Ông Trump lần đầu dùng quyền phủ quyết trong nhiệm kỳ hai

Nhà Trắng ngày 30/12 thông báo Tổng thống Donald Trump đã phủ quyết Dự luật Hoàn thiện Đường ống dẫn nước Arkansas Valley (AVC) và một dự luật liên quan dự án tại bang Florida. Dự luật AVC trước đó được cả Hạ viện và Thượng viện thông qua với sự đồng thuận tuyệt đối.

AVC nhằm cấp vốn cho dự án đã kéo dài hàng thập kỷ với mục tiêu cung cấp nước uống an toàn cho 39 cộng đồng ở vùng đồng bằng phía đông bang Colorado, nơi nước ngầm có hàm lượng muối cao và các giếng khoan đôi khi phát tán chất phóng xạ vào nguồn nước.

Trong thư gửi quốc hội, Tổng thống Trump cho biết ông phủ quyết dự luật để ngăn “người đóng thuế Mỹ phải tài trợ cho những chính sách tốn kém và bất hợp lý”. Theo ông, dự án đã bị trì hoãn suốt nhiều thập kỷ vì “không khả thi về mặt kinh tế” theo cơ chế hoàn trả chi phí ban đầu, vốn yêu cầu người sử dụng tại địa phương phải hoàn trả toàn bộ khoản tài trợ liên bang kèm theo lãi suất.

Người đứng đầu Nhà Trắng cho biết các thay đổi sau đó, bao gồm điều khoản trong đạo luật năm 2009 do tổng thống Barack Obama ký, đã giảm tỷ lệ hoàn trả của địa phương xuống 35% nhưng vẫn không giải quyết được các vấn đề này.

Ông lập luận dự luật mới nhất sẽ tiếp tục chuyển gánh nặng chi phí sang người nộp thuế liên bang bằng cách kéo dài thời hạn hoàn trả lên 75 năm và giảm một nửa lãi suất, dù đã chi hơn 249 triệu USD cho dự án và tổng chi phí ước tính lên tới 1,3 tỷ USD.

Hiện chưa rõ liệu các lãnh đạo đảng Cộng hòa tại quốc hội có tiến hành một cuộc bỏ phiếu để bác bỏ quyền phủ quyết của Tổng thống hay không.

Quyết định liên quan AVC được đưa ra sau khi ông Trump tuyên bố sẽ đáp trả bang Colorado và Thống đốc Jared Polis, đảng viên Dân chủ, vì bỏ tù đồng minh của ông là Tina Peters bất chấp lệnh ân xá dành cho bà hồi đầu tháng, và việc nghị sĩ Cộng hòa bang Colorado Lauren Boebert gây sức ép để chính phủ công bố hồ sơ về tỷ phú ấu dâm Jeffrey Epstein.

Peters, cựu thư ký một hạt ở bang Colorado, đang thụ án 9 năm tù sau khi bị kết án theo cáo buộc cấp bang vì hành vi can thiệp trái phép vào các máy bỏ phiếu trong cuộc bầu cử tổng thống năm 2020. Lệnh ân xá của ông Trump chỉ áp dụng đối với cáo buộc liên bang và chính quyền bang từ chối trả tự do cho Peters.

Việc Tổng thống phủ quyết dự luật đã được quốc hội thông qua là điều hiếm gặp. Quyết định của ông Trump thu hút sự chú ý không chỉ vì làm gián đoạn dự án cung cấp nước uống đã tồn tại hàng chục năm, mà còn vì diễn ra trong bối cảnh căng thẳng chính trị leo thang giữa Nhà Trắng và quan chức Colorado.

Bà Boebert, người bảo trợ dự luật, lên án quyết định của ông Trump, đồng thời bày tỏ hy vọng hành động của Tổng thống “không liên quan trả đũa chính trị”.

Huyền Lê (Theo Reuters, Newsweek)