Thực trạng lao động trẻ em: Nhiều trẻ phải ra đường kiếm sống sau 22h

Việt Nam có hàng trăm nghìn lao động trẻ em

Tại buổi tập huấn năng cao năng lực truyền thông về phòng ngừa, giảm thiểu lao động trẻ em, diễn ra ở TPHCM ngày 8/12, ông Đặng Hoa Nam, Phó Chủ tịch Hội Bảo vệ quyền trẻ em Việt Nam, nguyên Cục trưởng Cục trẻ em (Bộ Lao động – Thương binh và Xã hội cũ), cho biết lao động trẻ em là vấn đề rất nhạy cảm.

Trẻ em có thể tham gia các công việc phù hợp với độ tuổi, nhưng rất dễ trở thành lao động trẻ em, bởi ranh giới rất mong manh và các khái niệm vẫn còn nhiều tranh cãi.

Theo Quỹ Nhi đồng Liên Hợp Quốc (UNICEF), trẻ em chiếm 15% lao động trên thế giới. Năm 2020, toàn cầu có 160 triệu trẻ em trong độ tuổi 5-17 là lao động trẻ em. Trong đó, 28% lao động trẻ em độ tuổi 5-11 và 35% trẻ 12-14 tuổi diện trên không được đi học.

Ông Đặng Hoa Nam chia sẻ về tình hình lao động trẻ em ở Việt Nam (Ảnh: Hoàng Lê).

Tại Việt Nam, theo số liệu của Tổng Cục thống kê năm 2023 (nay là Cục Thống kê, Bộ Tài chính), có 731.600 trẻ em 5-17 tuổi tham gia lao động, chiếm 3,5% dân số trẻ em, với hơn 269.600 trường hợp được xác định là lao động trẻ em.

Có nhiều vấn đề đối với lao động trẻ em Việt Nam, như 76,4% trường hợp ở nông thôn; 35% làm công việc độc hại; 18,6% làm việc ban đêm (tức từ 22h hôm trước đến 6h hôm sau). Gần 39% lao động trẻ em Việt làm ở ngành nông, lâm nghiệp, thủy sản và hơn 12% trường hợp có ít nhất một vấn đề sức khỏe.

Lao động trẻ em ở Việt Nam có thu nhập bình quân 3 triệu đồng/tháng, chỉ bằng 1/2 so với thu nhập bình quân của lao động 15 tuổi trở lên (7,1 triệu đồng/tháng).

Ông Nam dẫn chứng, hiện nay, có nơi trẻ em còn bị cha mẹ cho đi đánh giày từ nhỏ, nhiều em bé ở miền Tây phải đi bán vé số. Đây là điển hình của việc sử dụng lao động trẻ em.

Hay trước đây khi luật chưa quy định rõ ràng, có trường hợp sau 22h trẻ thậm chí còn tham gia biểu diễn văn nghệ, nghệ thuật trong các chương trình truyền hình trực tiếp. Đây là hành vi vi phạm trong việc sử dụng trẻ em mà quốc tế đã quy định rõ từ lâu.

Trẻ em đi kiếm sống ban đêm bằng nghề biểu diễn phun lửa dầu hôi ở TPHCM (Ảnh: Hoàng Lê).

Giải pháp nào bảo vệ lao động trẻ em?

Ông Đặng Hoa Nam chia sẻ, trên thế giới có nhiều khung pháp lý để phòng ngừa, giảm thiểu lao động trẻ em, như Công ước Liên hiệp quốc về quyền trẻ em; Công ước ILO số 29, 105, 138 và 182; Hiệp định thương mại tự do thế hệ mới;