Nhiệm kỳ lập pháp lớn nhất từ trước đến nay của Bộ Tư pháp

Ngày 13/12, tại hội nghị tổng kết công tác tư pháp nhiệm kỳ 2021–2025 và định hướng nhiệm vụ những năm tới do Bộ Tư pháp tổ chức, Thủ tướng Phạm Minh Chính đánh giá cao kết quả ngành tư pháp đạt được.

Theo Thủ tướng, đây là nhiệm kỳ có nhiều biến động, phức tạp, khó lường, với nhiều vấn đề chưa từng có tiền lệ, vượt dự báo. Trong bối cảnh đó, ngành tư pháp đã có nhiều đóng góp thiết thực, thể hiện vai trò là cơ quan “gác cổng pháp lý” của Chính phủ, đi đầu trong quá trình xây dựng, hoàn thiện thể chế, pháp luật.

Năm tới, Thủ tướng lưu ý ngành tư pháp cần ưu tiên xây dựng đồng bộ thể chế phát triển, trọng tâm là hệ thống pháp luật. Toàn ngành cần đổi mới tư duy làm luật, chuyển từ “quản lý bằng pháp luật” sang “kiến tạo thể chế phát triển”.

“Phải kiên quyết xóa bỏ tư duy không biết mà vẫn quản hoặc không quản được thì cấm. Đẩy mạnh phân cấp, phân quyền đi đôi với phân bổ nguồn lực, nâng cao năng lực thực thi của cấp dưới và tăng cường giám sát, kiểm tra”, Thủ tướng nói.

Ở lĩnh vực tư pháp, người đứng đầu Chính phủ yêu cầu đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin, trí tuệ nhân tạo, kết hợp với đội ngũ nhân lực tư pháp chất lượng cao, chuyên môn sâu. Cùng với đó, cần hoàn thiện quy trình xây dựng pháp luật theo hướng đổi mới tư duy, đồng thời có giải pháp đột phá khắc phục tình trạng chậm, nợ ban hành văn bản quy định chi tiết luật, pháp lệnh, nghị quyết.

Ngoài ra, Thủ tướng đề nghị thời gian tới Bộ Tư pháp thực hiện nghiêm việc sắp xếp tổ chức bộ máy theo hướng tinh gọn, hiệu lực, hiệu quả. Bộ cần tiếp tục rà soát, chủ động xây dựng phương án xử lý dứt điểm các khó khăn, vướng mắc từ quy định pháp luật, qua đó cắt giảm tối đa thủ tục hành chính, giảm chi phí tuân thủ cho người dân và doanh nghiệp.

Thủ tướng yêu cầu mỗi cán bộ, công chức nêu cao tinh thần thượng tôn pháp luật, gương mẫu chấp hành và thực thi các quy định. Đồng thời, cần kiên quyết đấu tranh với các hành vi lợi dụng kẽ hở, sự thông thoáng của pháp luật để trục lợi chính sách và tình trạng cấp trên “hợp thức hóa” cho cấp dưới.

Thi hành nhiều đại án ‘chưa có tiền lệ’

Theo Bộ trưởng Tư pháp Nguyễn Hải Ninh, trong nhiệm kỳ 2021–2025, Chính phủ đã trình Quốc hội thông qua khối lượng nhiệm vụ lập pháp lớn nhất từ trước đến nay, với gần 180 dự án luật và dự thảo nghị quyết. Riêng tại kỳ họp thứ 10 năm 2025, Chính phủ trình và được Quốc hội thông qua 47 luật, 8 nghị quyết.

Bộ Tư pháp cùng các tổ chức pháp chế ở bộ, ngành và địa phương đã thẩm định 5.311 dự thảo văn bản quy phạm pháp luật. Riêng năm 2025 có 1.467 dự thảo, nhiều nhất trong các năm. Trong đó, nổi bật là các văn bản pháp luật liên quan đến sắp xếp tổ chức bộ máy, phân cấp, phân quyền, phục vụ quá trình tinh gọn bộ máy.

Ở lĩnh vực thi hành án, hoạt động diễn ra trong bối cảnh số lượng vụ việc tăng cao, nhiều vụ việc phức tạp, trong đó có những “đại án chưa từng có tiền lệ”. Khối lượng tiền, tài sản phải xử lý, thu hồi đặc biệt lớn, trong khi hệ thống thi hành án dân sự tiếp tục được sắp xếp, tổ chức theo mô hình hai cấp.

Tuy vậy, kết thúc năm 2025, các cơ quan thi hành án dân sự đều hoàn thành và vượt chỉ tiêu về việc và tiền do Quốc hội giao. Tính chung cả nhiệm kỳ, các đơn vị đã thi hành xong 2,8 triệu việc, với hơn 476.000 tỷ đồng, tăng 271.000 tỷ đồng so với nhiệm kỳ trước.

Riêng án tín dụng ngân hàng, các cơ quan thi hành án đã thi hành xong hơn 28.400 việc, tăng 33,8% so với nhiệm kỳ trước. Công tác thu hồi tài sản trong các vụ án hình sự về tham nhũng, kinh tế đạt 90.081 tỷ đồng, tăng 112%, tương đương tăng thêm 47.759 tỷ đồng so với giai đoạn 2016–2020.

Trong công tác hộ tịch, 5 năm qua Bộ Tư pháp đã báo cáo Chính phủ trình Chủ tịch nước cho nhập, trở lại và thôi quốc tịch Việt Nam đối với gần 19.500 trường hợp; tra cứu quốc tịch Việt Nam cho hơn 15.800 trường hợp, tăng 62% so với giai đoạn trước. Về con nuôi, từ năm 2021 đến nay, cả nước có gần 14.500 trẻ em được giải quyết thủ tục nhận làm con nuôi trong nước và gần 1.000 trẻ em được giải quyết làm con nuôi nước ngoài.

Phạm Dự