UAE rút toàn bộ lực lượng khỏi Yemen

Bộ Quốc phòng Các Tiểu vương quốc Arab Thống nhất (UAE) ngày 30/12 thông báo nước này đã tự nguyện chấm dứt nhiệm vụ của các đơn vị chống khủng bố tại Yemen. Đây là những lực lượng cuối cùng của UAE còn hiện diện ở Yemen kể từ năm 2019, khi Abu Dhabi tuyên bố kết thúc hiện diện quân sự tại đây.

Quốc gia Vùng Vịnh cho biết các đơn vị còn đồn trú ở Yemen trong 6 năm qua chỉ thực thi các nhiệm vụ giới hạn, “bao gồm nhân sự đặc biệt cho nỗ lực chống khủng bố và phối hợp cùng với đối tác quốc tế”. Bộ Quốc phòng UAE nói quyết định được đưa ra sau khi “những diễn biến mới nhất buộc đất nước phải đánh giá toàn diện tình hình”.

Trước đó vài giờ, liên quân do Arab Saudi dẫn đầu đã không kích cảng Mukalla ở miền nam Yemen. Riyadh cho biết mục tiêu là một lô hàng vũ khí có liên quan tới UAE, cáo buộc thủy thủ đoàn đã tắt thiết bị định vị và dỡ xuống lượng lớn vũ khí cùng phương tiện chiến đấu, nhằm hỗ trợ lực lượng ly khai Hội đồng Chuyển tiếp miền Nam (STC).

Các lực lượng thuộc phe STC gần đây ngày càng công khai giương cờ Nam Yemen, vốn từng là quốc gia độc lập trong năm 1967-1990. Biểu tình đã diễn ra trong nhiều ngày qua nhằm thể hiện ủng hộ với các lực lượng chính trị muốn Nam Yemen một lần nữa tách ra khỏi Yemen.

Lực lượng này còn đẩy lùi các đồng minh của Lực lượng Lá chắn Quốc gia, nhóm vũ trang do Arab Saudi hậu thuẫn trong liên minh chống Houthi, khỏi hai tỉnh Hadramout và Mahra ở Yemen.

Vụ tập kích đánh dấu bước leo thang nghiêm trọng nhất từ trước tới nay trong bất đồng ngày càng sâu sắc giữa hai nước vùng Vịnh. Arab Saudi cáo buộc UAE gây sức ép với STC, thúc đẩy lực lượng này tiến về sát biên giới Yemen – Arab Saudi. Arab Saudi tuyên bố an ninh quốc gia là “lằn ranh đỏ”, đồng thời ủng hộ đề xuất từ quân chính phủ Yemen rằng UAE cần rút toàn bộ lực lượng trong vòng 24 giờ.

UAE nói họ bất ngờ trước cuộc không kích, khẳng định các lô hàng liên quan không chứa vũ khí và được chuyển cho lực lượng UAE thay vì STC. Chính phủ tại Abu Dhabi kêu gọi giải pháp ngăn leo thang dựa trên “sự thật đáng tin cậy và cơ chế phối hợp hiện có”.

Việc UAE rút những đơn vị cuối cùng có thể giúp hạ nhiệt căng thẳng trước mắt ở khu vực, song vẫn để ngỏ khả năng Abu Dhabi có tiếp tục hậu thuẫn STC hay không. Arab Saudi tiếp tục ủng hộ chính phủ Yemen được quốc tế công nhận và bày tỏ mong muốn UAE chấm dứt mọi hỗ trợ quân sự hoặc tài chính cho STC.

Ngoại trưởng Mỹ Marco Rubio đã điện đàm với ngoại trưởng Arab Saudi và UAE về căng thẳng tại Yemen cũng như các vấn đề an ninh khác ở Trung Đông.

Một số quốc gia vùng Vịnh, trong đó có Kuwait và Bahrain, tuyên bố ủng hộ mọi nỗ lực thúc đẩy đối thoại và giải pháp chính trị. Qatar khẳng định an ninh của Arab Saudi và các nước vùng Vịnh khác là “một phần không thể tách rời” trong an ninh quốc gia.

Yemen đã bị tàn phá nặng nề bởi cuộc nội chiến bùng phát từ năm 2014, khi lực lượng Houthi lật đổ chính phủ được quốc tế công nhận khỏi thủ đô Sanaa. Xung đột leo thang vào năm 2015, sau khi liên quân các nước do Arab Saudi dẫn đầu can thiệp nhằm khôi phục quyền kiểm soát của chính phủ.

Giao tranh được cho là đã khiến hơn 150.000 người thiệt mạng và gây ra một trong những cuộc khủng hoảng nhân đạo nghiêm trọng nhất thế giới.

Khi chiến sự mới nổ ra, STC cùng các lực lượng ly khai khác, vốn theo đuổi mục tiêu độc lập cho miền nam Yemen đã hình thành một chính phủ liên minh nhằm ngăn lực lượng Houthi chiếm thành phố Aden ở miền nam. Tuy nhiên, trong những năm gần đây, STC và các đồng minh đã quay sang đối đầu với chính phủ được quốc tế công nhận, từng bước giành quyền kiểm soát Aden và phần lớn khu vực miền nam Yemen.

Thanh Danh (Theo Reuters)