Nhật Bản thông qua ngân sách quốc phòng lớn nhất trong lịch sử

Nội các Nhật Bản ngày 26-12 đã phê duyệt kế hoạch ngân sách quốc phòng lớn nhất trong lịch sử, vượt mốc 9.000 tỉ yen (khoảng 58 tỉ USD) cho năm tài khóa tới, nhằm tăng cường năng lực “đánh trả” và phòng thủ bờ biển bằng tên lửa hành trình cùng các hệ thống vũ khí không người lái, Đài ABC News đưa tin.

Mục tiêu chi tiêu quốc phòng chiếm 2% GDP

Dự thảo ngân sách quốc phòng cho năm tài khóa 2026, bắt đầu từ tháng 4 năm sau, tăng 9,4% so với năm 2025 và đánh dấu năm thứ tư trong chương trình tăng cường quân sự kéo dài 5 năm của Nhật Bản, với mục tiêu đưa chi tiêu quốc phòng lên mức tương đương 2% tổng sản phẩm quốc nội (GDP).

Khi chương trình này hoàn tất, ngân sách quốc phòng hằng năm của Nhật Bản dự kiến đạt khoảng 10.000 tỉ yen (khoảng 64 tỉ USD), đưa nước này trở thành quốc gia chi tiêu quân sự lớn thứ ba thế giới, sau Mỹ và Trung Quốc.

Theo kế hoạch, ngân sách quốc phòng của Tokyo sẽ chạm mốc 2% GDP vào tháng 3-2026, sớm hơn hai năm so với dự kiến ban đầu, trong bối cảnh áp lực từ Mỹ về việc chia sẻ gánh nặng an ninh trong khu vực ngày càng gia tăng.

Quyết định tăng mạnh ngân sách quốc phòng được đưa ra khi căng thẳng giữa Nhật Bản và Trung Quốc vẫn chưa hạ nhiệt. Vào tháng 11, Thủ tướng Nhật Bản Takaichi Sanae đã gây tranh cãi khi tuyên bố rằng quân đội nước này có thể can dự nếu Trung Quốc tiến hành hành động quân sự nhằm vào Đài Loan – hòn đảo mà Bắc Kinh tuyên bố chủ quyền.

Đẩy mạnh năng lực răn đe bằng tên lửa và drone

Theo kế hoạch ngân sách mới, hơn 970 tỉ yen (khoảng 6,2 tỉ USD) sẽ được phân bổ để tăng cường năng lực tên lửa “đánh từ xa”, trong đó bao gồm 177 tỉ yen (khoảng 1,13 tỉ USD) dành cho việc mua sắm và triển khai các tên lửa đối hạm Type-12 do Nhật Bản tự phát triển và nâng cấp, với tầm bắn khoảng 1.000km.

Lô tên lửa đầu tiên dự kiến sẽ được triển khai tại tỉnh Kumamoto ở tây nam Nhật Bản, sớm hơn một năm so với kế hoạch ban đầu, phản ánh nỗ lực đẩy nhanh việc củng cố năng lực răn đe tại các khu vực chiến lược.

Song song với việc tăng cường tên lửa tầm xa, Chính phủ Nhật Bản cũng coi vũ khí không người lái là trụ cột mới trong chiến lược quốc phòng, trong bối cảnh dân số già hóa nhanh chóng và tình trạng thiếu hụt nhân lực trong quân đội ngày càng nghiêm trọng.

Tokyo dự kiến chi 100 tỉ yen (khoảng 640 triệu USD) để triển khai quy mô lớn các hệ thống máy bay không người lái (drone), phương tiện không người lái trên mặt biển và dưới nước nhằm phục vụ nhiệm vụ giám sát và phòng thủ bờ biển.

Bên cạnh việc mở rộng năng lực quân sự, Nhật Bản cũng đẩy mạnh phát triển ngành công nghiệp quốc phòng trong nước, thông qua hợp tác quốc tế và thúc đẩy xuất khẩu vũ khí, sau khi nới lỏng đáng kể các hạn chế xuất khẩu trong những năm gần đây.

Trong năm 2026, Tokyo dự kiến chi hơn 160 tỉ yen (khoảng 1 tỉ USD) để cùng Anh và Ý phát triển tiêm kích thế hệ mới, có khả năng đi vào hoạt động vào năm 2035, đồng thời đầu tư vào các hệ thống drone điều khiển bằng trí tuệ nhân tạo.

Chính phủ Nhật Bản dự kiến tài trợ cho mức chi quốc phòng tăng mạnh bằng cách tăng thuế doanh nghiệp, thuế thuốc lá và thuế thu nhập từ năm 2027, dù triển vọng duy trì mức chi quân sự cao hơn trong dài hạn vẫn còn nhiều tranh cãi.