộc trung ương gồm Hà Nội, TP.HCM, Đà Nẵng, Cần Thơ, Hải Phòng, TP Huế.
Tính đến hết năm 2024, theo báo cáo của Bộ Nội vụ, sau sắp xếp, số lượng đơn vị cấp huyện trong cả nước từ 705 đơn vị giảm xuống còn 696 đơn vị (giảm 9 đơn vị).
Số lượng đơn vị hành chính cấp xã trong cả nước từ 10.598 đơn vị giảm xuống còn 10.035 đơn vị (giảm 563 đơn vị).
Theo Nghị quyết 1211/2016 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội (sửa đổi, bổ sung bởi Nghị quyết 27/2022 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội) về tiêu chuẩn của đơn vị hành chính và phân loại đơn vị hành chính thì tiêu chuẩn của các tỉnh miền núi, vùng cao từ 900.000 người trở lên, diện tích từ 8.000 km2 trở lên; tỉnh các vùng, miền khác từ 1,4 triệu người trở lên, diện tích từ 5.000 km2 trở lên.
Số đơn vị hành chính cấp huyện trực thuộc có từ 9 đơn vị trở lên, trong đó có ít nhất là 1 thành phố hoặc 1 thị xã.
Về tiêu chuẩn của TP trực thuộc trung ương: Dân số từ 1 triệu người trở lên, diện tích từ 1.500 km2 trở lên. Số đơn vị hành chính cấp huyện trực thuộc có từ 9 đơn vị trở lên. Tỉ lệ số quận, thị xã, thành phố trực thuộc trên tổng số đơn vị hành chính cấp huyện từ 60% trở lên, trong đó có ít nhất là hai quận; đã được công nhận là đô thị loại đặc biệt hoặc loại I hoặc khu vực dự kiến thành lập TP trực thuộc trung ương đã được phân loại đạt tiêu chí của đô thị loại đặc biệt hoặc loại I…
Nguồn: https://plo.vn/lich-su-nhung-lan-sap-nhap-tinh-thanh-o-viet-nam-post835196.html
