Phát hiện nhân tuyến giáp, có cần đốt sóng cao tần để ngừa ung thư?

Có phải nhân tuyến giáp sẽ tiến triển thành ung thư?

Theo bác sĩ Dương Minh Tuấn, khoa nội tiết – đái tháo đường, Bệnh viện Bạch Mai, thực tế trong quá trình thăm khám, cứ 10 người khám siêu âm tuyến giáp có nhân thì hầu hết đều đòi đi đốt nhân luôn, sợ để lâu thành ung thư.

“Đầu tiên, tôi phải nhấn mạnh là tỉ lệ ung thư trong các nhân tuyến giáp nói chung khoảng 5 – 10%, tùy nhóm nguy cơ và hình ảnh siêu âm. Nhưng điều quan trọng là nếu nhân đã được chọc tế bào kết luận lành tính thì nguy cơ hóa ác về sau rất thấp, các nghiên cứu lớn ghi nhận chỉ khoảng 0,5 – 1%.

Tức là 100 người có nhân lành tính thì chỉ khoảng 1 người sau nhiều năm mới phát triển thành ung thư, và ngay cả khi xảy ra thì ung thư tuyến giáp đa phần tiến triển chậm, tiên lượng rất tốt nếu phát hiện đúng lúc”, bác sĩ Tuấn nói.

Đốt sóng cao tần nhân tuyến giáp là gì?

Còn đốt sóng cao tần nhân tuyến giáp là gì? Theo bác sĩ Tuấn, đây là phương pháp mà bác sĩ dùng một cây kim rất mảnh, đầu kim phát ra sóng cao tần, chọc qua da vào thẳng trong nhân dưới hướng dẫn của siêu âm.

Sóng cao tần làm vùng nhân nóng lên, tế bào trong nhân bị phá hủy, sau đó cơ thể sẽ dần dọn dẹp “rác” và phần nhân này nhỏ lại theo thời gian. Thủ thuật này thường gây tê tại chỗ, không phải mổ mở, nhiều trường hợp sáng làm chiều được về luôn, tuyến giáp còn lại vẫn được giữ nguyên.

Mục tiêu chính của đốt sóng cao tần không phải là xóa mọi nhân tuyến giáp mà là làm nhân nhỏ đi, đỡ nuốt vướng, đỡ nghẹn, đỡ phồng cổ mất thẩm mỹ.

Các nghiên cứu trên thế giới cho thấy với nhân lành tính được chọn đúng, kích thước nhân có thể giảm khoảng 60-80% sau 6 – 12 tháng, triệu chứng chèn ép và vấn đề thẩm mỹ cải thiện rõ rệt.

Theo các hướng dẫn của châu Âu, Hàn Quốc và nhiều nhóm chuyên gia tuyến giáp, đốt sóng cao tần được coi là một lựa chọn điều trị cho nhân tuyến giáp lành tính, đã được chọc hút hoặc sinh thiết khẳng định lành tính, gây khó chịu như nuốt vướng, cảm giác nghẹn, tức cổ, khó chịu, cổ to mất thẩm mỹ.

Ngoài ra, đốt thường được ưu tiên trong những trường hợp bệnh nhân rất sợ mổ, không muốn có vết sẹo trên cổ, hoặc có bệnh lý nền khiến gây mê, phẫu thuật không phải lựa chọn tối ưu.

Như vậy, ngay trong hướng dẫn điều trị của quốc tế, đốt sóng cao tần không phải dịch vụ thích là làm mà là một phương án điều trị có chỉ định.

Khi nào nhân tuyến giáp chưa cần can thiệp?

Theo bác sĩ Tuấn, đầu tiên là những nhân nhỏ dưới 1 – 1,5cm, phát hiện tình cờ khi siêu âm. Tuyến giáp vẫn hoạt động bình thường, không nuốt vướng, không nghẹn, không mất thẩm mỹ thì chỉ cần theo dõi định kỳ bằng siêu âm là đủ.

Thường mỗi năm kiểm tra lại một lần, xem nhân có thay đổi kích thước, hình thái hay không. Đốt vào thời điểm này tốn tiền và thêm nguy cơ, trong khi lợi ích thực tế rất ít.

Thứ hai là nhóm nhân có nhiều đặc điểm nghi ngờ ác tính trên siêu âm, kết quả chọc hút chưa rõ ràng nhưng bệnh nhân chưa được tư vấn kỹ đã vội vàng đi tìm chỗ đốt.

Nếu đó là ung thư tuyến giáp, việc đốt không những không giải quyết đúng bài toán, mà còn làm mô bị biến dạng, có thể làm chậm trễ chẩn đoán và phẫu thuật chuẩn.

Thứ ba là những người có nhiều nhân nhỏ rải rác khắp tuyến giáp, nhưng tổng thể tuyến giáp không quá to, không chèn ép, không làm biến dạng cổ. Cơ địa tuyến giáp nhiều nhân không phải là chuyện hiếm, nhất là ở phụ nữ sau một độ tuổi nhất định.

Đốt sóng cao tần chỉ tác động được từng nhân cụ thể, chứ không “làm sạch” toàn bộ tuyến giáp. Cố gắng đi đốt từng nhân một trong bối cảnh này vừa không thực tế, vừa không giải quyết được bản chất vấn đề.

Đốt xong nhân có hết hẳn, có mọc lại không?

Bác sĩ Tuấn nêu rõ thực tế là sau đốt, nhân không biến mất ngay lập tức. Vài ngày đầu vùng cổ có thể hơi đau, hơi sưng, cảm giác khó chịu nhẹ. Vài tuần sau, nhân bắt đầu co lại dần. Sau 6 – 12 tháng, đa số nhân lành sẽ giảm thể tích rõ, nhiều trường hợp nhìn bên ngoài gần như không thấy nữa, nuốt đỡ vướng, bớt lộ cổ.

Tuy nhiên, nếu soi kỹ bằng siêu âm, thường vẫn thấy một vùng mô xơ giống “sẹo” chứ hiếm khi phẳng lì như chưa từng có nhân. Những nhân quá to đôi khi cần đốt lần hai để đạt hiệu quả như mong muốn.

“Chuyện mọc lại thì rất hiếm, trường hợp hay gặp hơn là phần nhân ban đầu chưa được đốt hết vùng hoạt tính, hoặc sau nhiều năm cơ địa tuyến giáp lại hình thành nhân mới ở vị trí khác”, bác sĩ Tuấn nêu.

Về biến chứng, ông cho hay tỉ lệ là thấp nhưng không bao giờ là không. Bệnh nhân có thể đau, bầm, sưng vùng cổ, cảm giác nuốt vướng tạm thời; một số ít có thể khàn tiếng, rối loạn nuốt do kích thích hoặc tổn thương nhẹ dây thần kinh quặt ngược; hiếm hơn nữa là suy giáp, nhiễm trùng, bỏng da.

Một số nghiên cứu gần đây cho thấy với những ung thư tuyến giáp thể nhú rất nhỏ, đơn ổ, tiên lượng tốt, đốt sóng cao tần có thể kiểm soát u khá tốt, tỉ lệ u biến mất hoặc gần như biến mất cao, ít sang chấn, bệnh nhân hồi phục nhanh, chất lượng cuộc sống tốt.

Nhưng đây là nhóm bệnh nhân được chọn cực kỳ kỹ, và thường được làm tại các trung tâm lớn, với ê kíp rất nhiều kinh nghiệm. Hiện nay, phẫu thuật vẫn là tiêu chuẩn vàng cho đa số trường hợp ung thư tuyến giáp.

“Đốt sóng cao tần là một công cụ rất hay giúp nhiều người tránh được phẫu thuật, giữ được tuyến giáp, giảm rõ các triệu chứng chèn ép và vấn đề thẩm mỹ. Nhưng y học không chạy theo “trend” mà quan trọng nhất vẫn là đúng người, đúng bệnh, đúng thời điểm”, bác sĩ Tuấn khuyến cáo.

Khi nào nhân tuyến giáp ở mức độ nguy hiểm?

Sau khám sức khỏe, nhiều người nhận kết quả có nhân tuyến giáp, cùng với ghi chú Tirads từ 1, 2, 3, 4 đến 5. Điều này khiến nhiều người lo lắng, không biết ở mức độ nào là nặng, có chuyển thành ung thư hay không?