Muốn hết kẹt xe, phải có metro

Chiều 9.12, HĐND TP.HCM tiếp tục chương trình thảo luận theo tổ. Tại tổ thảo luận số 4, Giám đốc Sở xây dựng TP.HCM Trần Quang Lâm, cho biết vấn đề ùn tắc giao thông hiện nay liên quan trực tiếp đến nhiều nhóm giải pháp, từ hạ tầng công trình, giao thông công cộng cho đến hệ thống metro.

Thành phố đã chuẩn bị 3 đề án, 3 kế hoạch lớn, được xây dựng bài bản nhằm hướng tới tầm nhìn siêu đô thị trong tương lai.

Ông Lâm nhấn mạnh đây là bước chuẩn bị cho tầm nhìn dài hạn mà một “siêu đô thị” như TP.HCM bắt buộc phải có.

Trước hết, về phát triển giao thông đối ngoại và liên kết vùng, thành phố đã triển khai các tuyến Vành đai 2, 3, 4; các tuyến cao tốc Thủ Dầu Một – Chơn Thành, TP.HCM – Mộc Bài, Bến Lức – Long Thành và những tuyến cao tốc kết nối sân bay Long Thành. Song song đó, hệ thống trục quốc lộ hướng tâm và kết nối vùng cũng đang được chuẩn bị và triển khai.

Về hệ thống metro, ông Lâm cho rằng với quy mô 14 triệu dân, TP.HCM bắt buộc phải có hệ thống giao thông có sức chở lớn mới có thể giải quyết căn cơ bài toán ùn tắc. Hệ thống metro đã được đưa vào kế hoạch phát triển đến năm 2035. Riêng giai đoạn đến năm 2030, thành phố đặt mục tiêu hoàn thành 6 tuyến. Trong đó có tuyến Suối Tiên – Bình Dương, tuyến số 2 (Bến Thành – Tham Lương) kết nối tuyến số 3. Các tuyến này sẽ được triển khai ngay và phấn đấu hoàn thành giai đoạn 2030 – 2035.

Ông Lâm nhấn định: “Chúng ta không thể giải quyết ùn tắc giao thông, không thể tổ chức một siêu đô thị bền vững nếu không có hệ thống metro“.

Giám đốc Sở Xây dựng TP.HCM cho biết, thành phố đã chuẩn bị khung thể chế rất mạnh. Nghị quyết 188 về đường sắt đô thị áp dụng cho TP.HCM và Hà Nội cùng với Nghị quyết 98 sửa đổi sắp được thông qua sẽ cho phép thành phố áp dụng cơ chế nhanh cho toàn bộ tuyến metro trên địa bàn. Các thủ tục đầu tư được rút gọn, có thể chỉ định thầu, triển khai mô hình TOD nhằm đẩy nhanh tiến độ.

Về nguồn lực, thành phố sẽ dùng ngân sách thành phố, một phần từ ngân sách Trung ương với mức hỗ trợ 295.000 tỉ đồng cho metro từ nay đến 2035. Ngoài ra, quỹ đất xung quanh các nhà ga sẽ được phát triển đô thị để tạo nguồn lực. Thành phố cũng tính đến phương án phát hành trái phiếu nếu cần thiết.

Về hình thức BT và PPP, ông Lâm cho biết pháp luật đã cho phép nhiều mô hình triển khai, gồm BT thanh toán trả chậm bằng tiền hoặc bằng quỹ đất.

TP.HCM có tiềm năng lớn để kêu gọi BT, đặc biệt với các dự án lớn như cầu Cần Giờ (khoảng 13.000 tỉ đồng) và cầu Phú Mỹ 2 (khoảng 15.000 tỉ đồng). Tới đây, các tuyến đường sắt như Bến Thành – Thủ Thiêm – Long Thành cũng có thể triển khai theo hình thức BT, cho thấy nguồn lực rất đa dạng.

Về chương trình di dời nhà ven kênh rạch, ông Lâm khẳng định đây là đề án rất lớn. Mục tiêu từ nay đến năm 2030 phải di dời ít nhất 20.000 căn nhà trên tổng số 39.600 căn. Thành phố hiện có khoảng 40 dự án, trong đó 7 dự án đã có chủ trương và 33 dự án đã được giao nhiệm vụ bằng đầu tư công.

Ông Lâm cho biết Chủ tịch HĐND TP.HCM rất quan tâm và thành phố đã ưu tiên bố trí vốn đầu tư công để thực hiện di dời trước 20.000 căn nhà. Ngoài ra, thành phố đang rà soát ranh và quỹ đất để kêu gọi xã hội hóa trong các dự án tiếp theo. Vấn đề then chốt là bồi thường, giải phóng mặt bằng và tái định cư đã được chuẩn bị kỹ trong đề án.