Lực lượng vận tải cơ Mỹ ngày càng thu nhỏ và già cỗi, nguy cơ khiến nước này gặp khó trong xung đột với cường quốc ngang hàng.
Trong báo cáo được Viện Nghiên cứu Hàng không vũ trụ Mitchell có trụ sở ở Mỹ công bố hồi giữa tháng, đại tá không quân về hưu Robert Owen cảnh báo quy mô và tình trạng hiện tại của lực lượng vận tải cơ Mỹ có nguy cơ không đáp ứng được những yêu cầu đề ra trong thời chiến.
Owen từng lái máy bay vận tải C-130 trong sự nghiệp kéo dài 28 năm, đồng thời đảm nhận vị trí cấp lãnh đạo tại Bộ tư lệnh Vận tải Đường không (AMC) thuộc không quân Mỹ.
“Khi đụng độ với đối thủ ngang hàng, lực lượng vận tải cơ có thể không đủ để đáp ứng những nhu cầu về vận chuyển, tiếp tế và những hoạt động hậu cần khác”, ông cho hay.
Không chỉ sụt giảm về số lượng, phi đội vận tải cơ của không quân Mỹ còn thiếu đa dạng và không phù hợp với xung đột cường độ cao. Nước này chủ yếu phụ thuộc vào vận tải cơ chiến lược C-17, máy bay chở khách hoán cải và trực thăng để vận chuyển quân nhân và hàng hóa giữa các khu vực tác chiến, song phần nhiều đội bay đã hàng chục năm tuổi và dần trở nên lỗi thời.
Máy bay vận tải C-17 đỗ tại căn cứ ở bang Pennsylvania, Mỹ hôm 2/12. Ảnh: USAF
Ngay từ cuối Chiến tranh Lạnh, không quân Mỹ đã có kế hoạch cụ thể nhằm thay thế lực lượng vận tải cơ, dù chúng khi đó có tuổi đời thấp hơn rất nhiều.
Một số máy bay như C-17 đã hoạt động quá vòng đời dự kiến. C-5M Galaxy, máy bay vận tải lớn nhất trong biên chế không quân Mỹ, có độ tuổi trung bình là 37 năm và tỷ lệ sẵn sàng làm nhiệm vụ thấp. “Phần lớn đội máy bay vận tải của không quân Mỹ, cũng như những khí tài quan trọng khác, đang lão hóa nhanh chóng”, cựu đại tá Owen cảnh báo.
Hồi tháng 3, tướng David Allvin, khi đó là tư lệnh không quân Mỹ, tiết lộ độ tuổi trung bình của toàn bộ máy bay trong quân chủng đã tăng từ 17 vào năm 1994 lên 32 trong năm 2024.
Nhiều lãnh đạo quân sự Mỹ cũng bày tỏ quan ngại về năng lực vận tải đường không, thừa nhận rằng nó đã suy giảm đáng kể so với thời điểm diễn ra chiến dịch Bão táp Sa mạc hồi đầu những năm 1990.
“Tất cả lực lượng vận tải cơ đã làm việc vất vả để phục vụ hoạt động chiến đấu không ngừng nghỉ trên thế giới trong suốt ba thập kỷ”, Owen cho biết. Đây được coi là thách thức lớn trong lúc Mỹ đang tập trung hơn vào những mối đe dọa cấp độ cao như Nga và Trung Quốc.
Theo chuyên gia thuộc Viện Mitchell, không quân Mỹ dường như cũng không có đủ máy bay vận tải để đáp ứng chiến lược Triển khai Tác chiến Linh hoạt (ACE). Đây là chiến lược phân tán phi cơ và khí tài ở nhiều căn cứ khác nhau, nhằm hạn chế thiệt hại khi bị tập kích.
ACE quy định rằng các đơn vị tiêm kích và hậu cần sẽ thường xuyên luân chuyển vị trí theo cách khó đoán giữa những căn cứ cố định, bán cố định và cơ sở tiếp dầu – nạp vũ khí tiền phương (FARP).
Hai loại căn cứ đầu tiên có thể vận hành nhờ chuẩn bị sẵn kho dự trữ và sự hỗ trợ từ quốc gia đồng minh sở tại, trong khi FARP gần như phụ thuộc hoàn toàn vào lực lượng vận tải cơ để tiếp tế nhiên liệu, vũ khí và nhân lực.
Không quân Mỹ đã huấn luyện về ACE trong nhiều năm qua, cho quân nhân thực hành nhiệm vụ bảo dưỡng, cất và hạ cánh phi cơ tại những địa điểm phi truyền thống như sân bay dã chiến và đường cao tốc.
Vận tải cơ C-130J chuẩn bị thả hàng trong buổi huấn luyện gần căn cứ Guam hôm 5/12. Ảnh: USAF
Dù vậy, cựu đại tá Owen nhận định không quân Mỹ chưa sở hữu nhiều máy bay có khả năng vận chuyển thiết bị chiến đấu, hàng tiếp tế tới những căn cứ tiền phương có đường băng ngắn và nền đất yếu. Không quân Mỹ chưa công bố kế hoạch bổ sung phi cơ dạng trên và cũng chưa có ngân sách để làm điều đó.
“Tiếp tục duy trì và mở rộng lực lượng máy bay vận tải nên được coi là ưu tiên đối với Bộ Quốc phòng Mỹ”, ông kêu gọi.
Cây viết Chris Panella của Business Insider cũng có chung quan điểm, cho rằng năng lực không vận có thể sẽ là “gót chân Achilles” trong kế hoạch của quân đội Mỹ nhằm sống sót khi bùng phát xung đột với các đối thủ ngang hàng.
Đây chỉ là một phần trong hàng loạt thách thức mà không quân Mỹ đang đối mặt. Lực lượng này đang ngày càng bị thu hẹp về quy mô và trở nên già cỗi, đồng thời phải chịu áp lực lớn từ những chiến dịch chống khủng bố do chính phủ phát động.
Các lãnh đạo quân sự, cựu quân nhân và giới chuyên gia cảnh báo rằng trong lúc Mỹ đối mặt tình trạng sụt giảm số lượng máy bay và năng lực sẵn sàng chiến đấu, không quân Trung Quốc lại đang được mở rộng và hiện đại hóa nhanh chóng.
“Washington vẫn chiếm ưu thế đáng kể trong lĩnh vực phi cơ tàng hình, hậu cần, kinh nghiệm chiến đấu và sự hỗ trợ từ đồng minh, nhưng Bắc Kinh đang dần thu hẹp khoảng cách”, Panella nhận định.
Phạm Giang (Theo Business Insider)
Nguồn: https://vnexpress.net/nang-luc-khong-van-co-the-tro-thanh-diem-yeu-chi-mang-cua-my-4991005.html
