Một bệnh nhân chạy thận (Ảnh: AFP).
Kyle Terence Abanto mới chỉ 23 tuổi khi bác sĩ nói với anh rằng anh mắc bệnh thận mạn giai đoạn 5 (CKD5), giai đoạn cuối của bệnh thận mạn tính mà hiện nay chưa có cách chữa khỏi.
Anh xem đó như một “án tù” dù không phải sau song sắt, vì từ đó về sau anh sẽ phải gắn với máy chạy thận nhân tạo. Việc duy trì một cuộc sống bình thường trong sinh hoạt hằng ngày trở nên rất khó khăn.
Giờ đây 26 tuổi, Abanto là một trong khoảng hơn 7 triệu người trẻ Philippines trưởng thành phát triển các giai đoạn khác nhau của bệnh thận mạn (CKD).
Các chuyên gia cảnh báo rằng bệnh nhân suy thận ở Philippines ngày càng trẻ hóa trong những năm gần đây, chủ yếu do các hành vi lối sống không lành mạnh như tiêu thụ quá nhiều thực phẩm chế biến sẵn giàu natri, chất béo và đường.
Vào tháng 6/2022, anh lần đầu tiên trải qua những “dấu hiệu” của bệnh: mệt mỏi, đau và sưng một số bộ phận cơ thể, nôn thường xuyên và mất cảm giác thèm ăn.
“Lúc đó tôi chỉ phớt lờ thôi. Có thể tôi chỉ mệt vì đang ở giai đoạn đó của cuộc đời khi tôi đang theo đuổi ước mơ của mình. Tôi đã có rất nhiều dự định cho bản thân”, anh nói.
Abanto hy vọng sẽ trở thành một nhiếp ảnh gia, quay phim, người sáng tạo nội dung và vũ công và quan trọng hơn là một người chồng và một người cha. Nhưng một tháng sau, các triệu chứng đột ngột trở nặng và anh đã được thông báo mắc suy thận giai đoạn cuối.
“Để sống lâu hơn, tôi phải chạy thận 3 lần mỗi tuần, hoặc nếu may mắn, được ghép thận. Tôi và gia đình đã phủ nhận điều đó. Làm sao tôi có thể bệnh nặng như vậy khi còn trẻ?”, Abanto nói.
Họ thậm chí còn tìm đến thầy chữa bệnh theo tín ngưỡng, tuy nhiên, tình trạng của anh không hề đỡ.
Bác sĩ của anh thẳng thắn nói rằng nguyên nhân chính là do lối sống kém lành mạnh của anh, đặc biệt là việc anh thường xuyên và quá mức tiêu thụ các thực phẩm siêu chế biến, khiến anh phát triển bệnh suy thận ở tuổi còn rất trẻ.
Chế độ ăn của anh chủ yếu là mì ly, các loại thực phẩm đóng hộp như thịt bò hộp và thịt nguội, cùng khoai tây chiên với nhiều hương vị và nhãn hiệu khác nhau. Các “combo” khoai tây chiên đi kèm burger và nước ngọt là những món anh thường gọi ở các nhà hàng thức ăn nhanh.
Những thực phẩm siêu chế biến này chứa nhiều calo, rất dễ ăn, giá rẻ và có thể mua ở hầu hết mọi nơi. Chúng chứa lượng lớn đường, natri, chất béo bão hòa hoặc trans và chất bảo quản để kéo dài thời hạn sử dụng.
Abanto cũng nhớ rằng anh từng uống ít nhất một viên giảm đau mỗi ngày chỉ để giảm đau đầu và đau cơ, để có thể hoàn thành nhiều dự án yêu thích hơn.
Hậu quả của lối sống không lành mạnh
Các chuyên gia ước tính có ít nhất 13 triệu người Philippines bị ảnh hưởng bởi các giai đoạn khác nhau của bệnh thận mạn tính. Phần lớn các trường hợp này vẫn chưa được chẩn đoán, vì giai đoạn sớm của CKD thường không có triệu chứng.
Các bác sĩ chuyên khoa thận từ Viện Thận và Ghép tạng Quốc gia (NKTI) gần đây đã lên tiếng báo động về số lượng người trẻ Philippines phải chạy thận tăng lên.
Các bác sĩ NKTI cho biết đa số bệnh nhân được chẩn đoán bệnh thận, khoảng 57,44%, nằm trong độ tuổi 20 đến 59 tuổi. Điều đáng lo hơn là nhóm người trẻ đã vượt qua người cao tuổi, 40,82%, để trở thành phần lớn trong số bệnh nhân CKD.
“Trong những năm 1990 đến đầu những năm 2000, nguyên nhân phổ biến nhất của bệnh thận giai đoạn cuối là viêm cầu thận”, Tiến sĩ Anthony Russell Villanueva, Trưởng khoa cấp cứu NKTI, cho biết.
Tình trạng này có nghĩa là các đơn vị lọc của thận bị tổn thương, thường là biến chứng ở người cao tuổi do các bệnh nền như cao huyết áp và tiểu đường.
“Nó không liên quan tới thực phẩm hay dinh dưỡng. Nhưng đến những năm 2000, chế độ ăn của người Philippines chuyển sang thực phẩm phương Tây, ưu tiên thức ăn nhanh, thực phẩm siêu chế biến, mặn và ngọt. Điều này đã góp phần làm tăng số bệnh nhân CKD”, ông giải thích.
Sau khi bị chẩn đoán CKD5, Abanto bị lo âu và trầm cảm. Sự tự tin của anh giảm sút do cơ thể thay đổi vì bệnh. Do mắc bệnh, anh không thể hoàn thành chương trình đại học.
“Lúc đầu, tôi cố gắng giữ bình tĩnh. Nhưng rốt cuộc, sau những phiên chạy thận giống nhau, tôi nhận ra thế giới của mình đã ngừng quay vì tôi mãi mãi ốm yếu. Điều khiến tôi đau lòng nhất là tôi sẽ phải gắn bó nửa đời mình trong phòng khám, chờ mỗi phiên chạy thận kết thúc. Làm sao tôi có thể đạt được mọi ước mơ với những khó khăn này?”, Abanto than thở.
Nhiều nghiên cứu đã chỉ ra rằng CKD không chỉ gây khó khăn về thể chất, mà còn đặt gánh nặng lớn về cảm xúc và tâm lý, đặc biệt đối với bệnh nhân trẻ.
Khoảng 30-60% bệnh nhân chạy thận cho thấy các triệu chứng trầm cảm lâm sàng, điều này có thể làm giảm khả năng họ tìm kiếm, tiếp tục và tuân thủ điều trị y tế.
Nhiều gia đình cũng gặp khó khăn với chi phí cao của việc chạy thận cả đời. Trầm cảm còn bị khuếch đại bởi cảm giác tội lỗi do cảm thấy mình trở thành gánh nặng tài chính cho gia đình, khiến một số bệnh nhân CKD tránh tìm kiếm điều trị để giảm chi phí.
Nguồn: https://dantri.com.vn/the-gioi/sai-lam-lam-hang-trieu-nguoi-tre-philippines-song-ca-doi-voi-benh-suy-than-20251227112212884.htm
