Trụ sở Ngân hàng trung ương Nga (Ảnh: Reuters).
Ngân hàng trung ương Nga ngày 12/12 cho biết các kế hoạch của Liên minh châu Âu sử dụng tài sản của Nga là bất hợp pháp, và họ bảo lưu quyền sử dụng mọi biện pháp có thể để bảo vệ lợi ích của mình.
Trong một tuyên bố riêng, Ngân hàng trung ương cho biết họ đã nộp đơn kiện tổ chức tài chính Euroclear có trụ sở tại Brussels, Bỉ lên tòa án ở Moscow về những hành động mà họ cho là gây tổn hại, ảnh hưởng đến khả năng xử lý các khoản tiền và chứng khoán của họ. Euroclear là nơi đang giữ phần lớn tài sản bị đóng băng của Nga.
“Cơ chế sử dụng trực tiếp hoặc gián tiếp tài sản của Ngân hàng Nga, cũng như bất kỳ hình thức sử dụng trái phép nào khác đối với tài sản của Ngân hàng Nga, đều là bất hợp pháp và đi ngược lại luật pháp quốc tế, bao gồm việc vi phạm nguyên tắc miễn trừ chủ quyền của tài sản”, ngân hàng cho biết.
Euroclear, chính phủ Bỉ và Ủy ban châu Âu chưa bình luận về động thái này. Trước đó, Ủy ban châu Âu (EC) nêu 2 phương án nhằm hỗ trợ nhu cầu tài chính của Ukraine vào năm 2026 và 2027.
Một phương án đang được nhiều nước châu Âu ủng hộ là cho Ukraine vay các khoản tiền nhàn rỗi từ các tổ chức tài chính EU đang nắm giữ tài sản bị đóng băng của ngân hàng trung ương Nga để phát hành khoản vay bồi thường cho Ukraine.
Các quan chức Nga nhiều lần nói rằng hành động như vậy sẽ bị đáp trả bằng “phản ứng mạnh mẽ nhất”.
Các chính phủ châu Âu muốn thống nhất vào ngày 12/12 việc đóng băng tài sản của ngân hàng trung ương Nga bị phong tỏa ở châu Âu chừng nào còn cần thiết, thay vì phải bỏ phiếu gia hạn mỗi 6 tháng, theo các nhà ngoại giao EU.
Ngân hàng trung ương Nga nói rằng việc thực thi các kế hoạch như vậy sẽ bị thách thức tại “các tòa án quốc gia, cơ quan tư pháp của các quốc gia nước ngoài và các tổ chức quốc tế, các tòa trọng tài và các cơ quan tài phán quốc tế khác, sau đó là thi hành các phán quyết tại lãnh thổ của các quốc gia thành viên Liên hợp quốc”.
Trước đó, Tổng giám đốc ngân hàng lớn thứ 2 của Nga, VTB, Andrei Kostin, cảnh báo nếu EU tiến hành kế hoạch sử dụng tài sản của Nga, Moscow có thể kích hoạt các vụ kiện kéo dài tới 50 năm.
Ông cho biết, nếu kịch bản trên xảy ra, Nga sẽ kiện EU, Bỉ và tổ chức tài chính Euroclear về số tài sản trên, tại các tòa án Nga và quốc tế, đồng thời gợi ý khả năng khởi kiện tại tòa của Liên hợp quốc.
Các luật sư Nga nói với Reuters rằng các vụ kiện này có thể được bổ sung bằng hàng loạt vụ kiện của cá nhân tư nhân nhằm vào các quốc gia và tổ chức châu Âu.
Tịch thu tài sản để trả đũa
Nga không nắm giữ tài sản có chủ quyền đáng kể nào của các nước EU ngoại trừ bất động sản ngoại giao, nhưng ngoài phương án pháp lý, Nga vẫn có thể thực hiện những động thái khác, ví dụ như đóng băng tài sản tư nhân từ các nước phương Tây.
Theo Phó chủ tịch Hội đồng An ninh Dmitry Medvedev, Nga có khoảng 300 tỷ USD tài sản nước ngoài bị đóng băng trong các tài khoản loại “C” được lập vào tháng 3/2022 nhằm đáp trả các lệnh trừng phạt của phương Tây liên quan đến chiến sự tại Ukraine.
Không có dữ liệu chính thức về tổng số tiền trong các tài khoản này.
Các tài khoản lưu ký loại “C” thuộc sở hữu của các nhà đầu tư đến từ những quốc gia mà Nga coi là “không thân thiện”, bao gồm cổ phiếu trong các công ty Nga cũng như trái phiếu doanh nghiệp và trái phiếu chính phủ.
Các tài khoản loại “C” thông thường tích lũy tiền mặt và phần thu từ số chứng khoán này, như cổ tức và tiền lãi.
Ngân hàng Sberbank của Nga ước tính rằng 25% trong tổng số 787 tỷ rúp (9,9 tỷ USD) cổ tức năm 2024 dành cho cổ đông nước ngoài đã được chuyển vào các tài khoản loại “C”.
Một số quan chức và lãnh đạo doanh nghiệp Nga cảnh báo rằng các biện pháp từ phía Moscow trong lĩnh vực này có thể kích hoạt một loạt hành động tịch thu mới, khi các quốc gia EU nhắm vào tài sản tư nhân của công dân Nga tại châu Âu.
Mặt khác, Nga cũng có thể tịch thu tài sản vật chất của nhà đầu tư EU như một biện pháp trả đũa tiềm tàng.
Nhà đầu tư tư nhân EU vẫn còn nắm giữ lượng tài sản đáng kể ở Nga, nổi bật nhất là các ngân hàng Nga địa phương thuộc sở hữu của Raiffeisen (Áo) và UniCredit (Italy).
Những tài sản này thường tạo ra lượng lợi nhuận lớn bằng đồng rúp từ hoạt động kinh doanh tại chỗ, nhưng chủ sở hữu không thể chuyển lợi nhuận ra nước ngoài.
Ví dụ, Raiffeisen báo cáo 83,9 tỷ rúp (1 tỷ USD) lợi nhuận ròng từ đơn vị Nga trong nửa đầu năm 2025. Đơn vị này, hoạt động như một ngân hàng Nga, được toàn quyền sử dụng số tiền đó.
Các công ty con của doanh nghiệp quốc tế tại Nga thường gửi số tiền thu được từ hoạt động kinh doanh vào tiền gửi tại Ngân hàng Trung ương, hưởng lãi suất gần bằng lãi suất chủ chốt, hiện ở mức 16,5%.
Không có ước tính tổng thể về giá trị tài sản hữu hình mà nhà đầu tư EU còn giữ tại Nga. Ngân hàng Trung ương Nga ước tính tổng giá trị đầu tư trực tiếp nước ngoài từ EU là 364 tỷ USD vào đầu năm 2022.
Nguồn: https://dantri.com.vn/the-gioi/nga-co-the-dap-tra-the-nao-neu-bi-eu-dung-tai-san-de-ho-tro-ukraine-20251212165313145.htm
