Máy bay tiêm kích bom đa năng Su-34 Nga bị Ukraine bắn hạ (Ảnh: Military Watch).
Dòng tiêm kích bom chủ lực nhưng gây tranh cãi
Được biên chế từ năm 2014, Su-34 đã trở thành chiến đấu cơ chủ lực của không quân chiến thuật Nga. Với tải trọng chiến đấu 8 tấn, chúng là phương tiện ném bom hiệu quả khi kết hợp cùng mô-đun UMPK, biến bom rơi tự do thành bom dẫn đường chính xác với tầm bay 40-200km. Mỗi chiếc Su-34 có thể mang 4 quả bom FAB-500M-62 UMPK trong một lần xuất kích.
Tuy nhiên, tỷ lệ tổn thất tương đối cao của Su-34 trong các cuộc xung đột gần đây đã khiến các nhà phân tích quân sự Nga nghi ngờ về tính năng kỹ chiến thuật, thiết kế và hiệu quả của nó.
Được thiết kế để thay thế cường kích Su-24 đã lỗi thời, nhưng về bản chất, Su-34 vẫn là một máy bay ném bom chiến thuật chuyên dụng, trong khi xu hướng không quân hiện đại là phát triển các máy bay chiến đấu đa năng.
So sánh trọng lượng rỗng, Su-34 (22,5 tấn) nặng hơn đáng kể so với các tiêm kích bom tương tự của phương Tây như F-15E Strike Eagle (14,4 tấn) hay F/A-18E/F Super Hornet (16 tấn), và thậm chí nặng hơn cả Su-35 (19 tấn).
Su-34 có còn phù hợp với chiến trường hiện đại?
Khái niệm máy bay ném bom tiền tuyến chuyên dụng đã lỗi thời từ đầu những năm 1990 khi vũ khí dẫn đường trên không phát triển mạnh mẽ. Không quân Mỹ đã loại biên hoàn toàn máy bay ném bom chiến thuật sau khi F-111 Aardvark “nghỉ hưu” vào năm 1996, chuyển sang sử dụng các máy bay chiến đấu đa năng cho cả nhiệm vụ không đối không và không đối đất.
Một trong những điểm yếu của Su-34 là tỷ lệ lực đẩy trên trọng lượng thấp (khoảng 0,7) – kém xa Su-35S (khoảng 1,1) hay Rafale của Pháp (khoảng 1,02) – ảnh hưởng đến khả năng tăng tốc và cơ động của máy bay.
Thực tế cho thấy, Su-34 không hề vượt trội về khả năng không kích và ném bom so với các máy bay đa năng khác của Nga như Su-30SM, Su-30M2 hay Su-35S, vốn đều có khả năng mang tải trọng vũ khí tương tự.
Thiết kế buồng lái bọc titan của Su-34, nhằm bảo vệ phi công khi ném bom bổ nhào, đã trở nên lạc hậu với sự ra đời của bom UMPK. Lớp giáp này chỉ có thể chống lại hỏa lực vũ khí nhỏ và mảnh đạn, nhưng hoàn toàn vô dụng trước tên lửa không đối không và đất đối không, những mối đe dọa chính trên chiến trường hiện đại.
Radar của Su-34 chỉ có thể phát hiện mục tiêu trên không ở khoảng cách 90km, quá nhỏ trong không chiến hiện đại. Hệ thống ngắm laser Platan tích hợp để tấn công mục tiêu mặt đất cũng gây ra một số bất tiện khi thực hiện nhiệm vụ.
Tiêm kích đa năng Su-34 Nga (Ảnh: Military Watch Magazine).
Những nhược điểm chính của Su-34 bao gồm: Trọng lượng rỗng quá nặng; Khả năng mang tải trọng chiến đấu chưa tương xứng; Khả năng cơ động không đủ; Thiết bị điện tử cần được cập nhật.
Đặc biệt, Su-34 thiếu công nghệ tàng hình. Đây là một nhược điểm đáng kể trong chiến tranh hiện đại.
Các chuyên gia kết luận rằng, việc Su-34 tác chiến thường xuyên trên chiến trường Ukraine không phải do ưu điểm của chúng, mà bởi sự thiếu hụt các máy bay chiến đấu hiện đại khác của Không quân Nga.
Lùi 1 bước tiến 3 bước?
Câu hỏi đặt ra là liệu Nga có thực tế hơn khi giảm hoặc ngừng sản xuất Su-34, thay thế bằng việc tăng cường sản xuất Su-35?
Mặc dù Su-34 có giá thành rẻ hơn Su-35 (khoảng 28 triệu USD so với 35 triệu USD, theo giá mua nội bộ), nhưng việc tối ưu hóa sản xuất quy mô lớn trong bối cảnh xung đột Nga – Ukraine đang diễn ra quyết liệt là điều cần thiết.
Nga có thể tận dụng năng lực của Nhà máy chế tạo máy bay Valery Chkalov Novosibirsk, nơi đang sản xuất Su-34, để chuyển sang sản xuất Su-35.
Theo chuyên trang quân sự Topcor, đã có những cuộc thảo luận về vấn đề này, đặc biệt khi số lượng Su-34 bị thiệt hại trong xung đột Nga – Ukraine được cho là đã lên tới gần 40 chiếc, con số đáng kể đối với một loại chiến đấu cơ ít phải xâm nhập không phận đối phương.
Rõ ràng, đã đến lúc Lực lượng Không quân – Vũ trụ Nga cần xem xét kỹ lưỡng và đưa ra kết luận phù hợp về việc thay thế Su-34 bằng Su-35, tương tự cách Không quân Mỹ đã thực hiện hơn 20 năm trước.
Nguồn: https://dantri.com.vn/the-gioi/nga-can-nhac-thay-the-su-34-bang-su-35-lui-1-buoc-tien-3-buoc-20251222162849829.htm
