Thẩm phán Mỹ cấm tỉ phú Musk và Bộ Hiệu suất chính phủ đóng cửa USAID

(PLO)- Thẩm phán liên bang Mỹ Theodore Chuang phán quyết rằng các nỗ lực của ông Musk và DOGE nhằm đóng cửa trụ sở chính của USAID “có khả năng đã vi phạm hiến pháp Mỹ theo nhiều cách”.

Một toà án Mỹ hôm 18-3 ra phán quyết sơ thẩm vụ hơn 20 nhân viên và cựu nhân viên Cơ quan Phát triển quốc tế Mỹ (USAID) kiện tỉ phú Elon Musk và Bộ Hiệu suất chính phủ (DOGE) liên quan các nỗ lực đóng cửa USAID (Cơ quan Phát triển Quốc tế Mỹ), đài NPR đưa tin.

Theo phán quyết dài 68 trang, Thẩm phán Theodore Chuang thuộc Toà án quận Maryland (tức toà sơ thẩm của bang Maryland) cho rằng các hành động của ông Musk và DOGE (do tỉ phủ này lãnh đạo), gồm việc đóng cửa vĩnh viễn trụ sở USAID mà không có sự chấp thuận của một nguyên đơn là nhân viên hợp pháp của cơ quan này, “có khả năng đã vi phạm hiến pháp Mỹ theo nhiều cách”.

Ông Chuang giải thích rằng quyết định của ông Musk và DOGE đã tước đi quyền quyết định của các nghị sĩ tại Hạ viện Mỹ trong việc đóng cửa USAID – một cơ quan hoạt động theo ngân sách do Hạ viện phê chuẩn.

Ông Musk bị quy trách nhiệm giữ vai trò quyết định trong trong việc DOGE đóng cửa trụ sở chính và trang web chính thức của USAID, bất chấp những lập luận rằng ông chỉ có vai trò cố vấn.

Thẩm phán Chuang yêu cầu ông Musk và DOGE phải cấp lại cho các nhân viên USAID, kể cả những người đang tạm dừng công việc do các quyết định có dấu hiệu vi hiến trên, quyền truy cập vào hệ thống máy tính của cơ quan này.

Thẩm phán cũng ngăn chặn ông Musk và DOGE thực hiện bất kỳ động thái nào về đóng cửa USAID trong tương lai.

Tuy nhiên, The Hill cho rằng USAID có thể coi là đã bị đóng cửa trên thực tế khi phần lớn các chương trình của cơ quan này đã bị cắt ngân sách và số lượng nhân viên giảm từ hơn 10.000 (năm 2023) xuống còn vài trăm người.

Ông Norm Eisen – người từng là Đại sứ Mỹ tại CH Czech dưới thời Tổng thống Barack Obama và hiện lãnh đạo tổ chức State Democracy Defenders Fund đại diện cho 26 nguyên đơn – coi phán quyết của toà là “một chiến thắng quan trọng chống lại cuộc tấn công của ông Elon Musk và DOGE nhắm vào USAID, chính phủ và hiến pháp Mỹ”.

Bình luận về phán quyết trên, phó phát ngôn viên Nhà Trắng Anna Kelly cáo buộc đây là nỗ lực của “những thẩm phán gian trá” nhằm “phá hoại ý chí của người dân Mỹ” bằng cách nỗ lực ngăn Tổng thống Donald Trump thực hiện chương trình nghị sự của ông.

Bà Kelly cho biết Nhà Trắng “sẽ kháng cáo hành vi sai trái này” và sẽ hành động chống lại tất cả những thẩm phán bị coi là xâm phạm cấu trúc quyền lực đã được định hình lâu đời của đất nước.

Đây là quyết định pháp lý mới nhất chống lại các nỗ lực cải tổ hành pháp của Nhà Trắng, nhất là việc đóng cửa USAID và cắt giảm nhân sự liên bang.

Thẩm phán Amir Ali của Toà án quận Columbia (thủ đô Washington, D.C.) đã ra phán quyết yêu cầu Nhà Trắng hoàn tất nghĩa vụ tài chính cho các nhà thầu và bên nhận tài trợ từ USAID liên quan các hợp đồng đã được ký kết. Toà Tối cao Mỹ hôm 5-3 đã giữ nguyên phán quyết này.