Mở đường cho doanh nghiệp đầu tư vào thị trường điện cạnh tranh

Cần chính sách để doanh nghiệp tư nhân tham gia mạnh mẽ hơn

Chia sẻ tại Diễn đàn “Xây dựng thị trường năng lượng cạnh tranh minh bạch: Thách thức và cơ hội cho doanh nghiệp” ngày 18/12, các chuyên gia và doanh nghiệp nhấn mạnh hành lang pháp lý của Việt Nam chưa hoàn chỉnh cho thị trường điện bán buôn cạnh tranh, khiến sự tham gia của khu vực tư nhân vào lĩnh vực này có phần hạn chế.

Ông Hoàng Quang Phòng, Phó Chủ tịch Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI), nhấn mạnh năng lượng được ví như “hạ tầng của hạ tầng”, không chỉ phải đi trước một bước để mở đường cho phát triển mà còn giữ vai trò duy trì vận hành cho toàn bộ nền kinh tế và đời sống xã hội.

Trong bối cảnh Việt Nam đặt mục tiêu tăng trưởng kinh tế trên 8% năm 2025, hướng tới tăng trưởng hai con số từ năm 2026 và trở thành quốc gia thu nhập cao vào năm 2045, nhu cầu năng lượng được dự báo tiếp tục tăng mạnh. Theo nhiều dự báo, tăng trưởng điện năng bình quân có thể đạt mức 2 con số trong nhiều năm tới.

Ông Hoàng Quang Phòng cho biết, Nghị quyết 70 của Bộ Chính trị về bảo đảm an ninh năng lượng quốc gia đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045 đã đặt ra nhiều mục tiêu, nhiệm vụ và giải pháp cụ thể nhằm đáp ứng nhu cầu năng lượng cho giai đoạn phát triển mới.

Tuy nhiên, ngành năng lượng vẫn tồn tại một số hạn chế. Vì vậy, lãnh đạo VCCI cho rằng, yêu cầu đặt ra là phải đẩy mạnh tái cơ cấu ngành năng lượng, từng bước hình thành thị trường cạnh tranh lành mạnh, đồng thời bảo đảm ổn định chính trị – xã hội.

Trong đó, cần phát huy vai trò chủ lực của doanh nghiệp nhà nước, tách bạch nhiệm vụ kinh doanh và nhiệm vụ công ích, song song với việc mở rộng không gian cho khu vực tư nhân tham gia sâu hơn.

Phó Chủ tịch VCCI nhận định rằng một thị trường năng lượng cạnh tranh, minh bạch không chỉ là yêu cầu cải cách thể chế mà còn là điều kiện tiên quyết để nâng cao năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp Việt Nam.

Cùng quan điểm, ông Nguyễn Quang Huân, Ủy viên Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường của Quốc hội, cho rằng về cơ sở pháp lý, dù Việt Nam đã ban hành nhiều quy định liên quan đến năng lượng, nhưng vẫn còn sự chồng chéo giữa các luật như Luật Điện lực, Luật Quy hoạch, Luật Đầu tư, Luật Đấu thầu, Luật Đất đai, Luật Bảo vệ môi trường…

Những điểm giao thoa này tạo ra khoảng trống pháp lý hoặc thủ tục phức tạp, gây khó khăn cho doanh nghiệp lẫn cơ quan quản lý.

Về nguồn điện, ông Nguyễn Quốc Dũng, Trưởng ban Kinh doanh và mua bán điện, Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN) cho biết điện là huyết mạch của nền kinh tế và cần “đi trước một bước” để đảm bảo đủ điện cho nền kinh tế và hoạt động của nhân dân.

Hiện nay, thuỷ điện đã khai thác gần hết, phát triển trong tương lai là LNG, điện hạt nhân, điện gió ngoài khơi, năng lượng tái tạo – những nguồn năng lượng cần nguồn lực đầu tư lớn.

Để phát triển nhanh, đảm bảo đủ điện cung ứng cho nền kinh tế, ông Dũng cho rằng, vai trò của Nhà nước, của các doanh nghiệp Nhà nước với đủ kinh nghiệm khoa học kỹ thuật, vận hành là rất quan trọng.

Ông Hoàng Quang Phòng, Phó Chủ tịch VCCI chia sẻ tại sự kiện (Ảnh: BTC).