Mua nhà ở xã hội “chui”: Nguy cơ mất trắng tiền tỷ và bị thu hồi nhà

“Cơn khát” nhà ở giá rẻ tại các đô thị lớn như Hà Nội, TPHCM hay Đà Nẵng thời gian gần đây chưa có dấu hiệu hạ nhiệt. Mỗi khi có dự án mở nhận hồ sơ, hình ảnh chung tại các điểm này là hàng trăm người dân xếp hàng từ sớm, thậm chí từ nửa đêm, 2-3h để nộp hồ sơ mua nhà ở xã hội (NOXH). Những đối tượng trục lợi từ đó cũng xuất hiện.

Ma trận “suất ngoại giao” và những cái bẫy tiền chênh

Đánh vào tâm lý lo sợ trượt hồ sơ của người lao động thu nhập thấp, thời gian gần đây, hàng loạt sàn giao dịch và môi giới bất động sản (cò đất) đã tung ra các gói dịch vụ đầy ma mị như bao đậu hồ sơ, suất ngoại giao, hay ký chờ suất nội bộ.

Mức giá cho sự đảm bảo này không hề rẻ khi mà tiền chênh (phí dịch vụ ngoài hợp đồng) dao động từ vài chục đến cả trăm triệu đồng, thậm chí có dự án bị đẩy giá chênh lên tới 30-40% so với giá niêm yết của chủ đầu tư.

Về vấn đề này, trao đổi với phóng viên báo Dân trí, luật sư Lê Hiếu – Công ty Luật Hiếu Hùng – nói, về bản chất, nhà ở xã hội không phải là hàng hóa thương mại tự do. Mọi thỏa thuận mua bán, đặt cọc, trả tiền chênh lệch ngoài hợp đồng với chủ đầu tư đều là giao dịch dân sự vô hiệu, không được pháp luật công nhận và bảo vệ. 

Thực tế cho thấy không ít người dân vì tin vào những lời hứa hẹn “có quan hệ rộng” của môi giới đã xuống tiền đặt cọc giữ chỗ. Tuy nhiên, khi xảy ra tranh chấp hoặc dự án bị thanh tra, số tiền chênh lệch này gần như mất trắng vì không có hóa đơn chứng từ hợp pháp, hoặc chỉ là giấy viết tay mơ hồ.

Theo ông Hiếu, đây là rủi ro tài chính hiện hữu mà người mua nhà cần đặc biệt cảnh giác.

Một dự án nhà chung cư tại Hà Nội (Ảnh: Trần Kháng).

Nhờ người đứng tên: Canh bạc rủi ro pháp lý và trách nhiệm hình sự

Một thực trạng nhức nhối khác là việc “lách luật” bằng cách mượn hồ sơ, nhờ người thân có thu nhập thấp đứng tên mua nhà. Một số người có tiền nhưng lại không thuộc đối tượng ưu đãi đã thỏa thuận ngầm với người nghèo, công nhân để sở hữu NOXH.