Trở ngại với thỏa thuận EU-MERCOSUR

Thỏa thuận EU-MERCOSUR tạo ra một khu vực thương mại tự do rộng lớn với hơn 700 triệu người, bao gồm EU và các quốc gia Brazil, Argentina, Uruguay, Paraguay và Bolivia. Đây được coi là một trong những thỏa thuận thương mại lớn nhất thế giới, mở rộng cơ hội kinh tế cho cả hai bên. Mặc dù các cuộc đàm phán đã hoàn tất, thỏa thuận EU-MERCOSUR vẫn cần sự phê chuẩn của ít nhất 15 trong số 27 quốc gia thành viên, đại diện cho tối thiểu 65% dân số EU.

Tuy nhiên, thỏa thuận này đang gây chia rẽ nội bộ EU và vấp phải sự chỉ trích gay gắt của nông dân nhiều nước. Thỏa thuận được Chủ tịch Ủy ban châu Âu (EC) Ursula von der Leyen công bố là “đôi bên cùng có lợi”, nhưng lại vấp phải sự phản đối gay gắt từ Pháp. Trong khi Đức, Tây Ban Nha, Bồ Đào Nha và các quốc gia khác hoan nghênh thỏa thuận, thì Pháp, với sự hậu thuẫn từ Italia và Ba Lan, ngay từ đầu đã tuyên bố không thể chấp nhận thỏa thuận dưới hình thức này.

Pháp chỉ trích mạnh mẽ thỏa thuận vì lo ngại về ảnh hưởng tiêu cực đối với ngành nông nghiệp trong nước. Các nhà sản xuất Pháp cảnh báo, việc nhập khẩu thịt bò và thịt gia cầm giá rẻ từ Nam Mỹ sẽ gây áp lực lớn lên thị trường nội địa, ảnh hưởng đến sinh kế của nông dân. Tổng thống Pháp Emmanuel Macron tuyên bố: “Nông dân của chúng ta không thể trở thành công cụ để điều chỉnh sức mua, hay dành cho các thỏa thuận thương mại”.

Ba Lan, Áo và Ireland cũng bày tỏ quan ngại về các vấn đề môi trường và lợi ích kinh tế nội địa. Còn nông dân châu Âu thì chỉ trích ngành nông nghiệp ở Nam Mỹ “có vai trò” trong nạn phá rừng Amazon rộng lớn – vùng đệm quan trọng chống biến đổi khí hậu.

Mới đây, Phòng Nông nghiệp Séc và Liên minh Nông nghiệp Séc thông báo nông dân Séc sẽ tham gia các cuộc biểu tình ở châu Âu từ ngày 27/2 nhằm phản đối việc nhập khẩu thực phẩm từ các nước ngoài EU, trong bối cảnh họ đặc biệt quan tâm đến thỏa thuận thương mại giữa EU và MERCOSUR. Họ cho rằng thỏa thuận này sẽ tạo ra sân chơi không bình đẳng và cuộc cạnh tranh không lành mạnh đối với nông sản của EU, bởi ở những quốc gia Nam Mỹ nông dân không phải tuân thủ các tiêu chuẩn nghiêm ngặt như ở EU.

Thỏa thuận thương mại giữa EU với các nước Nam Mỹ sẽ làm tăng lượng đường, thịt bò hoặc gia cầm nhập khẩu, từ đó có thể làm giảm giá trên thị trường châu Âu, khiến nông dân địa phương mất khả năng cạnh tranh. Nông dân Séc yêu cầu hủy bỏ thỏa thuận, bảo vệ thị trường và sân chơi bình đẳng cho doanh nghiệp tại thị trường châu Âu.

Thỏa thuận EU-MERCOSUR không chỉ là một hiệp định thương mại mà còn mang tính biểu tượng về hợp tác giữa Bắc và Nam bán cầu. Trong bối cảnh cạnh tranh kinh tế và địa chính trị toàn cầu gia tăng, thỏa thuận này được kỳ vọng sẽ củng cố vị thế của EU và các nước MERCOSUR trên trường quốc tế. Chủ tịch EC nhấn mạnh, không chỉ mang lại lợi ích kinh tế, thỏa thuận còn mang tính chiến lược về chính trị. Vốn thúc đẩy thỏa thuận trong nhiều năm, Đức coi đây là cơ hội để mở rộng thị trường xuất khẩu, trong bối cảnh nền kinh tế lớn nhất châu Âu đang chật vật với tốc độ tăng trưởng chậm.

Đạt được đồng thuận chính trị, song tiến trình đưa thỏa thuận thương mại EU-MERCOSUR vào thực tế còn nhiều thách thức. Văn bản này phải trải qua các giai đoạn kiểm tra pháp lý và phê chuẩn của các quốc gia thành viên EU. Tổng thống Pháp Macron tuyên bố sẽ tiếp tục vận động một liên minh chống lại thỏa thuận, nhưng để ngăn chặn hoàn toàn, Pháp vẫn cần thêm sự ủng hộ từ các quốc gia quan trọng khác. Bất đồng gay gắt nội bộ EU cùng sự phản đối của giới làm nông nghiệp tiếp tục là trở ngại đối với thỏa thuận thương mại và cả mục tiêu mở rộng hợp tác giữa hai khu vực.